مثالی درباره سهام

حقوق صاحبان سهام در حسابداری چیست

حقوق صاحبان سهام (Equity) به عنوان مالکیت مالک از دارایی های شرکت تعریف می شود. به عبارت دیگر، پس از انحلال شرکت بعد از اینکه تمام بدهی ها پرداخت می شود، باقیمانده دارایی ها برای سهامداران میباشد. به همین دلیل است که حقوق صاحبان سهام اغلب به عنوان دارایی خالص منهای بدهی شناخته می شود.

حقوق صاحبان سهام یا میتواند توسط سرمایه گذاری سهامداران افزایش یابد و یا با انجام فعالیت های سودآور شرکت. هنگامی که یک مالک سرمایه خود را در یک شرکت برای تامین مالی (Fund) بیشتر افزایش میدهد حقوق صاحبان سهام افزایش میابد. در ضمن در صورتی که یک شرکت سود سالیانه حاصل از فروش محصول یا خدمت خود را بین سهامداران توزیع نکند و نزد خود نگه دارد حقوق صاحبان سهام افزایش میابد.

حساب های Equity، مانند حسابهای بدهی، دارای تراز هستند. این به این معنی است که نوشته هایی که در سمت چپ (فیلدهای بدهکار) در یک حساب T ایجاد شده اند، مانده حقوق صاحبان سهام را کاهش می دهند، در حالی که نوشته هایی که در سمت راست ایجاد شده (فیلدهای بستانکار)، مانده حساب را افزایش می دهد.

انواع حساب های equity چیست؟

چندین نوع از حساب های Equity در حسابداری گسترش یافته وجود دارد که در اینجا انواع اصلی آن مثالی درباره سهام ها را ذکر میکنیم:

سرمایه: سرمایه شامل سرمایه گذاری های اولیه توسط صاحبان شرکت است. خرید سهام یا مشارکت خرید (به جز بازار ثانویه) به عنوان سرمایه مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا هر دو شامل کمک های پول نقد توسط صاحبان سهام به شرکت می شود. حساب های سرمایه نیز دارای ماهیت بستانکار است و در نهایت باعث افزایش حقوق صاحبان سهام (Equity) در شرکت میشوند.

استعفا: استعفای یک مالک نقطه مقابل سرم است. در زمان استعفا شرکت قسمتی از دارایی که مربوط به شخص مستفی است را پرداخت میکند. این مورد دارای ماهیت بدهکار است و میزان حقوق صاحبان سهام را کاهش میدهد.

درآمد: درآمد، پولی است که به دلیل فروش محصول یا خدمت توسط یک شرکت ارائه دریافت شده یا قرار است دریافت شود. رایج ترین نمونه های درآمد عبارتند از: فروش، کمیسیون دریافت شده و بهره دریافت شده. درآمد مثالی درباره سهام دارای ماهیت بستانکار است و در نهایت باعث افزایش حقوق صاحبان سهام میشود.

هزینه ها: هزینه ها معمولا مخارجی هستند که برای تولید درآمد ایجاد می شود. از انواع هزینه ها میتوان به حقوق و دستمزد، خدمات پس از فروش و اجاره برای محل کار و… اشاره کرد. هزینه ها دارای ماهیت بدهکار و همراه با کاهش حقوق صاحبان سهام هستند.

مثال هایی از حساب های Equity

بر خلاف دارایی ها و بدهی ها، حساب های equity بسته نوع شرکت متفاوت می باشند. شرکت های مستقل و مشارکتی از حساب های equity مختلف استفاده می کنند، زیرا الزامات قانونی مختلفی برای انجام دارند. در اینجا چند نمونه از حساب های Equity مختلف برای هر دو دسته وجود دارد.

شرکت های مشارکتی (partnership)

سرمایه مالک یا عضو: حساب سرمایه در شرکت های مشارکتی استفاده میشود و شامل سرمایه های جمع آوری شده (از روش های مختلف تامین مالی)، سرمایه های سرمایه گذاری شده و سود کسب و کار است. این حساب ها دارای ماهیت بستانکار است و در نهایت باعث افزایش حقوق صاحبان سهام (Equity) در شرکت می شوند.

برداشت مالک: برداشت مالک مقدار پولی را نشان میدهد که صاحب کسب و کار از آن برداشت کرده و از شرکت بیرون می آورد. برداشت ها نشان دهنده کاهش سرمایه و حقوق صاحبان سهام در شرکت هستند.

شرکت های سهامی

Common stock: این حساب یک حساب equity است و برای شرکت های بزرگ معمولا میزان پولی است که در ابتدا سهامداران برای تصاحب سهم خود از شرکت قرار دادند می باشد. این مقدار در تعیین ارزش اسمی سهام تاثیر دارد.

Paid in capital: این حساب به عنوان ارزش اضافه بر Common stock است که سرمایه گذار حاضر است برای خرید هر برگ سهام پرداخت کند. به عنوان مثال، اگر یک سرمایه گذار 10 دلار برای یک سهام 5 دلاری پرداخت کند، 5 دلار به عنوان Common stock ثبت می شود و 5 دلار به عنوان Paid in capital ثبت می شود.

خزانه داری سهام: گاهی اوقات شرکت ها می خواهند با خرید و جمع آوری سهام توزیع شده در بازار از سهامداران سرمایه گذاران را از بین ببرند. این سهام که توسط این شرکت خریداری می شود، سهام خزانه ای نامیده می شود. این حساب دارای ماهیت بدهکار است و حقوق صاحبان سهام را کاهش میدهد.

سود سهام: سود سهام توزیع سود شرکت به سهامداران است. سود سهام معادل در شرکت های سهامی معادل توزیع سود در شرکت های partnership است. هر دو حقوق صاحبان سهام را کاهش می دهند.

درآمد باقیمانده: شرکت های کمی وجود دارند که سود خود را به صورت کامل بین سهامداران توزیع میکنند. اکثر شرکت ها سهم قابل توجهی از سود خود را برای سرمایه گذاری و کمک به اجرای فعالیت های شرکت حفظ می کنند. این سود که در داخل شرکت نگهداری می شود، درآمد باقیمانده نامیده می شود.

مثالی درباره سهام

03 شهریور

به عبارت ساده می‌توان گفت حق تقدم فرصتی برای سهامداران است که بتوانند در افزایش سرمایه شرکت مشارکت داشته باشند.

ممکن است تفاوت بین سهام و اوراق بدهی یا نحوه مثالی درباره سهام عملکرد صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) را به خوبی بدانید اما حق تقدم یکی از اصطلاحات رایج بورسی و سرمایه‌گذاری است که ممکن است چندان هم با آن آشنا نباشید.

به عبارت ساده می‌توان گفت حق تقدم فرصتی برای سهامداران است که بتوانند در افزایش سرمایه شرکت مشارکت داشته باشند.

حق تقدم سهام در بورس سناریویی نیست که اغلب با آن روبرو شوید. اما اگر با آن روبرو شدید، مهم است که نحوه عملکرد آن را به خوبی درک کنید.

چه در حال مشارکت در افزایش سرمایه شرکت به وسیله حق تقدم باشید یا نباشید، ما در ادامه این مقاله از کارگزاری حافظ راهنمایی‌های ارزشمندی را در مورد انتخاب اوراق بهادار متناسب با اهداف، جدول زمانی و مشخصات ریسک شما در حق تقدم جمع‌آوری کرده‌ایم. در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

حق تقدم چیست؟

حق تقدم راهی است که شرکت‌ها با استفاده از آن می‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند. گذشته از رزرو سود، شرکت‌ها می‌توانند به دو طریق پول جمع‌آوری کنند، یا آن را قرض بگیرند یا سهام مالکیت خود را در شرکت بفروشند.

به عبارت دیگر، پیشنهادات حق تقدم مشابه گزینه‌های معاملات سهام است. یعنی شما به عنوان سهامدار یک شرکت می‌توانید با اختیار خود سهام اضافه شده یک شرکت را خریداری کنید یا بفروشید اما مجبور نیستید از حق تقدم خود استفاده کنید. اگر حتی بخواهید، می‌توانید حق تقدم خود را به سرمایه‌گذار دیگری بفروشید.

البته بهتر است به خاطر داشته باشید که در برخی موارد، شرکتی که پیشنهاد حق تقدم را ارائه می‌دهد، ممکن است این حق را غیرقابل انتقال کند.

نکته مهم دیگری که باید به آن دقت کنید، این است که سهام حق تقدم صرفا بعد از تصمیم ارائه سهام، به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که نماد بورسی آن سهم را دارند و تنها بعد از فرصت مشخص شده برای تعیین مبلغ اسمی امکان فروش حق تقدم برایشان فراهم می‌شود.

نماد حق تقدم چیست؟ ح آخر نمادها یعنی چه؟

نماد حق تقدم سهام همان «ح» است که به آخر اسم نماد سهام اضافه می‌شود. مثلا اگر شرکت ایران خودرو که نمادش در بورس به نام «خودرو» است، بخواهد حق تقدم بدهد، نمادش در سامانه بورسی به صورت «خودروح» وجود خواهد داشت.

حق تقدم چگونه کار می‌کند؟

فرآیند انجام حق تقدم پیچیده به نظر می‌رسد اما در واقعیت، نسبتا ساده است. در فرایند حق تقدم، ابتدا شرکت‌ها به سهامداران اطلاع می‌دهند که حق تقدمی را برای آنها در نظر گرفته‌اند و به این ترتیب آنها می‌توانند تعداد معینی از سهام را با قیمت مشخص خریداری کنند. در این فرایند سهامداران همچنین مهلت استفاده از پیشنهاد مناسب برای خرید سهام اضافی با تخفیف مذکور را هم می‌توانند، تعیین کنند.

در این مرحله سهامداران باید تصمیم بگیرند که با این حق تقدم خود چه کنند. آنها می‌توانند از مزایای ارائه شده برای خرید سهام اضافی استفاده کنند، تقدم حق خود را برای خرید سهام به شخص دیگری بفروشند یا اصلا کاری انجام ندهند. تصمیم‌گیری در مورد چگونگی انجام این سناریو ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد از جمله:

• تعداد سهام اضافی که می‌توان خریداری کرد
• تخفیفی که شرکت در مورد آن سهام ارائه می‌دهد
• سلامت مالی شرکت
• سود برآوردی که با خرید سهام جدید در مقابل فروش حق تقدم خود به شخص دیگری به طور بالقوه به دست می‌آید

به خاطر داشته باشید که شرکت ارائه‌دهنده حق تقدم سهام از شما می‌خواهد که پیشنهاد آنها را بررسی کنید و سهام بیشتری بخرید اما اگر تصمیم بگیرید سهام بیشتری نخرید یا تقدم خود را بفروشید، سهم شما در شرکت کاهش می‌یابد. اساسا این اتفاق به این دلیل می‌افتد که با انتشار سهام جدید نسبت سهام متعلق به شما تغییر نمی‌کند و همان میزان گذشته باقی می‌ماند و به تعداد سرمایه‌گذاران آن شرکت افزوده می‌شود.

چرا شرکت‌ها پیشنهاد حق تقدم ارائه می‌دهند؟

به طور کلی، حق تقدم به این دلیل ارائه می‌شود که شرکت نیاز به افزایش سرمایه دارد. به عنوان مثال، اگر شرکتی مقدار قابل‌توجهی بدهی در ترازنامه خود داشته باشد، حق تقدم می‌تواند برای پرداخت برخی از این تعهدات، پول جمع‌آوری کند.

این تنها سناریویی نیست که ممکن است یک شرکت از آن استفاده کند. همچنین ممکن است شرکت از حق تقدم برای ایجاد سرمایه برای برنامه‌های توسعه کسب‌وکار دیگری هم استفاده کند. به عنوان مثال، این پول می‌تواند به منظور توسعه محصولات و خطوط خدمات جدید یا افتتاح مکان‌های تجاری جدید باشد. اگر شرکت نتواند از طریق وام‌های تجاری یا تامین مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا یک سرمایه‌گذار فرشته تامین مالی کند، این کار می‌تواند یک راه حل برای تامین مالی باشد.

مزایای حق تقدم سهام

داشتن امکان خرید سهام اضافی یک شرکت مزایایی دارد. برای شروع شاید بهتر باشد این سهام اضافه را به طور موثر به فروش برسانید. هر چند با فرض افزایش ارزش سهام، همراه با سایر سهام‌هایی که قبلا در اختیار دارید، مساله میزان سهم‌تان در یک شرکت هم می‌تواند برای شما سودآور باشد.

اگر تصمیم دارید حق تقدم خود را برای خرید سهام به سرمایه‌گذار دیگری بفروشید، همین امر صادق است. این که آیا می‌توانید با فروش حق تقدم به سود قابل‌توجهی دست پیدا کنید هم بستگی به قیمت فعلی بازار سهام و قیمت تخفیف دارد. همچنین باید تعداد سهامی را که می‌توانید انتقال دهید را هم در نظر بگیرید.

نکته: به طور کلی، میزان سهامی که یک سرمایه‌گذار می‌تواند از طریق حق تقدم خریداری کند متناسب با تعداد سهامی است که در حال حاضر در سبد سرمایه‌گذاری خود دارد.

مسائل مربوط به حق تقدم می‌تواند با افزایش سرمایه برای شرکت هم مزایایی داشته باشد. اگر شرکتی از نظر مالی دچار مشکل است، این نوع حرکت می‌تواند به آنها کمک کند تا با حذف بدهی یا تزریق جریان نقدی جدید به تجارت خود، ترازنامه خود را بهبود بخشند.

از طرف دیگر حق تقدم می‌تواند علاقه بازار را به شرکت افزایش دهد، در نتیجه سرمایه‌گذاران جدید سهام آن شرکت را خریداری کرده و به طور بالقوه قیمت سهام را افزایش ‌دهند.

معایب حق تقدم سهام

نکته منفی اصلی در خرید سهام این است که موقعیت سهامداری شما در این حالت کم رنگ‌تر می‌شود. یعنی درست است که سهام جدید خود را با تخفیف به دست می‌آوردید اما سهام حاصل از حق تقدم، مالکیت شما را در شرکت کاهش می‌دهد زیرا در حال حاضر سهام بیشتری برای گردش در آن شرکت وجود دارد.

یک موضوع حقوقی دیگر که می‌تواند با خرید حق تقدم برای سرمایه‌گذار ایجاد خطر کند این است که گاهی حق تقدم باعث ایجاد گمانه‌زنی‌هایی در مورد سلامت مالی شرکت می‌شود. اگر بازار، ارائه این حقوق را اقدامی ناامیدکننده برای افزایش سرمایه تلقی کند، ممکن است باعث تزلزل سهام موجود شرکت شود و به این ترتیب ارزش سهام شرکت ممکن است رفته‌رفته کم شود که این مساله در نهایت به ضرر سهامداران منجر می‌شود.

نحوه تصمیم‌گیری در مورد مسئله حق تقدم نکته بسیار مهمی است اگر چنین پیشنهادی به شما ارائه شده است، قبل از تصمیم‌گیری در مورد خرید، فروش یا انجام هر کاری، تمامی زاویه‌های آن را در نظر بگیرید. یعنی اولا شرایط کلی شرکت را بررسی کنید. ببینید آیا حجم زیادی بدهی دارند؟ روند درآمدشان در چند سال گذشته چگونه بوده است؟ نسبت سود هر سهم چگونه است؟ آیا شرکت در حال گذر از مرحله رشد است یا به نظر می‌رسد رشدش رو به کاهش است؟

بررسی این نوع سوالات می‌تواند به شما درک بهتری بدهد که چرا این شرکت به سرمایه‌گذاران این فرصت را می‌دهد تا سهام بیشتری با تخفیف خریداری کنند.

در مورد تخفیف هم در نظر بگیرید که با این تخفیف چقدر سود به دست می‌آورید. به اصول اولیه شرکت بازگردید و در نظر بگیرید که چقدر احتمال افزایش قیمت سهام در آینده وجود دارد. این عدد را با سود خود حاصل از فروش حقوق تقدم برای خرید سهام مقایسه کنید تا به تصمیم‌گیری شما کمک کند.

نکاتی پیرامون حق تقدم سهام

نحوه استفاده از حق تقدم و زمان استفاده از حق تقدم

برای دریافت حق تقدم پس از پر کردن فرم حق تقدم شرکت در افزایش سرمایه باید ۱۰۰ تومان به ازای هر حق تقدم پرداخت شود و رسید پرداخت حق تقدم را با فرم حق تقدم پرشده برای شرکت ارسال کرده تا آن حق تقدم به سهام معمولی تبدیل شود.

نکته مهم این است که اطلاعات لازم برای حق تقدم و مدت زمان استفاده از حق تقدم در قالب اطلاعیه در سایت کدال منتشر می‌شود.

نکته مهم دیگری که در زمان اعلام حق تقدم یک شرکت باید به آن دقت کنید این است که اگر فرصت و مهلت خرید حق تقدم را از دست بدهید دیگر راهی برای جبران آن وجود ندارد. اما نکته مهم و نهایی این است که مهلت استفاده از حق تقدم ۶۰ روز است.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهم

همان‌طور که در بالا هم اشاره شد بعد از پرداخت حق تقدم با ارسال فرم حق تقدم به همراه رسید پرداخت آن به شرکت مدنظر، بعد از گذشت مدتی یعنی بیشتر از ۶ ماه حق تقدم به سهم تبدیل می‌شود.

بنابراین سهامدارانی که قصد خرید حق تقدم دارند باید این نکته را هم در نظر داشته باشند که با خرید حق تقدم باید به سرمایه‌گذاری بلند مدت روی آن سهام فکر کنند و از فروش سریع آن خودداری کنند.

خرید و فروش حق تقدم سهام

از زمانی که یک شرکت اطلاعیه حق تقدم را منتشر می‌کند، هر سهامدار بین ۲ تا ۳ ماه فرصت دارد تا مبلغ اسمی حق تقدم که اکنون ۱۰۰ تومان به ازای هر حق است را پرداخت کند.

در صورتی که حساب کاربری شما در کارگزاری به میزان کافی شارژ داشته باشد می‌توانید پرداخت حق تقدم را از طریق کارگزاری به صورت خودکار انجام دهید.

اما اگر سهامداری به هر دلیل نخواهد حق تقدم سهام یک شرکت را خریداری کند، می‌تواند نسبت به فروش حق تقدم خود اقدام کند.

حق تقدم استفاده نشده

اگر یک سهامدار به هر دلیل حق تقدم خودش را نخرد یا نفروشد، به اصطلاح به این حالت حق تقدم استفاده نشده می‌گویند.

در این حالت شرکت حق تقدم‌های استفاده نشده را به حراج می‌گذارد و بعد از فروش آنها با کسر کارمزدشان، مبلغی که از فروش این حق تقدم حاصل می‌شود را به حساب سهامدار واریز می‌کند.

دامنه نوسان حق مثالی درباره سهام تقدم

دامنه نوسان حق تقدم دو برابر دامنه نوسان سهام است. یعنی دامنه نوسان حق تقدم در بورس ۱۰ درصد است. این در حالی است که دامنه نوسان حق تقدم در فرابورس ۵ درصد است.

بنابراین به تازه‌واردان بورس توصیه می‌شود با دامنه نوسان بورس اقدام به خرید و فروش حق تقدم نکنند.

تفاوت حق تقدم و سهام جایزه

تفاوت حق تقدم و سهام جایزه این است که سهام جایزه همان سود سهامی مثالی درباره سهام است که به صورت سهام بین سهامداران توزیع می‌شود.

در واقع تفاوت اصلی بین حق تقدم و سهام جایزه این است که در حق تقدم، سهامدار باید برای دریافت آن مبلغی پرداخت کند اما سهام جایزه نیازی به پرداخت ندارد.

نتیجه‌گیری

ارائه حق تقدم عمدتا با در نظر گرفتن نیازهای شرکت انجام می‌شود و ممکن است فرصتی برای گسترش مجموعه ایجاد کند. با این حال، مهم است که جوانب مثبت و منفی را در نظر بگیرید تا در نهایت با در نظر گرفتن استراتژی سرمایه‌گذاری خود و متناسب با آن در خصوص خرید یا فروش حق تقدم اقدام کنید.

همواره در نظر داشته باشید معامله‌ای که به شما در رسیدن به اهداف سرمایه‌گذاری‌تان کمک نکند، مفید نیست.

سوالات متداول در خصوص حق تقدم در کارگزاری حافظ
۱- چگونه می‌توان حق تقدم را در پرتفوی لحظه‌ای به سهم تبدیل کرد؟

برای تبدیل حق تقدم به سهم، مشتریان ابتدا باید از طریق تماس با امور سهام یا مراجعه به اطلاعیه سایت کدال، ۱۰۰۰ ریال مبلغ اسمی را به شماره حساب اعلامی واریز کرده و پس از سپرده شدن سهام، از طریق پنل آنلاین پلاس می‌توانند با انتخاب گزینه تبدیل حق تقدم به سهام، سهام مورد نظر خود را در پرتفو مشاهده کنند و اگر مایل به شرکت در افزایش سرمایه نیستند، باتوجه به اعلام مهلت پذیره نویسی در قسمت پیام‌های ناظر طی ۲ ماه می‌توانند اقدام به فروش حق تقدم سهام مورد نظر فرمایند.

۲- چرا حق تقدم یا سهام جایزه به پرتفوی اضافه نشده است؟

به علت اختلالات سیستم احتمال دارد که به صورت خودکار نماد به پرتفوی اضافه نشود در این‌صورت با ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر انتقال حق تقدم (سهام جایزه) انجام می‌شود. در صورت عدم انجام این امر با امور سهام شرکت مورد نظر یا کارگزاری تماس بگیرید .

حقایق جالب درباره بورس / سلطان سهام‌ کیست؟

بازار بورس یک بستر جذاب است برای افرادی که در سرمایه گذاری‌های خود ریسک پذیر هستند. در این بازار پیش بینی کردن یک امر غیر ممکن است به طوری که از پس هر کسی برنمی آید و باید عوامل زیادی مورد بررسی قرار گیرد. سهام داران بازار بورس چیز‌های زیادی بدست آورده و بسیاری از دست داده اند. این تلاطم به مثالی درباره سهام جذابیت بازار سهام می‌افزاید، جایی که میلیون‌ها سرمایه گذار روزانه به آرزوی کسب ثروت می‌روند.

در این گزارش نکاتی جالب در مورد بازار بورس آورده شده است که خواندن آن خالی از لطف نیست:

در بازار بورس قانونی وجود دارد به نام قانون ۷۲ که با استفاده از آن می‌توان به طور حدودی زمان دو برابر شدن سهام عرضه شده در بورس را تخمین زد، بر این اساس که با تقسیم ۷۲ بر نرخ بازده سالانه، یک سرمایه گذار می‌تواند برآورد کند که چند سال طول می‌کشد تا سرمایه اولیه دو برابر شود. به عنوان مثال، فرض کنید شما با توجه به سرمایه‌ای که از شرکت خود در بازار عرضه کرده اید، با ۸ ٪ بازده سالانه، طبق قانون ۷۲، نه سال طول می‌کشد تا مبلغ دو برابر شود (۷۲/۸ = ۹).

۲. یک لحظه غفلت یک عمر پشیمانی

حجم و قیمت معامله دو پارامتر بسیار مهم برای ثبت سفارش، خرید و فروش در بازار بورس است. یک سرمایه گذار هنگام سفارش از نظر قیمت و کمیت باید محتاط باشد. حتی یک اشتباه در مبادله در بخش قیمت و حجم معامله می‌تواند منجر به ضرر هزاران هزار تومانی شود. مبادله در هند با سرعت چند میکروثانیه کار می‌کند؛ بنابراین، سفارشی که یک بار ثبت شده است قابل بازگشت نیست.

۳. قدیمی‌ترین صرافی آسیا

تاجری به نام Premchand Roychand در قرن نوزدهم بورس سهام بمبئی (BSE) را تأسیس کرد. آقای رویچند در تجارت بورس ثروت زیادی به دست آورد و بعد‌ها به عنوان پادشاه این سهام معروف شد. BSE در ابتدا در هند به عنوان انجمن بومی سهام و بورس شناخته می‌شد. BSE قدیمی‌ترین صرافی آسیا است و بیش از ۵۰۰۰ شرکت در زیر مجموعه خود دارد. این امر باعث می‌شود که سهامی با بالاترین تعداد شرکت زیر مجموعه در جهان شناخته شود.

۴. گران‌ترین سهام دنیا

Berkshire Hathaway Inc. یک شرکت چند ملیتی آمریکایی است که دفتر مرکزی آن در نبراسکا، ایالات متحده قرار دارد. این شرکت سومین شرکت بزرگ در جهان و بزرگترین شرکت خدمات مالی از نظر درآمد در جهان است. سرمایه گذار آن وارن بافت است که به عنوان رئیس هیئت مدیره خدمت می‌کند و توسط یک سرمایه گذار دیگر به نام چارلی مونگر که نایب رئیس نیز هست، پشتیبانی می‌شود. در تاریخ ۱ فوریه ۲۰۱۹، هر سهم این شرکت با قیمت ۳۱۳ هزارو ۳۵۰ دلار فروخته شد و این گران‌ترین سهم در جهان است.

دلیل این امر این است که این شرکت هرگز تقسیم سهام نداشته و تنها یک مرتبه سود سهام پرداخت کرده است. سهام این شرکت برای اولین بار در جهان در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۶ از ۱۰۰ هزار دلار عبور کرد.

۵. معامله دزدان دریایی

به غیر از انجام معامله حضوری و برخط، تبادل دزدان دریایی نیز وجود دارد. اولین بازار بورس دزدان دریایی جهان در سال ۲۰۰۹ در هاراردره در سومالی تأسیس شد. دفتر این بازار به صورت شبانه روزی باز است و به سرمایه گذارانی که در ناو‌های جنگی، نیروگاه‌های دریایی و … فعالیت می‌کنند امکان خرید و فروش سهام می‌دهد.

۶. بازار گاو و خرس

بازار گاو و خرس متداول‌ترین اصطلاح در بازار سهام است. به طوری که هنگامی که قیمت سهام افزایشی است و وضعیت کلی بازار مثبت است، به عنوان بازار گاو شناخته می‌شود. همچنین اعتقاد بر این است که گاو نر شاخ‌های خود را به سمت آسمان نشان می‌دهد، که نماد حرکت به سمت بالا است. از سوی دیگر، بازاری که قیمت سهام نزولی باشد، به بازار خرس معروف است. معمولا اعتقاد بر این است که خرس هنگام برخورد با گاو کف دست خود را به سمت زمین نگه می‌دارد و بنابراین بازار خرس شبیه بازار رو به زوال است.

۷. قدیمی‌ترین سهام

قدیمی‌ترین بورس سهام در جهان مربوط به سهام آمستردام است که در سال ۱۶۰۲ توسط شرکت هلندی در شرق هند و با سهام و اوراق قرضه چاپ شده تاسیس شد.

۸. اوراق خیابانی

NYSE MKT LLC که قبل‌ها با نام بورس سهام آمریکا AMEX)) شناخته می‌شد، در اصل تا سال ۱۹۵۳ بورس ارز نیویورک مثالی درباره سهام بود و کارگزاران عادت داشتند کالا‌های خود را در حاشیه شهر نیویورک معامله کنند.

۹. بازار پر رونق، اما سرمایه کم

در هند بیشا ز ۲۲ هزار میلیارد روپیه پس انداز خانوار وجود دارد، اما فقط ۲ ٪ از آن به عنوان سرمایه در بازار سهام سرمایه گذاری می‌شود. مردم هند بیشتر تمایل دارند که پول خود را در طلا، بانک و املاک و مستغلات سرمایه گذاری کنند.

۱۰. کاهش ارزش سهام در تعطیلات تابستانی

یکی از دلایلی که حجم معاملات در تابستان کاهش پیدا می‌کند این است که سرمایه گذاران وقت خود را برای تعطیلات اختصاص می‌دهند و پس از بازگشت به کار، از موقعیت‌هایی که ایجاد کرده بودند خارج می‌شوند.

۱۱. اکتبر ماه نحس بازار بورس

ماه اکتبر به عنوان یک ماه نحس برای انجام معاملات از سوی فعالان این حوزه شناخته می‌شود چرا که دو رویداد بزرگ در تاریخ بورس در این ماه رخ داده است. اولین مورد در سال ۱۹۲۹ با کاهش ۲۵ درصدی شاخص کل بورس آمریکا رخ داد و سقوط بعدی در اکتبر ۱۹۸۷ رخ داد که بازار سهام یک چهارم کاهش یافت.

۱۲. انجام معاملات بر خط

در سال ۲۰۰۶، یک سوم کل سهام معامله شده در ایالات متحده و اتحادیه اروپا از طریق Algorithmic Trading معامله شد که یک سیستم معاملاتی وابسته به فرمول‌های ریاضی و الگوریتم‌های سرعت بالا و برنامه نویسی کامپیوتر است. تا سال ۲۰۰۸، تقریبا ۸۰ ٪ معاملات توسط الگوریتم‌ها انجام می‌شد، اما به دلیل مقررات مختلف و بروز یکسری مشکلات، حجم معاملات از طریق الگوریتم‌ها بعد از سال ۲۰۰۸ کاهش یافت.

۱۳. بیشترین و کمترین حجم معامله در روز

بیشترین حجم معامله در روز در بورس اوراق بهادار نیویورک در ۴ ژانویه ۲۰۰۱ بود که ۲، ۱۲۹، ۴۴۵، ۶۳۷ سهم معامله شد. کمترین حجم در ۱۶ مارس ۱۸۳۰ بود که فقط ۳۱ سهم معامله شد.

۱۴. اولین کمیسیون برای انجام معاملات

کمیسیون بورس اوراق بهادار در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۳۴ توسط قانون بورس اوراق بهادار برای تنظیم بازار اوراق بهادار، جلوگیری از تقلب و اجرای قوانینی که شرکت‌ها را ملزم به افشای کامل اطلاعات مالی خود می‌کند، ایجاد شد.

سهام جایزه و نحوه دریافت آن

در بازا بورس ایران، سهامداران از 2 طریق افزایش سرمایه از محل سود انباشته و مثالی درباره سهام افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی، سهام جایزه دریافت می‌کنند.

سهام جایزه چیست؟

در افزایش سرمایه از محل سود انباشته و از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، تعدادی سهم به هر سهامدار تعلق می‌گیرد که سهام جایزه (Bonus shares) نام دارد. سهام جایزه به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در زمان افزایش سرمایه شرکت در مجمع فوق‌العاده شرکت می‌کنند و میزان و درصد افزایش سهام، بستگی به درصد افزایش سرمایه شرکت دارد. سهام جایزه بدون هیچ‌گونه هزینه‌ای و بر اساس تعداد سهام پرداخت می‌شود. به‌عنوان‌مثال، یک شرکت ممکن است به‌ازای هر 5 سهم نگهداری شده یک سهم پاداش بدهد.

نحوه محاسبه قیمت سهم بعد از اعمال افزایش سرمایه و تخصیص سهم جایزه

قیمت جدید هر سهم = قیمت پایانی هر سهم قبل از انجام افزایش سرمایه / (A+۱)

۱۰۰ / درصد افزایش سرمایه = A

ویژگی‌های سهام جایزه

• انتشار سهام جایزه، سهامی است که توسط شرکت به‌جای سود نقدی صادر می‌شود. سهام‌داران می‌توانند سهام جایزه را نیز همانند سهام عادی برای تأمین نیازهای نقدینگی خود بفروشند.
• سهام جایزه خود مشمول مالیات نیست و بدون پرداخت کارمزد به سهامداران تعلق می‌گیرد، اما به هنگام فروش آن، سهامدار کارمزد فروش را به کارگزاری می‌پردازد.

چرا شرکت‌ها سهام جایزه می‌دهند؟

شرکت‌ها برای تشویق مشارکت خرده‌فروشی و افزایش پایه سهام خود، سهام جایزه صادر می‌کنند. همچنین ممکن است سهام جایزه به‌منظور بازسازی ذخایر شرکت صادر شود. در واقع سهام جایزه سرمایه یک شرکت را افزایش می‌دهد اما دارایی خالص آن را افزایش نمی‌دهد.

توزیع سهام جایزه به سهام‌داران زمانی انجام می‌شود که شرکت در سرمایه‌گذاری با درآمدهای ناپایدار شرکت می‌کند.

جذابیت توزیع سهام جایزه از این لحاظ است که امکان فروش سهم جایزه برای افراد فراهم است و می‌توانند با فروش سهم جایزه نقدینگی وارد شرکت کنند.

از دیگر دلایل توزیع سهم جایزه توسط شرکت‌ها، کاهش قیمت سهم و جذابیت سهم برای سهام‌داران جدید می‌باشد. سهام‌داران جدید برای خرید سهم با قیمت پایین، تشویق می‌شوند.

تقسیم سود سهام و سهام جایزه

تقسیم سهام و سهام جایزه شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی با هم دارند. هنگامی‌که یک شرکت تقسیم سهام را اعلام می‌کند، تعداد سهام افزایش می‌یابد، اما ارزش سرمایه‌گذاری ثابت می‌ماند.

شرکت‌ها به طور معمول تقسیم سهام را به‌عنوان روشی برای تزریق نقدینگی اضافی به سهام، افزایش تعداد سهام و مقرون‌به‌صرفه‌تر کردن سهام برای سرمایه‌گذاران خرد اعلام می‌کنند.

وقتی سهام تقسیم می‌شود، در ذخایر نقدی شرکت هیچ افزایش و کاهشی حاصل نمی‌شود. در مقابل، وقتی شرکتی سهام جایزه صادر می‌کند، سهام آن از اندوخته‌های نقدی پرداخت می‌شود و ذخایر از بین می‌رود.

تاثیرات سهم جایزه

سهام جایزه مستقیماً بر عملکرد شرکت تأثیر نمی‌گذارد ولی در کل تاثیرات زیر را به دنبال دارد:

• سرمایه باتوجه‌ به نسبت انتشار جایزه افزایش می‌یابد.
  
• نقدینگی در سهام افزایش می‌یابد.
• سود انباشته کاهش می‌یابد.
  
• سهم جایزه به‌عنوان نشانه سلامتی شرکت در نظر گرفته می‌شود.
  

آیا قیمت سهام پس از انتشار جایزه تغییر خواهد کرد؟

سهام جایزه در بازار منجر به کاهش ارزش سهام می‌شود. در واقع درآمد شرکت باید به تعداد بیشتری سهام تقسیم شود(سود هر سهم = تعداد سهام / سود خالص). از آنجا که سود ثابت مانده اما تعداد سهام افزایش‌ یافته است، EPS کاهش خواهد یافت.

از نظر تئوری، وقتی EPS کاهش می‌یابد، قیمت سهام نیز باید به‌تناسب کاهش یابد. اما، در واقعیت، ممکن است به دلایل زیر اتفاق نیفتد:

• سهام اکنون بیشتر نقد شده است. اکنون‌که سهام بیشتری وجود دارد، خریدوفروش آسان‌تر است.
  
• مسئله جایزه نشانه این است که شرکت در موقعیتی است که می‌تواند تعداد سهام بیشتر خود را مدیریت کند اگر سود خود را افزایش دهد، در آینده می‌تواند سود همه این سهام را تقسیم کند.
  

چه زمانی سهام جایزه به پرتفوی اضافه می‌شود؟

زمانی که افزایش سرمایه شرکت در مرجع ثبت شرکت‌ها ثبت می‌گردد، سهام جایزه نیز به پورتفوی اضافه می‌شود. معمولا 2 ماه پس از گذشت ثبت آگهی افزایش سرمایه، به‌صورت رایگان سهام جایزه به پرتفوی سهام‌دار اضافه و قابل معامله می‌شود. در غیر این صورت مدت‌ زمان اضافه‌ شدن سهم جایزه به پورتفوی، به میزان مثالی درباره سهام افزایش سرمایه بستگی دارد:

میزان افزایش سرمایه کمتر از 200% باشد

زمانی که افزایش سرمایه کمتر از 200% باشد، بین 2 تا 4 ماه پس از افشای تصمیمات مجمع، سهم بازگشایی شده و معاملات آن انجام می‌شود.

میزان افزایش سرمایه بیشتر از 200% باشد

زمانی که افزایش سرمایه بیشتر از 200% باشد، حداکثر 2 روز کاری پس از افشای تصمیمات مجمع، سهم بازگشایی شده و معاملات آن انجام می‌شود.

نکته‌ای که سهام‌داران باید مدنظر قرار دهند این است که 2 روز قبل از برگزاری مجمع، نماد بورسی شرکت متوقف می‌شود. بعد از انتشار گزارش در سامانه کدال، مجدد نماد در سایت بورس اوراق بهادار قابل معامله خواهد شد.

فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها به‌صورت اطلاعیه روی کدال منتشر می‌شود، می‌توانید با مراجعه به قمت اطلاعیه‌های سامانه کدال، از روند و مراحل آن آگاهی پیدا کنید.

آیا سهام جایزه را می‌توان فروخت؟

بله، شما می‌توانید سهم خود را بفروشید، البته به‌شرط آنکه کاملاً سهم جایزه به‌حساب کاربری شما اضافه شده باشد.

سهام جایزه چه زمانی قابل معامله است؟

همان‌طور که گفته شد، بعد از اعمال افزایش سرمایه و ثبت گزارش آن روی کدال، امکان فروش سهام جایزه همانند سهم‌های دیگر فراهم است.

عموماً بین ۲ الی ۴ ماه طول می‌کشد تا سهام جایزه به پورتفوی همه سهامداران اضافه می‌شود و پس از ۲ یا ۳ هفته، سهام جایزه قابل‌ فروش خواهد بود.

نحوه تبدیل سهام جایزه به سهام عادی

برخلاف حق‌تقدم سهام که پس از افزایش سرمایه، سهامدار باید نسبت به فروش یا واریز وجه آن جهت تبدیل‌ شدن به سهم اقدام کند، تبدیل سهم جایزه به سهم عادی نیاز به اقدام خاصی ندارد.

نماد سهم جایزه با نماد سهم اصلی تفاوتی ندارد و در صورتی‌ که پیش از توقف سهم برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سهامدار شرکت بوده باشید، مشمول دریافت سهم جایزه خواهید شد و بدون نیاز به هیچ اقدام و پرداخت مبلغی، این سهام به پورتفوی شما اضافه می‌گردد.

مثالی از سهم جایزه

برای مثال فرض کنید شما سهام‌دار شرکتی هستید و ۱۰۰۰ سهم خریداری کرده‌اید. شرکت ۲۰۰% از محل سود انباشته افزایش سرمایه می‌دهد. به دلیل افزایش سرمایه بیش از 100%، مدت‌زمان اضافه‌ شدن سهم جایزه به پورتفوی شما بیش از 2 ماه طول می‌کشد. پس از ثبت افزایش سرمایه، شما صاحب ۳۰۰۰ سهم از این شرکت می‌شوید، یعنی ۱۰۰۰ سهم خودتان خریداری کرده بودید، ۲۰۰۰ سهم نیز به‌عنوان سهم جایزه به شما تعلیق می‌گیرد و بابت ۲۰۰۰ سهم جایزه هیچ‌گونه مبلغی پرداخت نخواهید کرد. تأثیر سهم جایزه بر ترازنامه شرکت به این صورت است که بر دارایی‌ها و بدهی و حقوق صاحبان سهام تأثیر چشم‌گیری نخواهد داشت. تنها سرمایه اسمی شرکت تغییر خواهد کرد که عاملی در جذب قدرت نقدینگی برای شرکت می‌باشد.

جمع‌بندی

شرکت‌های کم‌ درآمد ممکن است به‌جای سود نقدی، سهام جایزه را به‌عنوان روش تأمین درآمد سهامداران منتشر کنند. از آنجا که انتشار سهام جایزه، سرمایه سهام صادر شده شرکت را افزایش می‌دهد، تصور می‌شود این شرکت بزرگ‌تر از حد واقعی است و باعث جذابیت بیشتر آن برای سرمایه‌گذاران می‌شود. علاوه بر این، افزایش تعداد سهام، قیمت سهم را کاهش داده و سهام را برای سرمایه‌گذاران خرد، مقرون‌ به‌ صرفه‌تر می‌کند.

همه چیز درباره حق تقدم سهام و دلیل اهمیت آن

حق تقدم سهام بندی در متن قرارداد معامله اوراق بهادار است که به سرمایه گذار این حق را می­دهد تا بتواند بدون دردسر تعدادی از اوراق سهام آینده شرکت را خریداری کند و به این ترتیب درصد مالکیت خود از شرکت را همچنان زنده نگه دارد. این حق به این دلیل به سهام­داران داده می­شود تا با گذشت زمان، ناخواسته سهام خود را از دست ندهند. در ادامه این مطلب یاد می­گیریم که حق تقدم سهام چیست و چرا برای سرمایه­گذاران حائز اهمیت است. پس اگر تازه با دنیای بورس آشنا شده­اید و هیچ شناختی از این مفهوم ندارید، پیشنهاد می­کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله:

حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم سهام (Preemptive right) این فرصت را به سهام­دار می­دهد تا قبل از اینکه سهام جدید شرکت در دسترس عموم قرار گیرد، هر بار تعداد سهام بیشتری را خریداری کند و به این ترتیب درصد مالکیت خود از سهام کل شرکت را ثابت نگه دارد. این حق صرفاً برای سرمایه ­گذاران اولیه یا سهام­داران عمده شرکت که می­خواهند در صورت افزایش سرمایه شرکت و انتشار سهام جدید بتوانند از سهم خود محافظت کنند، در قالب بند یک قرارداد ارائه شده است. البته این مسئله کاملاً بستگی به سیاست­ های خود شرکت دارد و ممکن است شرکتی این حق را برای همه سهام­داران کلان و خرد خود در نظر گیرد و آن را در اساس­نامه شرکت ذکر کند.

حق تقدم سهام دارای نماد خاصی است

پس از اینکه مجمع شرکت برگزار شد و تصمیم بر آن شد که سرمایه شرکت افزایش یابد، برای آن دسته از سهام­دارانی که تمایلی به شرکت در برنامه افزایش سرمایه ندارند، راه گریزی در نظر گرفته می­شود. در این مجمع برای آن شرکت خاص نمادی تعریف می­شود تا سرمایه­گذاران بتوانند از طریق آن، حق خود را به دیگر سرمایه­گذاران بفروشند. نماد حق تقدم با افزودن حرف فارسی «ح» به انتهای نام نماد بورسی تعریف می­شود. فرضاً برای نماد بورسی «فباهنر»، نماد حق تقدم معادل «فباهنرح» خواهد بود.

هِجینگ غالباً یک استراتژی پیشرفته برای سرمایه گذاری در نظر گرفته می شود.

در این مقاله با هِج کردن(hedging) چیست؟ آشنا شوید.

گواهی حق تقدم خرید سهام چیست؟

پس از تصویب افزایش سرمایه، سهام­داران شرکت فرمی دریافت می­کنند تحت عنوان گواهی حق تقدم خرید سهام شامل کلیه اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه شرکت. در صورت تمایل به حفظ درصد مالکیت و شرکت در افزایش سرمایه، این فرم باید ظرف مدت دو ماه (طبق قوانین بورسی – ممکن است تمدید شود) تکمیل شده و برای شرکت ارسال گردد. طبیعی است که عدم ارسال این فرم به معنی عدم تمایل سهام­دار به شرکت در برنامه افزایش سرمایه شرکت تلقی خواهد شد.

درک بهتر حق تقدم سهام

بگذارید مثالی بزنیم. آقای رضوی صاحب یک تولیدی کفش و لباس زنجیره­ای است که در سرتاسر کشور شعبه های مختلف دارد و با چندین سهام­دار کار می­کند. فرض کنید جناب رضوی تصمیم گرفته­ که یک شعبه دیگر در جای دیگری راه اندازی کند و برای افزایش سرمایه مربوط به تامین مالی این شعبه، ۱۰۰۰ سهم جدید برای جذب سرمایه گذاران بیشتر منتشر کرد­ه­ است.

از آنجا که آقای رضوی مالک ۵۱ درصد شرکت است، حق خرید ۵۱ درصد از این سهام تازه منتشر شده را دارد که به آن حق تقدم می­گویند. آقای رضوی می­تواند پیشاپیش حق خرید سهام را از سرمایه­گذاران جدید بگیرد و این سهم را از آن خود کند؛ اما این حق به معنی تعهد او به خرید نیست. هیچ کس نمی­تواند او را مجبور کند بخشی از سرمایه تازه منتشر شده را خریداری کند و چنانچه تصمیم بگیرد از این حق استفاده نکند، این امکان برای او فراهم خواهد بود. هرچند سهم او از شرکت متناسب با سایر سرمایه­گذاران کاهش می­یابد و دیگر در راس امور شرکت نخواهد بود.

مثالی دیگر برای حق تقدم سهام

فرضاً اگر عرضه اولیه یک شرکت (IPO) شامل ۱۰۰ سهم باشد و فردی ۱۰ سهم را خریداری کند، او صاحب ۱۰ درصد از حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. در ادامه این راه اگر شرکت پیشنهاد ثانویه ۵۰۰ سهم دیگر را ارائه دهد، به سهام­داری که مشمول حق تقدم است، باید این فرصت داده شود که برای محافظت از آن ۱۰ درصد خود، به میزان لازم سهم جدید خریداری کند. در این مثال اگر قیمت سهام در هر دو مرحله یکسان باشد، خرید ۵۰ سهم جدید حق قانونی آن سهام­دار خواهد بود.

سرمایه­ گذاری که از این حق استفاده می­کند، ۱۰ درصد از حقوق صاحبان سهام شرکت را برای خود حفظ می­کند. اما اگر تصمیم بگیرد که از حق تقدم استفاده نکند، همچنان ۱۰ برگ سهم دارد که ارزش آن معادل ۲ درصد سهام کل شرکت خواهد بود.

حق تقدم سهام چه مزایایی دارد؟

همان­طور که اشاره کردیم، حق تقدم بیشتر برای سرمایه­ گذاران عمده با سهم زیاد در شرکت است و مزایای این حق نیز طبیعتاً بیشتر متوجه سرمایه­ گذاران اولیه و افراد داخل شرکت خواهد بود. اما برای خود شرکت هم مزایایی دارد.

مزیت حق تقدم برای سهام­داران

• به وقت افزایش سرمایه و جذب سرمایه­ گذاران بیشتر، حق تقدم با ارجحیت دادن به مالکان فعلی شرکت، از قدرت فعلی سهام­دار و حق رای او محافظت می­کند.
• از آنجا که سهام­دار برای خرید برگه­ های جدید سهام، قیمت داخلی شرکت (احتمالاً کمتر) را می­پردازد، خرید سهام برای او سود بیشتری به همراه خواد داشت.
• در بدترین حالت، اگر قیمت سهام منتشر شده از قیمت داخلی شرکت کمتر باشد، سهام دار می­تواند سهام ممتاز را به سهام بیشتر تبدیل کند و چنین امکانی برای او وجود خواهد داشت.

مزیت حق تقدم برای شرکت­ها

حق تقدم سهام در اصل انگیزه­ای برای سرمایه‌گذاران اولیه یک پروژه جدید است، اما جالب است بدانید که برای خود شرکت مزایای بیشتری به همراه دارد.

• برای یک شرکت، فروش سهام جدید به سهام­داران فعلی از انتشار سهام در بازار بورس عمومی هزینه کمتری دارد. صدور سهام برای عموم، مستلزم پرداخت هزینه ­های مربوط به خدمات بانکی سرمایه‌گذاری است که متوجه بخش مدیریت فروش سهام شرکت خواهد بود. فروش مستقیم به سهام­داران فعلی باعث کاهش هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت و در نتیجه کاهش هزینه مربوط به سرمایه شده و ارزش شرکت را افزایش می­دهد.
• حق تقدم می­تواند انگیزه­ای باشد تا شرکت عملکرد کلی خود را بهبود بخشد و بتواند سهام جدید را با قیمت بالاتری منتشر کند.
• ارائه حق‌تقدم به سرمایه­ گذاران شرکت، قیمت خرید سهام جدید را برای آن­ها کاهش می­دهد. در نتیجه میزان استقبال سرمایه ­گذاران­ فعلی از سهام جدید و سرمایه جذب شده بیشتر خواهد بود.
مثالی درباره سهام
• در نظر گرفتن حق‌تقدم برای یک شرکت، موجب افزایش ظرفیت استقراض آن شرکت خواهد شد.

معایب حق تقدم سهام برای شرکت­ها

برخی از شرکت­ها حق تقدم را لغو می­کنند، زیرا زمانی که سعی دارند از طریق انتشار سهام پول نقد جمع­ آوری کنند، این حق به آن­ها ضربه می­زند. زمانی که شرکت سهام جدید را با قیمت کمتری نسبت به سهام فعلی منتشر می­کند، خرید آن برای سرمایه­ گذاران جزء (با استفاده از حق‌تقدم) به صرفه و منطقی نیست. همچنین سرمایه گذاران اصلی از این موقعیت سوء استفاده می­کنند و سهام جدید را با قیمت کمتر خریداری می­کنند تا قدرت بیشتری در شرکت به دست آورند. این یکی از معایب بزرگ حق‌تقدم سهام برای شرکت­ها است.

آشنایی با انواع حق تقدم سهام

وقتی که قرارداد سهام خود را مطالعه می­کنید، ممکن است سه نوع متفاوت این حق به چشمتان بخورد. اول حق تقدم خرید سهام عادی که متداول­ترین نوع حق‌تقدم بوده و صرفاً برای خرید برگه­ های سهام جدید شرکت مورد استفاده قرار می­گیرد. دوم حق‌تقدم خرید اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام است و همان­طور که از نام آن پیداست، مربوط به خرید اوراق قرضه یا انواع اوراق بهادار است که می­تواند به سهام عادی تبدیل شود. آخرین نوع حق تقدم خرید انواع دیگر اوراق بهادار است که مربوط به خرید سهام ممتاز و سهام سایر شرکت­ها و در کل خرید انواع اوراق قرضه است.

مفهوم حق تقدم استفاده نشده

فرض کنیم شرکتی پس از تصمیم به افزایش سرمایه، حق‌تقدم را منتشر می­کند. در صورت عدم استفاده از از این حق و تکمیل فرم مربوطه و فروش حق‌تقدم در مدت زمان تعیین شده (معمولاً ۶۰ روز)، حق فرد به عنوان حق تقدم استفاده نشده از طریق آگهی و حراجی به فروش می­رسد. در این حالت کارمزد فروش از وجه کل کم شده و باقیمانده مبلغ به حساب سهام­داران واریز خواهد شد.

آیا می­توان حق تقدم را به سهم عادی تبدیل کرد؟

بله، امکان تبدیل حق تقدم به سهم عادی وجود دارد. برای تبدیل حق تقدم به سهم عادی، به ازای هر گواهی باید مبلغی معادل ارزش اسمی سهم پرداخت شود. این مبلغ درحال حاضر هزار ریال (۱۰۰۰ ریال) معادل صد تومان (۱۰۰ تومان) است که باید به ازای هر یک برگ گواهی پرداخت شود تا در نهایت یک سهم به فرد تعلق گیرد.

این مبلغ باید طی مدت زمان تعیین شده برای پذیره ­نویسی پرداخت شود و در صورت پرداخت، سازمان بورس کشور، طی سه الی شش ماه افزایش سرمایه را ثبت و حق‌تقدم سهام­داران را به سهام عادی آن­ها تبدیل می­کند. البته سرمایه­ گذاران می­توانند در این پروسه شرکت نکنند و حق تقدم خود را به فروش برسانند.

امکان فروش حق تقدم برای سهام­داران

بله، سرمایه گذاری که تمایلی به تبدیل به حق‌تقدم به سهام عادی ندارد، این امکان را دارد تا حق‌تقدم خود را از طریق کارگزاری خود یا هر سیستم معاملاتی آنلاین دیگر به طور مستقیم به فروش برساند، اما باید این کار را طی بازه زمانی مشخص که مهلت فروش حق تقدم است، انجام دهد و این بازه معمولاً ۶۰ روزه است. بعد از اینکه فرایند افزایش سرمایه توسط مجمع تصویب شد، نماد بورسی سهام شرکت به شکلی که بالا ذکر شد (نماد بورسی + ح) در پرتفوی کارگزاری سهام­دار قابل مشاهده است که می­توان آن را فروخت یا تبدیل به سهم عادی کرد.

هر سرمایه ­گذار جدیدی که این حق تقدم ­ها را خریداری کند، وارد مجمع سرمایه­ گذاران می­شود و پس از پرداخت مبلغ اسمی گواهی­ها، سهام خود از شرکت را دریافت می­کند. همچنین در صورت تمایل می­تواند این حق را خرید و فروش کند و از نوسانات آن­ها درآمد کسب کند.

میزان سودآوری حق تقدم برای سهام­داران چقدر است؟

جالب است بدانید که دامنه نوسان حق تقدم نسبت به سهم عادی، دو برابر بیشتر است و این یعنی ریسک بالاتری هم دارد. وقتی از بازار بورس و سرمایه حرف می­زنیم، می­دانیم که نوسان دو برابری همان­طور که سود بیشتری به همراه دارد، در صورت سقوط ضرر سنگین­تری هم به دنبال خواهد داشت. یعنی در صورت داشتن اطلاعات کافی در مورد زمان درست ورود و خروج، از این دامنه نوسان ۲۰ درصدی احتمالاً سود زیادی نصیبتان خواهد شد. اما اگر تازه کار باشید و تحلیل­های درست و تجربه کافی نداشته باشید و ندانید چه زمانی باید حق تقدم را بخرید یا بفروشید، ممکن است کل سرمایه خود را در بازار از دست بدهید.

پیشنهاد آکادمی g2o به شما این است که برای تحلیل های درست در بازار سرمایه مقاله تحلیل تکنیکال چیست؟ را مطالعه کنید.

تفاوت حق تقدم سهام با حق اولین امتناع

حق تقدم سهام و حق اولین امتناع بسیار مشابه هستند و کارکرد آنها عملاً یکی است. حق‌تقدم به سهام­دار این امکان را می­دهد تا در آینده سهام صادر شده توسط شرکت را خریداری کند و بتواند میزان دارایی خالص خود از سهام شرکت را حفظ کند.

حق اولین امتناع (یا ROFR) حقی است که به سهام­دار داده می شود تا سهام فروشی یک سهام­دار دیگر را با ارجحیت بالاتری خریداری کند. به عبارت دیگر، اگر سهام­داری قصد فروش سهام خود به شخص ثالث را داشته باشد، قبل از فروش سهام به سرمایه­ گذار جدید، باید ابتدا خرید سهام فروشی خود را به سایر سهام‌‍داران مشمول ROFR پیشنهاد دهد. هر دو این حقوق با این هدف طراحی شده­ اند تا سهام­داران فعلی بتوانند از قدرت و درصد مالکیت خود در شرکت محافظت کنند.

کلام آخر

حق تقدم سهام در درجه اول مربوط به سهام­دارانی است که سهم قابل توجهی در شرکت دارند و می­خواهند سهم خود را در آینده حفظ کنند. عموماً سرمایه­ گذاران اولیه شرکت یا سایر ذینفعان اصلی مشمول این حق هستند که به طور قراردادی حق خرید سهام جدید شرکت در آینده را داشته باشند و سهام­داران خرد از چنین حقی بهره­مند نخواهند بود. در این مقاله سعی کردیم به طور جامع و کامل به بررسی حق تقدم سهام، نحوه کارکرد آن و علت اهمیت این حق بپردازیم و امیدواریم که برایتان مفید واقع شده باشد.

اگر اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید یا قبلا خرید و فروش حق تقدم سهام را تجربه کرده ­اید، خواهشمندیم نظرات و دانسته های خود را با ما و همراهانمان به اشتراک بگذارید.