این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.
"قرارداد اختیار" ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران
قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سایر قراردادها بر نمی آید؛ به همین دلیل است که اشاره می شود اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزارها به شمار می روند و ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران هستند.
به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در گذشته به حجم و رشد روز افزون مبادلات قراردادهای اختیار معامله و آتی و اولین مزیت آن اشاره شد. در اینجا سعی میشود به طور خلاصه به سه مزیت دیگر قراردادهای اختیار معامله پرداخته شود.موقعیت هایی وجود دارند که در آنها خرید قراردادهای اختیار معامله ریسک بیشتری نسبت به مالکیت و خرید حقوق صاحبان سهام (یعنی همان سهام) دارند، ولی هم چنین زمان ها و مواردی هستند که اختیار معامله ها موجب کاهش ریسک میشوند. این مهم بستگی به نحوه کاربرد آنها دارد. قراردادهای اختیار معامله می توانند برای سرمایه گذاران ریسک کمتری در بر داشته باشد. زیرا نسبت به سهام، سرمایه گذار را در معرض تعهدات مالی کمتری قرار می دهد، هم چنین معامله اختیار معامله بخاطر قدرت نسبی آنها در مقابل مشکلاتی مثل کاهش ناگهانی روزانه قیمت سهام- که گاه بسیار مصیبت بارند- ریسک کمتری دارند.
اختیار معامله ها، ابزار بسیار قابل اعتمادی برای مصون سازی یا پوشش ریسک ( hedge ) به حساب می آیند و همین امر باعث شده که نسبت به سهام از ایمنی بیشتری برخوردار باشند. وقتی یک سرمایه گذار سهام با سفارش جلوگیری یا توقف زیان ( stop- loss order ) یعنی سفارشی که وقتی به اجرا در می آید که قیمت سهام مورد نظر به قیمت معین شده توسط مشتری یا سرمایه گذار برسد. این نوع سفارش به کارگزار برای حمایت از موقعیت های سرمایه گذاران بسیار متداول اند، چرا که جلوی زیان ناشی از زیر قیمت معین شده مزبور را می گیرد. ولی مشکل این نوع سفارش ها در ماهیت خود آنها نهفته است. سفارش مزبور وقتی به اجرا در می آید که سهام مورد نظر به آن قیمت از قبل معین شده یا زیر آن معامله شود.
برای مثال، فرض کنید شما یک سهم را به ۵۰ دلار می خرید. شما نمی خواهید زیانی بیشتر از ۱۰ درصد از این سرمایه گذاری را تقبل کنید. بنابراین یک ” سفارش توقف زیان ” برای ۴۵ دلار به کارگزار خود می دهید. این سفارش برای طول روز پاسخ می دهد اما ممکن است برای شب منجر به مشکلاتی شود. فرض کنید شما امروز این رویا را در سر می پرورانید که سهم خریداری شده به ۵۱ دلار نزدیک شده است اما صبح روز بعد وقتی بازار را رصد می کنید در می یابید که خبر ناگواری در مورد سهام شما به بازار رسیده و آن اینکه مدیرعامل آن شرکت گزارش های نادرستی از سود شرکت به مردم داده است. انتظار می رود سهم مزبور با سقوط آزاد خود به حدود ۲۰ دلار برسد. وقتی این رخ دهد، ۲۰ دلار اولین معامله زیر قیمت است که شما در سفارش توقف زیان خود یعنی ۴۵ دلار تبیین کرده بودید. وقتی معاملات آن سهم شروع می شود. شما آنرا به ۲۰ دلار خواهید فروخت و زیان چشمگیری را تجربه می کنید. لذا سفارش توقف زیان وقتی بیشترین نیاز را بدان داشتید در خدمت نبود.
اگر شما یک قرارداد اختیار فروش ( put option ) خریده بودید، مجبور نبودید چنین زیانی را تحمل کنید. برخلاف سفارش توقف ضرر، اختیار معامله ها وقتی بازار بسته است آنها تعطیل نیستند. قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سفارش توقف زیان بر نمی آید. به همین دلیل است که اشاره شد اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزار به شمار می روند.
به علاوه بعنوان گزینه ای دیگر برای خرید سهام، شما می توانستید که از استراتژی گفته شده در بالا (جایگزینی سهام) استفاده کنید، یعنی بجای خرید سهام به خرید یک قرارداد اختیار معامله ( call option ) که در شرایط in-the- money ITM است، اقدام کنید.
اگر شما قرارداد اختیار خریدی به قیمت توافقی یا قیمت اعمال ۴۵ دلار خریده بودید؛ زیان شما فقط محدود به مبلغی می شد که برای خرید آن قرارداد پرداخته بودید. اگر شما، به فرض، ۶ دلار برای آن برگ اختیار خرید پرداخته بودید حداکثر زیان شما محدود به همین ۶ دلار می شد نه ۳۱ دلاری که بابت تملک آن سهم از دست دادید.
با همه این تفاسیر اثر بخشی ( Effectiveness ) سفارشات توقف قرارداد اختیار فروش ضرر و زیان را با سازوکاری که ب طور طبیعی و تمام وقت قراردادهای اختیار معامله برای محدود سازی ارائه می نمایند مقایسه کنید.
بازده بالقوه بالاتر
اگر شما پول خود را صرف یک سرمایه گذاری کنید و تقریباً همان مقدار سود عایدتان شود دیگر احتیاجی به ماشین حساب ندارید تا عدد و رقم به شما بدهد؛ شما درصد بازده بیشتری بدست آورده اید. برای مثال، سناریو مثال بالا را بکار ببرید و درصد بازده خرید آن سهام (که به ۵۰ دلار خریدید) و قرارداد اختیار معامله آن را (که به ۶ دلار خریدید) با یکدیگر مقایسه کنید. فرض کنید قرارداد اختیار معامله مزبور دلتای delta) ۸۰ ) دارد؛ یعنی قیمت آن اختیار معامله معادل ۸۰ درصد تغییرات قیمت آن سهم تغییر می کند. (درباره کاربرد و معنی حروف «یونانی» در اختیار معامله بعداً یادداشتی ارائه خواهم کرد). اگر آن سهم به اندازه ۵ دلار افزایش یابد موقعیت سهم شما یک بازده ۱۰۰ درصدی است. موقعیت شما در قبال اختیار معامله مزبور یک عایدی ۸۰ درصدی از نوسان آن سهم یعنی ۴ دلار است (چون دلتا ۸۰ بود). یعنی سود یا عایدی خالص ۴ دلاری از یک سرمایه گذاری ۶ دلاری بازده ۶۷ درصد را بدست می دهد و این خیلی بهتر از بازده ۱۰ درصدی ناشی از سرمایه گذاری یا خرید سهام است. البته؛ آنچه اهمیت به یادآوری دارد آن است که وقتی روند معامله ه ا بر وفق مراد شما پیش نمی رود، قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری بسیار قوی می تواند عمل کنند؛ چرا که این امکان وجود دارد که درصورت به کار نبردن اختیار معامله ها، شما ۱۰۰ درصد سرمایه گذاری خود را از دست بدهید.
گزینه های استراتژیک بیشتر
چهارمین مزیت عمده قراردادهای اختیار معامله آن است که گزینه های بیشتری برای سرمایه گذاری پیشنهاد می کند. اختیار معامله ها ابزاری بسیار انعطاف پذیرند. روش های بسیاری وجود دارند که از ترکیب اختیار معامله برای خلق مجدد سایر موقعیت ها می توان استفاده کرد. در بورس های معاملات مشتقه به آن ها ” موقعیت های ترکیبی ” می گویند.
وضعیت ها یا موقعیت های ترکیبی روش های گوناگونی را به سرمایه گذاران برای دستیابی به یک هدف مشخص سرمایه گذاری ارائه می دهند و این برای آنها بسیار مفید است. از آنجا که موقعیت های ترکیبی در گروه یا دسته سازوکارهای پیشرفته این قراردادها جا می گیرند قصد آن نیست تا به آن ها پرداخته شود فقط باید اشاره کرد که برای مثال وقتی سرمایه گذاران بازار سهام روند قیمت سهام را نزولی می بینند یعنی بازار به باور آن ها «خرس نشان» است به «فروش استقراضی» دست می زنند و آن سهام را از کارگزار خود قرض می گیرند تا بعداً آن را ارزان تر بخرند و قرض خود را ادا کنند. هزینه «ودیعه» ای که کارگزاران مطالبه می کنند گاهی کمر شکن است. تازه همه کارگزاران بورس سهام فروش استقراضی را ارائه نمی دهند. به هر حال وقتی بازار روند کاهشی به خود می گیرد، دست سرمایه گذاران سهام بسته می شود. به عبارتی دیگر دنیای آنها دنیایی سیاه و سفید است در صورتی که معاملات باید در دنیای رنگینی انجام شود تا در شرایط گوناگون بازار بتوانند در مقابل تقبل ریسک، پاداش سرمایه گذاران را بپردازند. حال تصور کنید که اگر سرمایه گذار در آن شرایط کاهشی قیمت سهام به خرید قرارداد اختیار فروش ( put ) اقدام می کرد – همانطور که در قبل اشاره شد- از این شرایط با خاطری آسوده سود می برد و این یکی از ابعاد ارزشمند و هنر معاملات اختیار معامله است.
همچنین بکارگیری اختیار معامله ها به سرمایه گذار این قدرت را می دهد که اگر بخواهد از بعد سوم یعنی عمق و ارتفاع بازار نه جهت گیری و سمت و سوی آن در معاملات خود بهره بگیرد. اختیار معامله ها به سرمایه گذاران نه تنها اجازه و امکان می دهد از نوسانات سهام یا دارایی پایه (نفت، طلا، ذرت… قراردادآتی) بهره گیرد؛ بلکه در زمان هایی که بازار با تلاطم های و نوسان پذیری همراه است به خوبی آن ایام عبور کنند. بهره گیری از ایام رکورد بازار مبین قدرت این ابزارهای مالی برای دستبابی به اهداف مالی هستند. در یک کلمه؛ تنها اختیار معامله ها میتوانند گزینه های استراتژیک مورد نیاز برای کسب سود را در تمامی شرایط بازارها، برای سرمایه گذاران مطلع از چگونگی کاربرد آنها فراهم آورند.
اختیار معامله
بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE)، به عنوان اولین بورس اختیار معامله در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد که در اولین روز معاملات خود معادل ۲۶ آوریل ۱۹۷۳م، تنها تعداد ۹۱۱ قرارداد بر روی ۱۶ سهم مبادله شد.
سپس چندین سهام دیگر و تقریبا تمام بورس های قرارداد های آتی (Futures) اقدام به استفاده از ابزار اختیار معامله نمودند.
بورس شیکاگو، تا کنون رتبه اول حجم مبادلات را دارد که معامله گران استقبال شکوهمندی از آن در سال ۲۰۰۶ داشتند که به مبادله بیش از ۶۷۰ میلیون قرارداد اختیار معامله منجر شد که ارزش آن بیش از ۱۵ تریلیون دلار و با رشد ۴۴ درصد بود که رکورد تاریخی آن ثبت گردید.
در آغاز این نوع فعالیت ها، میزان استقبال از این اوراق با ترس مبهمی رو به رو بود اما پس از مدتی با بالا رفتن تقاضا برای سرمایه گذاری با استفاده از این اوراق، حجم مبادلات آنها افزایش یافت.
این موضوع باعث شد که میزان پاسخ گویی اختیار معامله نه تنها بر روی سهام بلکه بر روی کالا ها و انواع ارز و حتی بیش از ۹۰ شاخص مهم از جمله شاخص های NASDAQ و S&P 500 تاثیر گذار باشد.
اختیار معامله:
اختیار معامله (Option) به قراردادی دو طرفه گفته می شود که بین خریدار و فروشنده است و بر اساس آن خریدار قرارداد، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. این حق فقط اختیار می باشد و الزام و تعهدی برای آن وجود ندارد.
بر همین اساس، دو طرف توافق می کنند که در آینده معامله ای صورت گیرد. در این معامله خریدار “اختیار معامله”، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید و یا فروش دارایی موضوع قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می آورد.
انواع اختیار معامله از نظر نوع قرارداد:
این اوراق از نظر نوع قرارداد به دو نوع زیر تعریف شده اند.
انواع اختیار معامله از نظر نحوه اعمال:
از نظر نحوه اعمال نیز به دو نوع زیر تقسیم می شوند.
- آمریکایی: در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجراست.
- اروپایی: فقط در تاریخ انقضا قابل اجراست.
اختیار خرید (Call Option):
قرارداد های خرید که به آپشن خرید معروفند این حق را به خریدار می دهند که سهام مورد نظر خود را خریداری نمایند که در قیمت های مختلفی وجود دارند و به قیمت سهام وابسته می باشند.
تاریخ انقضای آپشن می تواند از ۱ ماه تا حتی بیشتر از ۱ سال باشد که با توجه به بازار ممکن است خریداری گردد و یا فروخته شود.
مبلغ مورد نظر برای آپشن، حداکثر ریسکی می باشد که یک خریدار آن را متحمل می شود و زمانی که قیمت سهام مورد نظر به یک آپشن خرید، بالاتر از قیمت اعمال می رسد، این آپشن سود آور می باشد. در این زمان می توان اختیار خرید را اجرا نمود یا آن را با فروش یک خرید با قیمت اعمال و تاریخ انقضای مشابه جبران کرد.
در واقع با اجرا کردن یک اختیار خرید می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن از سهام مربوطه با قیمت سهام بازار، سودی برابر با اختلاف میان دو قیمت به دست آورد.
اگر آپشن خرید، فروخته شود، فروشنده حق خریداری سهام مربوطه را با قیمت اعمال به دارنده آپشن واگذار می کند که با فروش آپشن خرید، مبلغ آپشن به عنوان سود محدود به حساب معاملاتی واریز می شود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله صکوک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
اختیار فروش:
اختیار فروش (Put Option)، این حق را به خریدار می دهد که سهم مورد نظر خود را با قیمت اعمال و تا سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برساند.
همانند آپشن های خرید، آپشن های فروش نیز در قیمت های اعمال متفاوت بسته به قیمت سهام مربوطه و با تاریخ های انقضای مختلف در بازار موجود می باشند.
نکته: تاریخ انقضای آن همانند تاریخ انقضای اختیار خرید می باشد.
اگر آپشن فروش، خریداری شود، خریدار آن می تواند سهام مربوطه را با قیمت مشخص شده و در تاریخ مشخص بفروشد. مبلغ پرداختی برای این آپشن ها نهایت ریسکی می باشد که اختیار فروش متحمل می گردد.
سودآوری سهام پس از سقوط قیمت در آپشن فروش:
با سقوط قیمت سهام، آپشن فروش می تواند از دو طریق زیر سود آوری داشته باشد.
روش اول:
با اجرا کردن یک آپشن فروش، می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن به فروش رساند که سهام با قیمت بالا تر بازار فروخته شده و سپس برای خارج شدن از معامله، سهام با قیمت پایین تر خریده می شود.
روش دوم:
این روش جبران کردن آپشن است یعنی با سقوط قیمت سهام، مبلغ آپشن افزایش خواهد یافت و سپس با دریافت سود می تواند به فروش برود.
نحوه استفاده از اختیار معامله ها:
آپشن ها را می توان از راه های مختلفی مورد استفاده قرار داد که به منظور کسب سود از بازار ها می باشد. اصلی ترین استراتژی در استفاده از اختیار خرید و فروش، کسب سود از سرمایه های اندک می باشد که در روند بازار پیش می روند.
این آپشن ها می توانند به عنوان بیمه برای سناریو های مختلف معاملاتی به کار بروند که قابلیت های چندگانه ای دارند و تاثیر نسبتا زیادی در میزان سوددهی می گذارند.
همچنین اختیار معامله ها می توانند برای حفظ از سقوط قیمت سهم مورد نظر موثر باشند و می توان آنها را اعمال نمود یا استفاده نکرد. در واقع آپشن باعث می شود یک سهم در قیمت پایین خریداری شود و در قیمت بالا به فروش رسد.
قیمت گذاری اختیار معامله اوراق بهادار:
سه مدل برای محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار وجود دارد. این سه مدل شامل موارد زیر می باشند که هر کدام از آنها دارای مفروضات جداگانه ای هستند و در ادامه شرح داده می شوند.
- مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهم
- مدل توزیع دو جمله ای قیمت سهم
- مدل توزیع نرمال لگاریتمی (مدل بلک شولز)
مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام:
در این مدل دو فرض را مورد توجه قرار می گیرد.
- فرض اول: سرمایه گذاران نسبت به ریسک بی تفاوت می باشند.
- فرض دوم: احتمال مساوی برای قیمت سهم بین دو حد در تاریخ انقضا وجود دارد. این روش ساده ترین روش محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار می باشد.
بنابراین می توان گفت که اگر فرض شود سودی در طی سال پرداخت نمی گردد و این اختیار پس از یک سال منقضی شود، در نتیجه توزیع احتمال برای قیمت سهم در پایان سال و با توجه به مفروضات بالا به شکل مستطیل می باشد و برای قیمت سهم بین حد بالا و پایین دارای احتمال مساوی می باشد.
بر اساس فرض بی تفاوتی در ریسک برای سرمایه گذاران، ارزش بازاری سهم در ابتدای سال برابر با ارزش تنزیل یافته سهم در پایان سال و بر مبنای نرخ بازده بدون ریسک می باشد.
اگر فرض شود که توزیع احتمال قیمت سهم یکنواخت می باشد، پس ارزش سهم را به صورت زیر قابل محاسبه خواهد بود:
مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام
فروض مدل Black-Scholes:
این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.
هزینه معامله ای در هنگام خرید آپشن وجود ندارد
نرخ ریسک پذیری و نوسان دارایی پایه شناخته شده و ثابت است
بازده دارایی های پایه به صورت نرمال توزیع می شود
فواید اختیار معامله:
یکی از فواید مهم آپشن ها، تطبیق پذیر بودن و توانایی آنها در برقراری ارتباط با دارایی های سنتی مانند سهام شخصی می باشد که این ویژگی به سهامدار این امکان را می دهد که موقعیت خود را بر اساس شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق داده و یا تنظیم نماید.
در واقع آپشن ها، اوراق بهادار خیلی پیچیده ای هستند و اگر درست از آنها استفاده نشود ممکن است ریسک بالایی داشته باشند.
به همین دلیل است که وقتی اختیار معامله را خرید و فروش می کنیم، معمولا با جمله ای مثل این مواجه می شویم:
“اختیارات شامل ریسک ها هم می شوند و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه گذاری کنید.”
نکته: اختیار معامله ها (آپشن ها) به گروه بزرگ تری از اوراق بهادار به نام اوراق بهادار مشتقه تعلق دارد.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله اوراق قرضه را به شما پیشنهاد می کنیم.
نحوه خرید و فروش در بازار مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار معامله)
بازار مشتقه شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله است. در قرارداد آتی دو طرف معامله تعهد میکنند که کالایی را در زمانی مشخص در آینده معامله کنند اما در قرارداد اختیار، اوراق اختیار خرید یا فروش خریداری میشوند و خریدار این اختیار را دارد که از آن استفاده کند یا نکند. در ادامه نحوه خرید و فروش هر یک از این اوراق را توضیح میدهیم.
نحوه خرید و فروش قراردادهای آتی
برای معامله قراردادهای آتی، مانند معامله هر ورقه بهادار دیگری، نیاز به سامانه معاملاتی دارید. شما میتوانید با مراجعه به کارگزاری، به سامانه و کد معاملاتی مخصوص بازار آتی دسترسی پیدا کنید.
حالا که کد معاملات آتی را دریافت کردید، میتوانید معاملات خود را آغاز کنید.
مرحله اول: واریز وجه
اولین قدم برای شروع معاملات در هر بازاری شارز حساب است. برای این معاملات نیاز به دو حساب دارید، حساب عملیاتی و حساب پشتیبان. حساب عملیاتی یا حساب در اختیار بورس یک حساب مشترک با سازمان بورس است. شما نمیتوانید از این حساب پول برداشت کنید و حق برداشت منحصرا در اختیار سازمان بورس است. حساب پشتیبان یا حساب شخصی حسابی است که به حساب عملیاتی وصل میشود و برای برداشت وجه کاربرد دارد. در حال حاضر افتتاح این دو حساب تنها از طریق بانکهای ملت و سامان امکان پذیر است. دقت کنید که هر دو حساب عملیاتی و پشتیبان باید از یک بانک باشند.
برای شارژ حساب معاملات آتی دنبال درگاه واریز وجه نگردید. چون نیاز نیست وجهی به حساب کارگزار پرداخت کنید، بلکه باید حساب در اختیار بورس خود را شارژ کنید. پس میتوانید با مراجعه به بانک یا روشهای آنلاین پرداخت وجه، این کار را انجام دهید.
پس از شارژ حساب در اختیار بورس، به بخش «مدیریت مالی» در سامانه معاملات آتی مراجعه کرده و حساب خود را بروزرسانی کنید تا وجه واریز شده در سامانه نمایش داده شود.
مرحله دوم: انجام معاملات
پس از این که حسابتان را شارژ کردید نوبت آن رسیده که نماد مورد نظرتان را پیدا کنید. نام نمادهایی که در بازار آتی معامله میشوند در سایت بورس کالا به ادرس cdn.ime.co.ir آمده است. در حال حاضر تنها زعفران، پسته و زیره سبز در این بازار معامله میشوند. تصویر نیز تابلو معاملات آتی را نشان می دهد.
رنگهای سبز و قرمز در این تابلو نشاندهنده افزایش یا کاهش قیمت، حجم معاملات، موقیعتهای باز و غیره میباشند.
پس از این که نماد مورد نظرتان را انتخاب کردید، به صفحه خود در سامانه معاملات آتی مراجعه کنید. در شکل زیر میتوانید این سامانه را مشاهده کنید.
برای شروع خرید و فروش، ابتدا نام نماد مورد نظرتان را در قسمت دیدهبان جستجو کنید. فرض میکنیم شما زغفران نگین را انتخاب کردهاید. پس اطلاعات زعفران نگین شامل اندازه هر قرارداد، تاریخ تحویل و اطلاعات دیگر نمایش داده خواهد شد.
قبل از انجام معامله بهتر است به اطلاعات نماد دقت کنید.
اندازه قرارداد، نشاندهنده اندازه هر یک قرارداد از نماد موردنظر میباشد. یعنی در این مثال هر قرارداد زعفران شامل ۱۰۰ گرم زعفران است.
قیمت تسویه روزانه در معاملات آتی را میتوان به قیمت پایانی در بازار سهام تشبیه کرد. این مقدار میانگین قیمت معاملات انجام شده برای هر قرارداد، در نیم ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی در هر روز است.
اگر حجم معاملات در این نیم ساعت خاص کمتر از ۲۰٪ حجم کل معاملات آن روز باشد، قیمت تسویه روزانه بر اساس یک ساعت پایانی محاسبه میشود و اگر حجم معاملات در یک ساعت پایانی نیز کمتر از ۲۰٪ حجم کل معاملات آن روز باشد، این بار قیمت تسویه روزانه براساس حجم کل معاملات آن روز محاسبه میشود.
یکی از مهمترین مواردی که باید به آن دقت کنید، مقدار وجه تضمین اولیه است. وجه تضمین اولیه درصدی از ارزش هر قرارداد است که دو طرف میپردازند تا ضمانت کنند که به قرارداد پایبند هستند. در این مثال وجه تضمین اولیه برای هر قرارداد زعفران نگین ۳۲۰ هزار تومان میباشد.
این مقدار میتواند تعدیل شود. یعنی اگر قیمتها کاهش یابند، وجه تضمین خریدار کاهش و وجه تضمین فروشنده افزایش مییابد. مبلغ وجه تضمین اولیه توسط بورس تعیین میشود. تعدیل آن و بروزرسانی حسابها نیز توسط اتاق پایاپای صورت میگیرد.
حداقل وجه تضمین نیز اهمیت زیادی دارد. حساب سرمایهگذاران باید همواره به اندازه حداقل وجه تضمین شارژ داشته باشد. این مقدار معمولا به صورت ۶۰٪ وجه تضمین اولیه هر قرارداد درنظر گرفته میشود. اگر حساب سرمایهگذار از حداقل وجه تضمین کمتر باشد، call margin اتفاق میافتد. در این زمان وی باید از معامله صرفنظر کند یا حساب خود را تا حداقل وجه تضمین شارژ کند که به آن سپرده جبرانی میگویند.
در پایان میتوانید با ثبت قیمت و تعداد درخواستی، نسبت به خرید یا فروش قراردادهای آتی اقدام کنید.
دقت کنید که تعداد، نشان دهنده تعداد قراردادهای مدنظر شما میباشد. عدد ۲۰ که در کادر فوق نوشته شده است، به این معناست که شما تمایل دارید ۲۰ قرارداد آتی هر یک به اندازه ۱۰۰ گرم و ۳۲۰ هزار تومان وجه تضمین اولیه را معامله کنید.
قیمت نوشته شده در کادر نیز قیمتی است که شما برای معامله هر یک گرم زعفران نگین در نظر گرفتهاید. پس میخواهید هر قرارداد ۱۰۰ گرمی زعفران را ۱۳۷۱۰۰۰ تومان و ۲۰ قرارداد را ۲۷۴۲۰۰۰۰ تومان معامله کنید.
در معامله قراردادهای آتی میتوانید اوراق را بخرید و قبل از سررسید آن را بفروشید یا میتوانید آن را تا سررسید نگه دارید، کالا را تحویل بگیرید و سپس اقدام به فروش آن کنید. در اینصورت باید هماهنگیهای لازم را با کارگزاری، انبار و اتاق پایاپای بورس انجام دهید. دریافت کالا در این حالت شبیه به معامله در بازار فیزیکی میباشد. اگر به هر دلیلی نتوانید کالا را در موعد مقرر تحویل بگیرید، باید مبلغی را به عنوان جریمه نکول پرداخت کنید. در اینصورت دیگر نیازی به دریافت کالا نیست و معامله فسخ میشود.
مرحله سوم: برداشت وجه
همانطور که گفته شد، نمیتوانید از حساب در اختیار بورس خود پول بردارید. اگر نیاز به برداشت وجه دارید، باید تقاضای برداشت وجه را برای کارگزار بفرستید. سپس کارگزار درخواست شما را به بورس ارسال میکند. نهایتا بورس کالا وجه درخواستی را از حساب عملیاتی شما به حساب پشتیبانتان انتقال میدهد و شما میتوانید مانند هر حساب بانکی دیگر وجه مورد نظرتان را دریافت کنید.
اگر درخواست برداشت وجه خود را تا ۱۵ دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی برای کارگزار ارسال کنید، مبلغ درخواستی شما تا ساعت ۱۰ روز کاری بعد، از حساب در اختیار بورس به حساب شخصیتان منتقل خواهد شد.
اگر برداشت وجه توسط کارگزار تایید شده باشد، در وضعیت شما مشخص نشان داده میشود.
اگر وجه به حساب قرارداد اختیار فروش شخصی شما منتقل نشد میتوانید علت را در بخش «گزارش درخواست برداشت وجه» ببینید.
نکته: اگر در یک قرارداد در موقعیت خرید قرار داشته باشیم و در یک قرارداد دیگر در موقعیت فروش، در صورت اتمام مهلت سررسید، سفارشات با هم تطبیق داده می شوند و موقعیت بسته میشود.
معاملات دوطرفه در قراردادهای آتی چیست؟
یکی از روشهای معامله در قراردادهای آتی معاملات دوطرفه است. به این معنا که میتوانید ابتدا اوراق را بفروشید، سپس آن را بخرید!
فرض کنید اوراق پسته را معامله میکنید و بر اساس تحلیلها انتظار دارید قیمت پسته در ماههای پیش رو کاهش یابد. در این صورت میتوانید هم اکنون در یک معامله آتی، پسته را بفروشید و چند ماه بعد، پس از ریزش قیمت، آن را بخرید و از تفاوت قیمت به وجود آمده سود کسب کنید. شاید این معامله کمی عجیب به نظر برسد اما این حالت با توجه به این که نوع قرارداد، آتی میباشد و نیازی به تحویل کالا در زمان معامله وجود ندارد، امکانپذیر است.
نحوه خرید و فروش اوراق اختیار
برای معاملات اختیار میتوانید از همان سامانه معاملاتی اوراق بهادار استفاده کنید. تنها کافیست به کارگزاری مراجعه کنید تا دسترسی شما در سامانه افزایش یابد.
برای معامله یک نماد خاص ابتدا نام آن را در تابلو معاملات اختیار در سایت بورس کالا پیدا کنید. در شکل زیر گروه سکه و طلا را به عنوان نمونه مشاهده میکنید.
با کلیک روی نام هر نماد، روند آن در طی روز معاملاتی نشان داده میشود.
پس از مشاهده اطلاعات تابلو، میتوانید به صفحه معاملات کارگزاری بروید و نام نماد مورد نظرتان را در دیدهبان جستجو کنید.
سپس اطلاعات نماد مانند اندازه قرارداد، تاریخ سررسید، وجه تضمین و قیمت به ازای هر قرارداد نمایش داده می شود.
حالا از قسمت خرید و فروش میتوانید تعداد قراردادها و قیمت هر واحد از کالای مد نظر خود را وارد کنید.
پس از ثبت سفارش نیز میتوانید به قسمت وضعیت سفارش>سفارشات باز مراجعه کنید. در این قسمت سفارشات ثبت شده شما قابل مشاهده بوده و تا زمانی که سفارش انجام نشده باشد، قابل ویرایش یا حذف میباشد.
در زمان سررسید قرارداد اختیار نیز میتوانید به بخش تسویه اوراق مشتقه مراجعه کنید.
در بخش «آخرین مهلت ثبت درخواست» می توانید زمان شروع و پایان ثبت درخواست را مشاهده کنید. در این جا با توجه به تعداد موقعیتهای باز اقدام به ثبت درخواست خود کنید. همچنین میتوانید اوراق را به صورت نقدی یا فیزیکی تسویه کنید.
تسویه به صورت نقدی: برای تسویه نقدی چهار حالت وجود دارد:
- موافقت با تسویه به کسر: با استفاده از این گزینه، شما موافقت خود را برای پرداخت تنها آن بخشی از قرارداد که به صورت نقدی امکانپذیر است، اعلام میکنید. بخشی که به صورت نقدی تسویه نشود، از بین خواهد رفت.
مثلا شما ۱۰۰۰ ورقه اختیار دارید. اگر ۸۰۰ سهم از آن قابل پرداخت به صورت نقدی باشد، شما با فعال کردن گزینه فوق می توانید ۸۰۰ سهم را نقدی تسویه کرده و ۲۰۰ سهم بعدی متعلق به شما نخواهد بود و امکان تسویه نقدی یا فیزیکی برای آن وجود نخواهد داشت.
- اعمال حداکثری: با انتخاب این گزینه تمام موقعیتهای شما در نماد مربوطه، امکان تسویه به صورت نقدی را خواهند داشت.
- تعداد درخواست برای تسویه: این گزینه این امکان را میدهد که تعداد موقعیتهای خود را که تمایل به تسویه نقدی آن ها دارید، مشخص کنید.
- موافقت با اعمال در صورت کسری موقعیت: این امکان فقط در زمانی کاربرد دارد که قبل از تاریخ تسویه، کاربر اقدام به وارد نمودن تعداد درخواست برای تسویه و در زمان تسویه، تعداد موقعیتهای وی تغییر کرده باشد.
پس از انتخاب گزینه مورد نظرتان روی گزینه «ثبت درخواست تسویه نقدی اختیار» کلیک کنید. با پایان یافتن ثبت درخواست تسویه نقدی از سوی مدیریت فناوری بورس، منتظر اعلام نتایج تسویه نقدی بمانید. نتایج در ستون تعداد موقعیتهای اعمال شده نمایش داده میشود.
تسویه به صورت فیزیکی: در تسویه فیزیکی نیز چهار حالت وجود دارد:
- موافقت با تسویه در زیان/بی تفاوت: در این حالت اگر در شرایط زیان یا بدون سود/زیان باشید، موافقت خود را اعلام میکنید که تسویه فیزیکی را انجام دهید.
- گزینههایاعمال حداکثری، تعداد درخواست برای تسویه و موافقت با اعمال در صورت کسری موقعیت مانند حالت قبلی میباشند.
در پایان روی گزینه «ثبت درخواست تسویه فیزیکی اختیار» کلیک کنید و منتظر اعلام نتایج تسویه فیزیکی از سوی مدیریت فناوری بورس بمانید.
سوالات متداول
برای اطلاع از حساب خود میتوانید با کارگزاری تماس بگیرید.
حداقل مقدار معامله در قراردادهای آتی، یک قرارداد و حداقل مبلغ مورد نیاز، وجه تضمین آن قرارداد است.
معاملات آتی دارای سررسید هستند. زمانی که یک قرارداد خرید ثبت میکنید، اگر تا قبل از سررسید یک قرارداد فروش از همان نماد را با سررسید یکسان ثبت کنید، معامله برای شما بسته میشود. در واقع معامله با باز کردن سفارش در خلاف جهت بسته میشود. اگر سفارش شما تا سررسید باز بماند، وارد مرحله تحویل/ دریافت کالا میشود.
اگر در روز تحویل کالا، معامله انجام شود، وجه تضمین در صورتحساب لحاظ میشود. اما اگر هر قرارداد اختیار فروش کدام از طرفین از تحویل دادن یا تحویل گرفتن کالا سر باز بزند، باید یک درصد از کل قرارداد را به عنوان جریمه نکول پرداخت کند. تا زمانی که معامله باز باشد وجه تضمین مسدود بوده و قابل برداشت نیست.
قرارداد اختیار معامله خرید و فروش”خودرو ، خساپا، وبصادر و تجارت” شروع شد
قرارداد اختیار معامله خرید و فروش بر سهام ۴ شرکت ایران خودرو، سایپا و دو بانک تجارت و صادرات از امروز در بازار مشتقه بورس آغاز شد.
به گزارش سرمایه نگر ، بازار سهام در حالی آخرین روز کاری هفته جاری با رشد بیش از ۵ هزار واحدی شاخص اما تداوم کاهش ارزش معاملات و تشدید نگرانی فعالان از آینده شروع کرده که قرارداد اختیار معامله خرید و فروش بر سهام ۴ شرکت بزرگ بورس و شامل ایران خودرو، سایپا و بانکهای تجارت و صادرات از امروز در بازار مشتقه بورس آغاز و اعمال شد.
براساس این گزارش، سررسید اختیار معامله خرید و فروش”خودرو و خساپا”برای مرداد و آبان و “وبصادر و تجارت” هم برای آبان و مهر سال جاری تعیین شده و معاملات قراردادها فقط به صورت برخط بوده و صرفاً از طریق کارگزارانی دارای مجوز معاملات برخط انجام می شود.
همچنین ضوابط وجه تضمین با توجه به راهاندازی سامانه مدیریت ریسک و امکان محاسبات وجوه تضمین براساس «ضوابط وجه تضمین قرارداد اختیار معامله در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران»، اتخاذ موقعیت باز فروش در قراردادهای اختیار معامله، به شرط کفایت وجوه تضمین، برای تمامی فعالان بازار سرمایه امکانپذیر است.
براساس این گزارش، قراردادهای اختیار خرید و فروش به معنای توافق بر سر انجام معاملهای خاص و با یک قیمت مشخص در مقطع زمانی مشخصی در آینده هستند.
به طور مثال در معامله یک قرارداد اختیار خرید، خریدار اختیار خرید دارایی پایه را با قیمت و در زمان مشخص بدست میآورد و از سوی دیگر فروشنده تعهد یا الزام به فروش دارایی را در صورت درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق اختیار خرید خواهد داشت. قراردادهای اختیار خرید با توجه به قیمت و زمان اعمال، میتواند با نرخ های متنوعی مورد معامله قرار گیرد. وجهی که در معامله قرارداد اختیار خرید از سمت خریدار به عرضهکننده اوراق پرداخت میشود برای بدست آوردن حق خرید دارایی با قیمت اعمال مشخص و این نرخ به مراتب کمتر از قیمت دارایی پایه است.
سرمایهگذار با خرید اوراق اختیار خرید میتواند با پرداخت مبلغی اندک در مزایای افزایش قیمت دارایی پایه سهیم باشد و همزمان از افزایش قیمت اوراق اختیار خرید در بازار یا امکان اعمال اختیار در سررسید بهرهمند شود. این ویژگی اوراق علاوه بر ذخیره منابع برای روزهای آتی، میتواند رفتار مبتنی بر تحلیلهای کوتاه و میانمدت را نیز در بازار تقویت کند. / بورس پرس
قراردادهای اختیار معامله (Option) و هنر مدیریت ریسک سرمایهگذاری (مقدماتی و پیشرفته)
تاریخ دوره: از ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ مدت دوره: ۱۶ ساعت / یکشنبه و سهشنبهها / ۱۷:۰۰ الی ۲۱:۰۰
انصراف و عودت وجه تا یک هفته پیش از آغاز دوره، با کسر ۳۰% از مبلغ ثبتنام و پس از آن، با معرفی فرد جایگزین امکانپذیر است.
توضیحات
مقدمه
قرارداد اختیار معامله (Option) یکی از انواع ابزار مشتقه میباشد. ابزار مشتقه ابزاری است که مبتنی بر دارایی پایه میباشد و در واقع قراردادی است که ارزش آن نشات گرفته از ارزش دارایی پایه آن است. در حال حاضر ابزار مشتقه کاربردهای فراوانی پیدا نموده به گونهای که بسیاری از پیشبینی سرمایهگذاران در بازارهای مالی بر اساس معاملات این ابزار اتفاق میافتد. یکی از انواع مشتقهها، اختیار معامله میباشد که به دلیل ایجاد انعطافپذیری در سرمایهگذاری به طور گستردهای مورد معامله قرار میگیرد. از این انعطافپذیریها میتوان به پوشش ریسک اشاره نمود، همینطور خود اختیار میتواند به عنوان یک سرمایهگذاری ریسکی مورد معامله قرار گیرد. این قراردادها، میتواند مزایای زیادی برای معاملات ایجاد نماید، از هزینههای پایین معاملاتی در مقایسه با معاملات دارایی پایه گرفته تا وجود اهرم برای معاملات اینگونه قراردادها.
یکی دیگر از این مزایا، ایجاد سود در زمان ریزش قیمت دارایی پایه میباشد. همچنین استراتژیهای بسیار زیادی برای این ابزار وجود دارد که متناسب با روند دارایی پایه میتوان استراتژی مناسب را اتخاذ نمود. از این دست، میتوان انتظار آن را داشت که اختیار معامله در آینده در کشور ما نیز از محبوبیت خوبی برخوردار گردد و به همین جهت آموزشهایی در این زمینه میتواند موقعیت را برای بروز شرایط بهینه آماده نماید.
دیدگاه شما