حکم شرعی معاملات بورس

گران‌فروشی

گرانْ‌فروشی عرضه کالا یا خدمات به بهای بیش از نرخ‌های تعیین شده توسط مراجع رسمی است. عدم اجرای مقررات قیمت‌گذاری و انجام هر نوع اقدامات دیگر که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمات برای خریدار گردد، نیز گران‌فروشی محسوب می‌شود.

بنا بر روایتی از پیامبر(ص)، فرد یا افرادی که موجب گرانی در بازار مسلمانان شوند، مستحق عذاب جهنم‌ هستند. امام صادق(ع) در روایتی، فریب دادن مسترسل (کسی که در قیمت کالا به فروشنده اعتماد کرده) را حرام دانسته است. بنا به نظر فیض کاشانی، گران فروختن کالا به مسترسل، یکی از مصادیق فریب دادن (غبن) او بوده و معامله باطل و حرام است.

امام خمینی حکم شرعی معاملات بورس و آیت‌الله خامنه‌ای، گران‌فروشی را در صورتی که به حد اجحاف به مشتری برسد و یا خلاف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز ندانسته‌اند. بنا به نظر آیت‌الله سیستانی، گران‌فروشی در صورتی که خلاف عرف و مقررات نباشد، [به لحاظ فقهی] جایز است؛ اما [به لحاظ اخلاقی] کاری ناشایست و خلاف اخلاق است.

در قانون نظام صنفی کشور جمهوری اسلامی ایران برای گران‌فروش، با عنایت به میزان گران‌فروشی و دفعات تکرار در طول سال، مجازات‌هایی مانند: پرداخت خسارت به مشتری، جریمه نقدی، تعلیق پروانه کسب و پلمب محل کسب، در نظر گرفته شده است.

فهرست

واژه‌شناسی

گران‌فروشی را به‌معنای عرضه کالا یا خدمات، به بهای بیش از نرخ‌های تعیین‌شده توسط مراجع رسمی به‌طور علی‌الحساب یا قطعی و عدم اجرای مقررات و ضوابط قیمت‌گذاری دانسته‌اند. انجام هر نوع اقدامی را که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمات برای خریدار گردد، گران‌فروشی محسوب کرده‌اند. [۱]

برخی گران‌فروشی را به‌معنای سودجویی غیر منصفانه و درخواست بهای بالاتر از هزینه و سود عادلانه، در نظر گرفته‌اند. [۲]

جایگاه و اهمیت

گران‌فروشی در فقه معاملات، ذیل عنوان «خیار غَبن» مورد بررسی واقع شده است. [۳] گفته می‌شود اگر فروشنده کالای خود را به قیمتی بالاتر و گران‌تر از قیمت واقعی به مشتری بفروشد، در صورتی که مشتری جاهل به قیمت کالا باشد، غبن(فریب) محقق شده است. [۴]

در روایات نقل شده از پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) گران‌فروشی شدیداً نکوهش شده است. برخی از این روایات عبارتند از:

• در روایتی از پیامبر(ص) در نکوهش گران‌فروشی نقل شده که «هر کسی به هر عنوانی، سبب گرانی در بازار مسلمانان شود، بر خداوند لازم است او را در بزرگ‌ترین جایگاه جهنم سرنگون کند.» [۵]
• پیامبر(ص) در روایتی، ارزانی را نشانه رضایت خداوند و گرانی را نشانه غضب خداوند دانسته است. [۶]
• روایتی را کلینی در کتاب الکافی نقل کرده که امام صادق(ع) در برخورد با خدمتگزارش مصادف-که با پول امام(ع) کالایی را خریداری کرده و آن کالا کمیاب شده بود و مصادف به اتفاق دیگر تاجران و هم‌سوگند با آنها، آن کالا را به دو برابر سود فروخته بود-می‌گوید: «سُبْحَانَ اللهِ، تَحْلِفُونَ عَلی قَوْمٍ مُسْلِمِینَ أَلاَّ تَبیعُوهُمْ إِلاَّ بِرِبْحِ الدِّینَارِ‌؛ سبحان الله! به زیان مردمی مسلمان، هم قسم شده‌اید که کالای خویش را به کمتر از دو برابر قیمت خرید نفروشید؟» سپس امام(ع) پول خود را برداشته و می‌گوید: «هذَا رَأْسُ مَالِی وَلَا حَاجَةَ لَنَا فِی هذَا الرِّبْحِ؛ این سرمایه (اصل پول) من است و ما را به چنین سودی نیازی نیست.» [۷]

در علم کلام قدیم بحثی با عنوان إسعار(نرخ، قیمت) مطرح شده و درباره این مسئله که «گرانی و ارزانی کالا فعل خدا است یا فعل انسان» بحث شده است. [۸] اشاعره با استناد به روایت پیامبر(ص) «خداوند قیمت‌گذار (مُسعِر) است او تنگ می‌گیرد و گشایش می‌دهد و او روزی‌رسان است.» [۹] و با استدلال به این که فعل بندگان مخلوق خداوند است، گرانی و ارزانی کالا را به خدا نسبت داده‌اند. [۱۰] از نظر متکلمین شیعه، گرانی و ارزانی کالاها به کسی که اسباب گرانی یا ارزانی را فراهم کرده، نسبت داده می‌شود. اگر سبب آن فعل خدا باشد که از روی مصلحت است، پس به او نسبت می‌دهیم و اگر سبب آن فعل انسان باشد به انسان‌ها نسبت می‌دهیم. [۱۱]

گران‌فروشی یکی از معضلات اقتصادی جامعه به شمار می‌رود که نتایج مخرب آن بر زندگی اقشار ضعیف اثر می‌گذارد. [۱۲] امام خمینی در پیامی خطاب به اصناف و کسبه در فروردین ماه ۱۳۵۸ش در اعتراض به برخی کسبه که کالای خود را گران‌تر از قیمت تعیین شده از طرف دولت، به مردم می‌فروخته‌اند، این عمل را نوعی اجحاف و تعدی و مخالف با موازین شرعی و اخلاق دانسته است. [۱۳]

آیت‌الله خامنه‌ای طی پیامی در مهر ۱۳۷۳ش خطاب به رئیس جمهور وقت (اکبر هاشمی رفسنجانی)، گران‌فروشی‌ را پدیده‌ای زشت‌ و ظالمانه‌ که‌ بار سنگین‌ آن‌ بر دوش‌ مردم‌ ضعیف‌ قرار می‌گیرد، دانسته و مبارزه‌ با آن را مبارزه‌ با یک‌ ظلم‌ مضاعف‌ دانسته است‌. [۱۴]

در قانون تعزیرات حکومتی مصوب ۱۳۶۷ش مجمع تشخیص مصلحت نظام [۱۵] و در قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۹۲ش مفهوم «گران‌فروشی» تعریف شده و به عنوان یک جُرم، برای آن مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است. [۱۶]

حکم فقهی

• برخی از فقها، براساس روایتی از امام صادق(ع) «غَبْنُ الْمُسْتَرْسِلِ سُحْتٌ؛ مغبون ساختن (فریب دادن) مسترسل حرام است.» [۱۷] گران‌فروشی را حرام دانسته‌اند.

فیض کاشانی در کتاب الوافی بعد از ذکر این روایت، در تعریف «مسترسل» می‌گوید: «مسترسل کسی است که به فروشنده اطمینان کرده و در تعیین قیمت کالا بر او اعتماد کرده است.» [۱۸] از نظر فیض کاشانی، یکی از موارد غبن (فریب) مسترسل (مشتری که به فروشنده در قیمت کالا اعتماد کرده) این است که فروشنده، کالا را گران‌تر و به قیمت بیشتر از ارزش واقعی آن به او بفروشد. [۱۹] در این حالت، معامله حرام و باطل است. [۲۰] برخی از فقها با وجود حرمت معامله آن را صحیح دانسته و برای مشتری مغبون (فریب‌خورده) اختیار فسخ معامله در نظر گرفته‌اند. [۲۱]

• بر اساس استفتائی از امام خمینی درباره حکم گران فروشی، اگر گران‌فروشی به حد اجحاف به مشتری برسد و یا خلاف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز نیست. [۲۲]

در جواب استفتائی درباره تعیین مقدرار سود از فروش کالا گفته است: سود گرفتن تا وقتی که به حدّ اجحاف نرسیده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشکال ندارد، ولی افضل بلکه مستحب آن است که فروشنده به آن مقدار سودی که هزینه‌هایش را تأمین می‌کند، اکتفا نماید. [۲۳]

• از نظر آیت‌الله سیستانی، گرانفروشی در صورتی که خلاف عرف و مقررات نباشد، [به لحاظ فقهی] جایز است؛ اما [به لحاظ اخلاقی] کاری ناشایست و خلاف اخلاق است. [۲۴]

، در تعیین مقدار سود از فروش کالا بر این نظر است که سود میزان معینی ندارد و بستگی به رضایت طرفین دارد، مگر در کالاهایی که از سوی نظام اسلامی قیمت خاصّی برای آن تعیین شده باشد. ولی رعایت انصاف در هر حال بسیار خوب است. [۲۵]

• مطابق استفتائی از آیت‌الله صافی گلپایگانی، فروشنده کالا شرعاً مختار است که کالای خود را به هر قیمتی که می‌خواهد بفروشد و خریدار هم چنانچه راضی به آن قیمت باشد و معامله انجام گیرد معامله صحیح است؛ اما اگر بعد از معامله کشف شود که مشتری مغبون شده است مشتری حق فسخ معامله را دارد البته باید دقت شود که اجحاف و بی‌انصافی صورت نگیرد. [۲۶]

مجازات

مطابق ماده ۵۷ قانون نظام حکم شرعی معاملات بورس صنفی کشور مصوب ۱۳۹۲ش، مجازات و جریمه گران‌فروشی با عنایت به دفعات تکرار در طول سال به شرح زیر است: [۲۷]

پیش بینی قیمت دلار/ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻧﺮخ ارز در اﯾﺮان

قیمت دلار که در معاملات شبانه اندکی کاهش یافته بود در معاملات پایانی روز دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در حالی به ۳۱۵۵۰ هزار تومان رسید که حسن گلمرادی، اقتصاددان معتقد است چنانچه اخبار منفی تاثیر گذار در بازار ارز، پررنگ‌تر از اخبار مثبت باشد، نوسان قیمت دلار افزایش می‌یابد.

رویداد۲۴ میناسادات حسینی: گزارش‌های میدانی اقتصاد ۲۴ از بازار ارز حکایت از روند صعودی قیمت دلار تا میانه روز داشت، اما در میانه روز دلار عقب نشست و در لحظه تنظیم این خبر تا ۳۱ هزار و ۵۵۰ هزار تومان عقب نشینی کرده است. قیمت دلار در معاملات فردایی نیز ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان است.

قیمت دلار در حکم شرعی معاملات بورس حالی هفته گذشته صعودی بود که برخی معتقدند کاهش اندک قیمت دلار در روز دوشنبه تحت تاثیر دو عامل است؛ یکی ارزپاشی دولت و دیگری سفر رئیسی به نیویورک.

هر چند از سوی دیگر جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپادر تازه‌ترین اظهارات خود درباره برجام گفته بود: مذاکرات هسته‌ای ایران در بن بست است و من انتظار هیچ چیز جدیدی را در این هفته ندارم. پیشنهاد اروپا برای احیای توافق هسته‌ای بهترین راه حل است. همین مساله سبب شده بود تا سیگنال های منفی به سمت بازار سرازیر شود.

سیگنال به قیمت دلار از هرات

نرخ دلار در هرات هم روز دوشنبه پایین آمد و همین امر کاهش قدرت معامله گران افزایشی تهران را در پی داشت. نرخ دلار هرات روز دوشنبه ۳۱ هزار و ۱۵۰ تومان بود که این قیمت در مقایسه با روز یکشنبه ۲۰۰ تومان کاهش را نشان می‌دهد.

دلار سلیمانیه گران تر از دلار تهران

دلار سلیمانیه نیز روز دوشنبه کانال ۳۲ هزار تومان را از دست داد. هر برگ اسکناس آمریکایی در بازار ارز سلیمانیه ۳۱ هزار و ۸۵۰ تومان قیمت خورد که در مقایسه با روز یکشنبه ۲۰۰ تومان کاهش پیدا کرده بود.

نرخ حواله درهم نیز روز دوشنبه ۸ هزار و ۷۰۰ تومان بود که در مقایسه با روز یکشنبه ۸۰ تومان ارزان تر است و یکی دیگر از دلایل عقبگرد دلار در بازار آزاد تهران ممکن است همین موضوع باشد.

البته فارغ از سیگنال دلار هرات و سلیمانیه نباید تاثیر خبر سفر علی باقری، رئیس تیم مذاکره کننده ایران به همراه رئیسی به آمریکا را کم دانست؛ زیرا برخی گمانه زنی‌ها درباره احتمال گفتگوی مقامات سیاسی ایران و آمریکا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در بین معامله گران دلار برجسته شده است.

ناصر کنعانی در نشست خبری روز دوشنبه خود گفت برنامه تعریف شده‌ای برای گفتگو درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها در چارچوب این سفر وجود ندارد، اما این احتمال را رد نمی‌کنم و ایران به صورت طبیعی از هر فرصتی برای بیان دیدگاه‌های خود در موضوعات مورد علاقه دوجانبه و بین‌المللی استفاده می‌کند. ایران هیچ وقت میز مذاکرات را ترک نکرده و مذاکرات را به عنوان روش مناسب و منطقی و معقول برای حل و فصل اختلافات می‌داند. اما سوال اصلی این است که دلار در روز‌های آینده چه سمت و سویی را در پی می‌گیرد؟

عوامل موثر بر قیمت دلار

حسن گلمرادی، اقتصاددان به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در کنار عوامل بنیادی تعیین کننده نرخ ارز که به ساختار اقتصاد، بخش خارجی اقتصاد و سیاست‌های بانک مرکزی بر می‌گردد، یکی از عوامل تاثیرگذار کوتاه مدت بر روند قیمت دلار، انتظارات عوامل اقتصادی و نقش اخبار و رسانه‌ها است.

وی در مورد عوامل موثر بر نوسان قیمت دلار می‌گوید: چنانچه نگاه و چشم انداز عوامل اقتصادی به بازار آتی تغییر کند، نرخ ارز نیز نوسانی است. در کنار انتظارات، نمی‌توان در کوتاه مدت از نقش اخبار مثبت و منفی بر نوسانات نرخ ارز بی خبر بود. در حکم شرعی معاملات بورس مقاطعی از زمان فضای بازار ارز متاثر از فضای خبری و اخبار است و چنانچه اخبار منفی تاثیرگذار در بازار ارز، پررنگ‌تر از اخبار مثبت باشد، نرخ ارز نیز نوسانی خواهد بود.

مدارک لازم برای تعویض شناسنامه قدیمی + تعرفه خدمات سازمان ثبت احوال (۲۸ شهریورماه ۱۴۰۱)

با توجه به تاکید رئیس سازمان ثبت احوال کشور برای تعویض شناسنامه‌های قدیمی (جلد قرمز) و مشکل در اخذ خدمات در صورت نداشتن شناسنامه جدید، روند تعویض شناسنامه‌ها، مدارک مورد نیاز و محل مراجعه برای این کار از دغدغه‌هایی است که اکثر شهروندان مطرح کرده و می‌خواهند بدانند که برای تعویض شناسنامه با چه مدارکی به کجا مراجعه کنند.

به گزارش شهرآرانیوز، پیش از هرچیز نیاز است بدانیم در چه مواردی می‌توانیم نسبت به تعویض شناسنامه اقدام کنیم؛ در حال حاضر شهروندان می‌توانند برای تعویض شناسنامه‌هایی که به دلیل قرار گرفتن در شرایط نامناسب مستعمل و فرسوده شده اند، شناسنامه‌هایی که به علت مرور زمان عکس ملصق به آن با صاحب شناسنامه تطبیق ندارد، شناسنامه‌های دو برگی که صاحبان آن به سن پانزده سال تمام رسیده باشند، شناسنامه‌هایی که صاحب آن تغییر مشخصات سجلی نام و نام خانوادگی و تغییر سن با رأی مراجع ذی‌صلاح را دارد. (شناسنامه‌هایی که با رأی مراجع ذیصلاح از حیث مشخصات هویتی دارای تغییراتی شده اند) و همه شناسنامه‌های قدیمی (جلد قرمز) که به فرمت جدید شناسنامه‌ها تبدیل نشدند، اقدام کنند.

برای تعویض شناسنامه باید صاحب شناسنامه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت و بخش عمومی مراجعه کرده و درخواست تعویض را با تکمیل مدارک مورد نیاز ارائه کند.

برای تعویض شناسنامه چه مدارکی لازم است:

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه عبارتست از اصل شناسنامه در اختیار متقاضی به همراه ۲ قطعه عکس جدید با زمینه سفید. در صورتی که تغییری در مشخصات هویتی رخ داده باشد (نظیر تغییر نام یا نام خانوادگی)، ارائه مدارک مرتبط با آن تغییرات نیز الزامی است. به همراه داشتن شماره ملی پدر، مادر، همسر و فرزندان برای تکمیل فرم‌های مربوطه نیز الزامی است. در صورتی که ازدواج یا طلاق در شناسنامه فعلی ثبت نشده ارائه اصل سند ازدواج و طلاق نیز لازم خواهد بود همچنین اخذ درخواست تعویض شناسنامه صرفاً در دفاتر پیشخوان ارائه دهنده خدمات ثبت احوال انجام می‌شود.

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه مستعمل و اخذ شناسنامه جدید:

برای تعویض شناسنامه‌های مستعمل نیاز به اصل شناسنامه، ۲ قطعه عکس ۴×۳ تمام رخ جدید (برای اشخاص ۱۵ سال به بالا) می‌باشد. همچنین اگر شناسنامه‌ای که جهت تعویض ارائه می‌شود، فاقد عکس باشد، ارائه اصل مدارک معتبر عکسدار از قبیل (گذرنامه، کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت، گواهینامه رانندگی، کارنامه عکسدار دوره‌های تحصیلی راهنمایی به بالا، معرفی نامه عکسدار محصلین از سوی مدرسه‌ای که مشغول تحصیل می‌باشند؛ الزامی است.

مراحل درخواست و مدارک لازم حکم شرعی معاملات بورس برای صدور شناسنامه افرادی که شناسنامه خود را گم کرده‌اند:

۱-اشخاص ۱۸ سال به بالا

۲-افراد کمتر از ۱۸ سال دارای حکم رشد، پدر یا جد پدری، با ارائه حکم شرعی معاملات بورس شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال، مادر تا زمانی که در قید زوجیت پدرصاحب شناسنامه (فرد کمتر از ۱۸ سال) باشد با ارائه شناسنامه خود و سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) برای افراد صغیر و محجور با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد، می‌توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال سراسر کشور (به دفاتر پیشخوان) نسبت به تنظیم درخواست صدور شناسنامه المثنی به لحاظ فقدان یا از بین رفتن آن اقدام نمایند.

برای اشخاص زیر ۱۸ سال، افرادی که شناسنامه خود را گم کرده‌اند، شناسنامه جدید طبق درخواست صاحب شناسنامه یا متقاضی حسب مورد، با ارائه مدارک مثبته از جمله قیم نامه، امین نامه، وصیت نامه و حکم رشد با مراجعه به دفاتر پیشخوان صادر می‌شود.

برای صدور شناسنامه گم شده مدارک زیر لازم است:

۱-اصل و تصویر مدارک عکسدار یا معرفی نامه عکسدار حکم شرعی معاملات بورس محصلان از سوی مدرسه‌ای که در آن تحصیل می‌کنند.

۲- مدارک ازدواج و طلاق (حسب مورد) واطلاعات هویتی فرزندان.

چگونگی تغییر نام و نام خانوادگی در شناسنامه:

متقاضیان حکم شرعی معاملات بورس تغییر نام یا نام خانوادگی در وهله اول باید نسبت به کسب راهنمایی از کارشناسان دفاتر پیشخوان یا ادارات ثبت احوال اقدام نمایند. تا با توجه به شرایط و تعیین این که شامل کدام بخش از قوانین و مقررات می‌شوند؛ نسبت به انجام مراحل بعدی اقدام شود.

حکم شرعی معاملات بورس

شناسه خبر : 84846 | تاریخ انتشار : 30 شهریور 1401 - 11:39 | 3 بازدید | تعداد دیدگاه : ۰ | ارسال توسط : news

به گزارش ایرنا، علی‌اکبر ابراهیمی مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس بیست‌ودومین جشنواره ملی صنعت چاپ، طی حکمی محمدتقی حق‌بین را به‌ عنوان دبیر دومین دوره انتخاب آثار تخصصی و رقابتی چاپ و کتاب‌آرایی قرآن کریم‌ (مصحف شریف) منصوب کرد. وی در این حکم، برنامه‌ریزی انتخاب آثار برتر و مسئولیت […]

به گزارش ایرنا، علی‌اکبر ابراهیمی مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس بیست‌ودومین جشنواره ملی صنعت چاپ، طی حکمی محمدتقی حق‌بین را به‌ عنوان دبیر دومین دوره انتخاب آثار تخصصی و رقابتی چاپ و کتاب‌آرایی قرآن کریم‌ (مصحف شریف) منصوب کرد.

وی در این حکم، برنامه‌ریزی انتخاب آثار برتر و مسئولیت کمیته داوران، تهیه دستورالعمل نحوه انتخاب آثار برتر و تدوین معیارهای داوری هر بخش، تهیه فراخوان آثار، شناسایی و معرفی داوران حسب موضوع تخصصی، تشکیلات جلسات داوری طبق موضوعات تخصصی و داوری آثار مطابق دستورالعمل انتخاب آثار برتر و توجه و اهتمام به حفظ و نگهداری آثار و محصولات ارسالی به جشنواره با همکاری دبیرخانه جشنواره را از جمله وظایف محوله به دبیر دومین دوره انتخاب آثار تخصصی و رقابتی چاپ و کتاب‌آرایی قرآن کریم (مصحف شریف) اعلام کرده است.

ابراهیمی همچنین طی حکم دیگری علی‌ ثابت را به‌عنوان دبیر پنجمین دوسالانه بخش تخصصی و رقابتی هنر طراحی کتاب (نشان شیرازه) منصوب کرد.

رئیس بیست‌ودومین جشنواره ملی صنعت چاپ در این حکم از ثابت خواسته است وظایفی مثل برنامه‌ریزی انتخاب آثار برتر حکم شرعی معاملات بورس و مسئولیت کمیته داوران، تهیه دستورالعمل نحوه انتخاب آثار برتر و تدوین معیارهای داوری هر بخش، تهیه فراخوان آثار، شناسایی و معرفی داوران حسب موضوع تخصصی و تشکیل جلسات داوری طبق موضوعات تخصصی و داوری آثار مطابق دستورالعمل انتخاب آثار برتر را دنبال کند.

دومین دوره انتخاب آثار تخصصی و رقابتی چاپ و کتاب‌آرایی قرآن کریم (مصحف شریف) و پنجمین دو سالانه بخش تخصصی و رقابتی هنر طراحی کتاب (نشان شیرازه) در قالب مجموعه برنامه‌های بیست و دومین جشنواره ملی صنعت چاپ برگزار می‌شوند.