عرضه سهام به چه معنا است؟

جدول عرضه و تقاضا

مفهوم جدول عرضه و تقاضا در بورس

به احتمال زیاد عبارت عرضه و تقاضا به گوش همه ما خورده است، این دو مفهوم در تمامی بازارها از جمله بازار بورس کاربرد دارد. برای ورود به آموزش های بورس از جمله آموزش تکنیکال شما باید با این مفاهیم آشنا باشید.

در این مقاله علاوه بر توضیح معنای دقیق “عرضه و تقاضا” قصد داریم تاثیر این دو مفهوم را بر تغییرات قیمت بیان کنیم.

با یک مثال ساده شروع میکنیم، در نظر بگیرید شما به بازار میروید و قصد خرید محصولی را دارید درخواست شما در واقع “تقاضای یک محصول” است. پس میتوان گفت تقاضا یعنی درخواست خرید یک محصول.

فرد دیگری در بازار محصولی دارد که قصد فروش آن را به افرادی همانند شما که به بازار رفته اید را دارد، در واقع این فرد قصد “عرضه محصول” خود را دارد. پس میتوان گفت عرضه یعنی فروش یک محصول.

همین مثال ها در بازار بورس مصداق دارد، شما به عنوان فردی که وارد بازار بورس شده اید قصد دارید که سهام شرکت هایی که در این بازار توسط سهامداران آن عرضه شده عرضه سهام به چه معنا است؟ است (به فروش میرسد) را خرید کنید پس شما متقاضی سهام هستید. این درخواست های خرید و فروش در قالب جدولی به نام “جدول عرضه و تقاضا” نمایش داده میشود.

چگونه میتوان به جداول عرضه و تقاضا دسترسی داشت؟

شما می توانید اطلاعات مربوط به جدول عرضه و تقاضا برای هر سهم را در سایت sahm.io مشاهده نمایید و برای زیر نظر گرفتن سهم خاصی میتوانید آن را به دیده بان خود اضافه کنید.

نمونه ای از جدول عرضه و تقاضا :

جدول عرضه و تقاضا

همانطور که در این جدول مشاهده میکنید سه ستون اول از سمت راست مربوط به اطلاعات متقاضیان سهام یا خریداران است و سه ستون سمت چپ مربوط به اطلاعات عرضه کنندگان یا فروشنگان سهام است.

تعداد : تعداد نفراتی که قصد خرید یا فروش دارند.

حجم : کل حجمی که کاربران درخواست خرید یا فروش دارند. (در مثال فوق 3.886 نفر قصد خرید 80.452.762 سهم را دارند )

برای توضیح بهتر در نظر بگیرید شما قصد خرید 1 سهم به قیمت 100 ریال را دارید و من قصد خرید 3 سهم به قیمت 100 ریال را دارم در نتیجه:

تعداد= 2 حجم= 4 قیت خرید=100

خرید یا فروش : قیمت مربوط به خرید یا فروش

پیشنهاد میکنیم در جهت تکمیل این توضیحات مقالات مربوط به “صف خرید و صف فروش“ و همینطور “حمایت و مقاومت” را مطالعه نمایید.

نسبت P/S یا قیمت به فروش چیست؟

احتمالا با نسبت P/E آشنا هستید و می‌دانید که این نسبت، از حاصل تقسیم قیمت بر سود هر سهم به‌دست می‌آید. یک نسبت مالی دیگر که در بازار سرمایه کاربرد زیادی دارد، نسبت P/S است.

بیایید با هم نگاهی بیندازیم به نسبت P/S و عرضه سهام به چه معنا است؟ ببینیم که این نسبت چیست و به چه دردی می‌خورد؟

محاسبه P/S

گاهی به نسبت قیمت به فروش، PSR هم می‌گویند که مخفف Price to Sales Ratio است.

همان‌طور که از اسمش بر می‌آید، P/S از دو بخش تشکیل شده است.

بخش اول، قیمت است. برای این منظور می‌توانید از قیمت پایانی یا قیمت آخرین معامله استفاده کنید.

بخش دوم، فروش شرکت به ازای هر سهم خواهد بود. برای این کار لازم است میزان فروش کل شرکت (به ریال) بر تعداد سهم‌های شرکت تقسیم شود.

مثال: فرض کنید که می‌خواهیم P/S را برای شرکت فخوز محاسبه کنیم.

قدم اول:

به سایت TSETMC.COM می‌رویم و قیمت سهم را می‌خوانیم.

قدم دوم:

از همین سایت، تعداد سهام منتشر شده فخوز را پیدا می‌کنیم.

قدم سوم:

به سایت کدال می‌رویم. نماد فخوز را جستجو می‌کنیم. صورت مالی تلفیقی را پیدا می‌کنیم. خلاصه اطلاعات گزارش تفسیری را پیدا می‌کنیم. مقدار فروش ریالی برای امسال و همچنین برآورد سال مالی جاری را می‌خوانیم. (این اعداد به میلیون ریال هستند)

قدم چهارم:

مقدار فروش را بر تعداد سهم‌های منتشر شده تقسیم می‌کنیم.

• فروش به‌ازای هر سهم 98: 8,337 ریال
• فروش به‌ازای هر سهم 99: 11,240 ریال

قدم پنجم:

حالا کافی است قیمت سهم را بر میزان فروش به‌ازای هر سهم تقسیم کنیم:

• P/S برای سال 89: 5.8
• P/S برای سال 99: 4.2

همان‌طور که می‌بینید با افزایش فروش، عدد P/S کاهش پیدا کرده عرضه سهام به چه معنا است؟ است.

روش دوم

برای محاسبه P/S یک روش دیگر هم وجود دارد که ساده‌تر است.

در این روش، ابتدا از سایت TSETMC ارزش بازار سهم را می‌خوانیم. برای فخوز این عدد 920,242.552 B است.

حالا کافی است که این عدد را بر میزان فروش تقسیم کنیم تا به همان اعداد قبلی برسیم.

توجه کنید که ارزش بازار معمولا به میلیارد ریال (B) و میزان فروش به میلیون ریال (M) گزارش می‌شود. برای همین لازم است که ارزش بازار را هم به میلیون درنظر بگیرید.

بازه مناسب برای P/S

نسبت قیمت به فروش، برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد.

با این وجود خوب است که این عدد در بازه 1 تا 2 قرار بگیرد. اگر نسبت قیمت به فروش از یک کوچکتر باشد، خیلی خوب است.

معنی P/S برابر یک چیست؟ این نسبت به ما می‌گوید که شرکت، دقیقا برابر با ارزش بازار خود فروش دارد. توجه کنید که این فروش، سود نیست. برای محاسبه سود باید بهای تمام شده را از میزان فروش کم کنیم.

مثلا اگر یک میلیارد تومان برای تاسیس یک کافه خرج کنید و سالی یک میلیارد تومان فروش داشته باشید، عرضه سهام به چه معنا است؟ خیلی خوب است. ممکن است سود شما مثلا 100 میلیون تومان باشد. اما خوب است که دست‌کم برابر با ارزش کل کافه، فروش داشته باشید.

مثلا در سال 93، P/S فولاد مبارکه بود 0.94 که فوق‌العاده بود. این عدد در سال 1397 به 1.65 رسید. سال 98، قیمت به فروش از 2 واحد بالاتر رفت و الان به 9.77 رسیده است.

مقایسه P/S

یکی از بهترین راه‌های بررسی نسبت قیمت به فروش، این است که P/S را با سهم‌های دیگر حاضر در صنعت مقایسه کنید.

برای این کار می‌توانید قیمت به فروش همه سهم‌های یک صنعت را حساب کنید، از اعداد به‌دست آمده میانگین بگیرید و ببینید نسبت برای سهم شما از میانگین صنعت کم‌تر است یا بیشتر.

از طرف دیگر، اگر سهمی با EPS منفی، P/S نزولی داشته باشد، امید می‌رود که سهم از یک شرکت زیان‌ده به شرکتی سودآور تبدیل شود.

پیدا کردن مبلغ فروش از صورت سود و زیان

ممکن است برای برخی شرکت‌ها نتوانید گزارش تفسیری را پیدا کنید.

یک مشکل دیگر هم در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری مالی است. برای آن‌ها فروش، شبیه به یک شرکت تولیدی فولاد نیست و وضعیت کمی تفاوت دارد.

در این صورت می‌توانید به‌سادگی از صورت سود و زیان، بخش درآمدهای عملیاتی هم پیدا کنید.

عدد درآمدهای عملیاتی دقیقا با عدد فروش (که در مثال بالا استفاده کردیم) یکسان است.

توجه کنید که این نسبت به تنهایی نمی‌تواند ملاک خرید یا فروش یک سهم باشد. لازم است که دیگر فاکتورها نیز تحلیل بنیادی شوند.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.

اگر مطلب فوق برایتان مفید بوده لطفا آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.

خرید و فروش امن بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال

محیط ساده و کاربردی نوبیتکس، معامله ارزدیجیتال را برای شما لذت بخش خواهد کرد.

خرید و فروش امن

اولویت نوبیتکس امنیت است. با خیالی آسوده و بدون نگرانی خرید و فروش کنید.

پیشرو و سریع

تنوع رمزارزها و سرعت معاملات، نوبیتکس را جزو بهترین بازارهای آنلاین قرار داده است.

بهترین امکانات خرید و فروش ارزهای دیجیتال

مدیریت موجودی کیف پول

رمزارزهای دیجیتال محبوب را خرید و فروش کنید و در یکجا وضعیت موجودی خود را دنبال کنید

پرداخت با کارت‌های شتاب

معامله انواع رمزارز با تومان از طریق واریز و برداشت با کارت‌های بانکی عضو شتاب

کیف پول امن

رمز اختصاصی کیف پول شما به صورت آفلاین نگهداری می شود و در برابر هک ایمن خواهد بود

کارمزد رقابتی

کارمزد خرید و فروش در نوبیتکس بسیار کم است و با بالاتر رفتن حجم معاملات کاهش می‌یابد

معاملات انجام شده

همراه با نوبیتکس بیشتر یاد بگیرید

راهنمای خرید ارز دیجیتال

ویدئوهای آموزشی

نوبیتکس بلاگ

سوالات متداول

در سود نوبیتکس سهیم شوید

با دعوت از دوستانتان با لینک اختصاصی خود، هر بار که معامله می‌کنند برای همیشه تا 30% از کارمزد معاملاتشان از طرف نوبیتکس به شما تعلق می‌گیرد

حق تقدم سهام چیست؟

حق‌تقدم سهام یکی از مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت‌ها سهامداران را درگیر خود می‌کند. افرادی که به‌تازگی سرمایه‌گذاری در بورس را شروع کرده‌اند، ممکن است به صورت کامل با این مفهوم آشنایی نداشته باشند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله‌ای در این‌باره بنویسیم و بیشتر درباره این موضوع توضیح دهیم. پس اگر به صورت کامل با این مفهوم آشنایی ندارید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

همانطور که می‌دانید هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می‌کند. (اگر با افزایش سرمایه آشنایی ندارید می‌توانید مقاله افزایش سرمایه چیست را مطالعه کنید) حال به دلیل این‌که سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند. به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس، درصورتی‌که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق‌تقدم خرید سهام گفته می‌شود.

مثال برای حق‌تقدم سهام

فرض کنید شرکتی ۵۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. در نتیجه تعداد سهام آن شرکت نیز به همین نسبت افزایش پیدا می‌کند. حال فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته‌اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می‌کنند. به همین دلیل، برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما می‌دهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق‌تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته‌اید، حق‌تقدم سهام خواهید داشت. پس در این حالت ۵۰۰ حق‌تقدم خرید سهام (۵۰% از ۱۰۰۰ سهم شما) به شما تعلق خواهد گرفت.

نحوه استفاده از حق‌تقدم سهام

دقت داسته باشید که فقط زمانی که شرکت سهام جدید برای فروش منتشر کند، این قضیه صادق است؛ یعنی در افزایش سرمایه از محل آوره نقدی. ولی مثلاً در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سودی که متعلق به سهامداران شرکت است تبدیل به سهام می‌شود. اینجا دیکر حق‌تقدم سهام معنی ندارد. بعد از اینکه این افزایش شرکت در مجمع تصویب شد، یک فرم برای سهامداران ارسال می‌شود که به آن گواهی حق‌تقدم خرید سهام گفته می‌شود.

در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت مشخص شده است؛ مثلاً در مثال قبلی شما گواهی خرید ۵۰۰ حق‌تقدم خواهید داشت. اگر شما تمایل داشته باشید که درصد مالکیت خود در شرکت را حفظ کنید و در افزایش سرمایه شرکت کنید، باید این فرم را طی مهلتی که شرکت مقرر کرده، پرکرده و برای شرکت ارسال کنید. در صورتی که این کار را انجام ندهید، از نظر شرکت شما تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارید.

چگونه حق‌تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

هنگامی که شما فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر کرده‌اید، باید به همان نسبت نیز برای شرکت آورده نقدی داشته باشید. در نتیجه باید به ازای هر گواهی که دارید مبلغی معادل ارزش اسمی سهم را پرداخت نمایید. همانطور که می‌دانید ارزش اسمی هر سهم در ایران در حال حاضر ۱۰۰۰ ریال است. درنتیجه به ازای هر گواهی که دارید و ۱۰۰۰ ریالی که پرداخت می‌کنید ۱ عدد سهم به شما تعلق خواهد گرفت. در صورتی‌که در مهلت مقرر این ۱۰۰۰ ریال را پرداخت کنید، بعد از اینکه افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس به ثبت می‌رسد، حق تقدم‌های شما نیز به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهد شد. این پروسه معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه زمان خواهد برد.

نحوه فروش حق‌تقدم

از آن‌جایی که برخی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، باید امکانی برای عدم شرکت آنها در افزایش سرمایه نیز در نظر گرفته بشود. به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می‌شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق‌های خود را به فروش برسانند؛ مثلاً اگر شرکت ایران‌خودرو با نماد خودرو افزایش سرمایه بدهد، نماد حق تقدم آن خوروح خواهد بود. در مثالی که زدیم شما ۱۰۰۰ سهم خودرو و ۵۰۰ حق خودرو بعد افزایش سرمایه خواهید داشت.

شما می‌توانید مثل سهام عادی حق تقدم خود را نیز از طریق کارگزاری و یا از طریق سیستم آنلاین به فروش برسانید. معمولاً قیمت حق تقدم به اندازه همان مبلغ اسمی (۱۰۰۰ ریال) از قیمت سهم عادی کمتر است. البته این اختلاف می‌تواند به دلایل متعددی کمتر یا بیشتر از این عدد نیز باشد.

دامنه نوسان در حق‌تقدم

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق‌تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است؛ یعنی یک نماد حق‌ تقدم در طول روز می‌تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ درصد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می‌کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند. چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می‌تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به ۱۰ درصد است.

نماد حق‌تقدم چه مدت باز است؟

نماد حق‌تقدم یک شرکت فقط در طی یک بازه زمانی مشخصی قابلیت خرید و فروش دارد، نه برای همیشه. طبق قوانین بورس این بازه زمانی نباید کمتر از ۶۰ روز باشد. معمولا همین بازه ۲ ماهه نیز برای معاملات در نظر گرفته می‌شود. طی این بازه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارند حق خود را می‌فروشند. همچنین افرادی که در مجمع سهامدار نبوده‌اند می‌توانند این حق تقدم‌ها را خریداری کنند. افرادی که به تازگی این حق‌تقدم ها را بخرند، باید مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز کنند تا تبدیل به سهم عادی شود. البته خیلی از افراد نیز این حق‌ها را مانند سهام عادی خرید و فروش می‌کنند و از نوسانات آن سود می‌برند.

عرضه اولیه سهام چیست؟ چگونه از آن سود کنیم؟

عرضه اولیه سهام شرکت ها یکی از گزینه های بسیار جذاب برای سرمایه گذاران، به ویژه افراد تازه وارد در بورس به شمار می رود. چون سهام هایی که در این عرضه به فروش می رسند در بیشتر مواقع سودآور هستند و به همین دلیل، طرفداران زیادی دارند.

در این قسمت از خانه سرمایه، خرید عرضه اولیه را مورد بررسی قرار می دهیم:

عرضه اولیه سهام (Initial Public Offering)
این اصطلاح که ترجمه عبارت «Initial Public Offering (IPO)» است به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس اشاره می کند که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه می شود.

تجربه نشان داده که بیش از 90% از عرضه های اولیه ای که در بورس انجام می شوند سودآور هستند. توجه داشته باشید که عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.

حتی گاهی شرکت های دولتی با سال ها سابقه کار در این عرضه شرکت کنند. شرایط خرید و فروش سهام در عرضه های اولیه کمی با سهام های عادی متفاوت است.

حالا سوال درست این است که چگونه می توان سهام های این چنینی را خریداری کرد؟

چگونه عرضه اولیه بخریم؟
روش های گوناگونی برای خرید عرضه اولیه سهام وجود دارند. اما در این مقاله فقط به روش هایی که در بورس تهران مورد استفاده قرار می گیرند می پردازیم.

تا همین چند وقت پیش، عرضه های اولیه ای که در بورس انجام می شدند به روش حراج با اولویت زمان صورت می گرفتند. به این ترتیب که سهم ها طی فرآیندی که سرمایه گذاران حقیقی در آن نقشی نداشتند، ابتدا کشف قیمت می شد؛ یعنی قیمتی که سرمایه گذاران برای اولین بار می توانستند آن سهام را خریداری کنند، مشخص می گشت.

سپس با توجه به تعداد سهام شرکت و تعداد سهامی که قرار بود عرضه شود، سهمیه هر فرد برای خرید سهام عرضه اولیه مشخص و ساعت سفارش گذاری تعیین می گردید.

مثلا بورس اعلام می کرد که عرضه سهام شرکت «a» در ساعت 12:30 آغاز می شود و هر سرمایه گذار می تواند 1000 سهم را در قیمت 100 تومان سفارش بگذارد.

پس در این روش، قیمت خرید، ساعت خرید و حداکثر حجم خرید از قبل کاملا مشخص می شد و شما باید در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت می کردید. اگر هم تعداد سهم های تقاضا شده از تعداد سهم های عرضه شده بیشتر می شد، اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر ثبت کرده بودند.

اما مدتی است که روش خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تغییر پیدا کرده است.

منظور روش بوک بیلدینگ چیست؟
به تازگی در بورس تهران از روش جدیدی به نام «بوک بیلدینگ» برای خرید عرضه اولیه رونمایی شده است. مهم ترین مزیت این روش، امکان ثبت سفارش به قیمت های متفاوت است.

در روش بوک بیلدینگ، هر سفارش با توجه به حداکثر حجم مشخص شده و در قیمتی که خریدار تعیین می کند در سامانه معاملات ثبت خواهد شد. به این ترتیب، در تخصیص سهام، بی عدالتی ایجاد نمی شود.

در روش بوک بیلدینگ هر خریدار با توجه به تحلیل و بررسی های خود، درخواست خرید سهام را در ساعتی مشخص که از قبل توسط ناظر بازار اعلام می شود، در سیستم معاملاتی ثبت می کند.

یکی از معایب روش بوک بیلدینگ، قیمت و محدودیت مثبت و منفی 10 درصد است. با وجود آن که نهاد عرضه کننده، یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص می کند. اما سرمایه گذاران می توانند سفارش خرید خود را در بازه ای بین این قیمت کف و 10% بالاتر از آن قرار دهند.

مشکل این است که به احتمال زیاد چنین کاری باعث می شود تا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام دهند که ممکن است باعث ایجاد صف خرید در عرضه اولیه شود.

به صورت کلی، شما در این روش راحت تر از روش حراج، خرید خواهید کرد. هم چنین دیگر اولویت با سفارش زودتر نیست و شما نباید خیلی سریع سفارش خود را ثبت کنید. بلکه بر اساس تحلیل خود آن قیمتی را که در بازه مشخص شده انتخاب کرده و در آن قیمت، سفارش خود را ثبت می کنید.

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ
عرضه اولیه در روش بوک بیلدینگ به این صورت اجرا می شود:

شرکتی که شرایط پذیرش در بازار بورس یا فرابورس را دارد و به اصطلاح در بازار «درج نماد» شده است توسط یکی از شرکت های مشاور سرمایه گذاری یا تامین سرمایه، ارزش گذاری می شود.

این تعیین ارزش پس از بررسی کامل بنیادی شرکت، تخمین سودآوری آتی، تخمین نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایه گذار و استفاده از روش های ارزش گذاری همچون تنزیل جریانات نقدی انجام می شود.

با توجه به ماهیت روش بوک بیلدینگ، قیمتی به عنوان حداقل قیمت مورد تایید قرار می گیرد و سقف قیمتی که معمولا 10 درصد بیشتر از حداقل قیمت است تعیین می گردد تا تمام سرمایه گذاران علاقه مند به شرکت در اولین عرضه، متناسب با تحلیلشان درخواست قیمتی خود را ثبت کنند.

اما در ادامه چه اتفاقی می افتد؟
حداقل 48 ساعت کاری قبل از انجام اولین عرضه، اطلاعیه آن در سایت سازمان بورس یا فرابورس منتشر می شود. در آن عرضه سهام به چه معنا است؟ اطلاعیه حداکثر تعداد سهام قابل سفارش، تاریخ انجام اولین عرضه و دامنه قیمت مجاز تعیین می گردد.

در روز مشخص شده برای عرضه، اطلاعیه شروع دوره معاملات عرضه اولیه در سایت سازمان بورس و توسط ناظر بازار اعلام می شود.

پس از آن، شما به مدت 2 ساعت فرصت دارید تا درخواست خود را ثبت کنید. پس از پایان دوره سفارش سرمایه گذاران، سازمان بورس متناسب با تعداد متقاضیان و سقف تعداد سهام قابل عرضه، شروع به تخصیص سهام به تمام متقاضیان می کند.

فرض کنید کل تعداد سهام قابل عرضه 50 میلیون سهم و تعداد سرمایه گذارانی که درخواست خود را ثبت کرده اند 50 هزار نفر باشد. از طرفی هر سرمایه گذار تا سقف 2000 سهم اجازه درخواست خرید داشته است. با وجود اینکه کل سرمایه گذاران 2000 سهم را درخواست داده اند اما به هر عرضه سهام به چه معنا است؟ سرمایه گذار هزار سهم تخصیص داده خواهد شد.

از زمان آغاز عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تا اکنون، بیشتر عرضه های اولیه در سقف قیمتی انجام شده اند. بنابراین به خریداران توصیه می شود که درخواست خرید خود را نیز روی سقف قیمتی ثبت کنند تا سهام به آنها تخصیص داده شود.

برای خرید عرضه های اولیه توجه به اطلاعیه ناظر در روز عرضه بسیار مهم است. زیرا این اطلاعیه شامل موارد مهمی از جمله بازه قیمت سهمیه مجاز هر فرد و زمان مجاز ارسال سفارش است.

در روزهایی که شرکت ها اولین عرضه خود را انجام می دهند، ترافیک بالایی در سایت کارگزار ی ها ایجاد می شود. بنابراین پیشنهاد می کنیم که از قبل حساب کاربری خود را شارژ کنید تا در روز عرضه با مشکل روبه رو نشوید.

تفاوت روش بوک بیلدینگ با روش قبلی
در روش بوک بیلدینگ هر کد بورسی (هر فرد) تنها از طریق یک کارگزاری و از طریق یک درخواست می تواند در اولین عرضه شرکت کند. یعنی نمی توانید در یک سفارش 250 سهم و در سفارش دوم 150 سهم را ثبت کنید. بلکه باید در یک سفارش 400 سهم را سفارش بدهید.

در روش قبلی، افراد از طریق چندین کارگزاری سفارش خود را ثبت می کردند تا بالاخره یکی از کارگزاری ها سفارش آن ها را ثبت کند. ولی در روش بوک بیلدینگ با توجه به وجود زمان دو ساعته جهت ارسال سفارش این مشکل برطرف شده است.

افزایش قیمت سهم در روز پس از اولین عرضه، به حمایت سهم از سوی سهام دار عمده و وجود تقاضای مناسب از سوی سرمایه گذاران بستگی دارد. این موضوع به جز چند مورد محدود، انجام شده و در نتیجه حداقل بازدهی 15 درصدی را محقق کرده است.

چگونه می توان بدون نقدینگی، سهام اولین عرضه را خریداری کرد؟
برخی از کارگزاری ها با هدف جذب مشتری، بدون داشتن موجودی ریالی از سوی سرمایه گذار و به نمایندگی از او عرضه اولیه را خریداری می کنند.

در واقع، آنها با این کار به سرمایه گذار اعتبار می دهند. معمولا اگر سرمایه گذار پس از چند روز کاری با کارگزاری تسویه حساب کند، صاحب سهام خواهد شد. در غیر این صورت کارگزاری، سهام را می فروشد تا بدهی سرمایه گذار را تسویه کند.

چگونه از عرضه اولیه سود کنیم؟

بر اساس یک باور قدیمی در میان فعالان بازار، خرید عرضه اولیه سودآور است. تجربه نیز بر این باور مُهر تایید می زند. چون تاکنون بیش از 90% عرضه های اولیه بورس حداقل بین 20-30% سود را برای خریداران آن به ارمغان آورده اند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از 100% نیز رسیده است.

این موضوع باعث شده که تقاضا برای سهم هایی که برای اولین بار عرضه می شوند افزایش پیدا کند. این افزایش تقاضا در کنار محدودیت های خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارند، باعث می شود که تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار عرضه می شود، بیشتر باشد.

در نتیجه، اگر سهام ارائه شده در زمان اولین عرضه را خریداری کنید به دلیل مواردی که گفته شد، به احتمال زیاد چند روزی شاهد صف خرید در سهمتان خواهید بود.

البته همان طور که گفته شد این اتفاق در بیشتر مواقع رخ می دهد و همیشگی نیست. پس نمی توان از قبل با اطمینان گفت که قیمت آن سهم حتما در روزهای آینده رشد می کند.

چرا قیمت سهام شرکت ها بعد از اولین عرضه رشد می کند؟

همان طور که با هم گفتیم، یکی از علت های رشد قیمت سهم بعد از اولین عرضه، وجود دو محدودیت است؛ محدودیت در تعداد سهام قابل خریداری و محدودیت در تعداد سهام عرضه شده.

گذشته از عرضه سهام به چه معنا است؟ این ها معمولا در این جور مواقع، سهام شرکت کمی ارزان تر از ارزش ذاتی که توسط تحلیل گران برآورد شده، عرضه می شود تا برای سرمایه گذاران جذابیت بیشتری داشته باشد.

این کار باعث افزایش تقاضا برای آن سهم می شود. این جذابیت قیمتی در کنار عواملی که توضیح داده شد، باعث می شود تا قیمت سهام شرکت ها بعد از عرضه اولیه رشد کند.

بعد از مدتی با افزایش قیمت سهم و هم چنین عرضه سهامداران عمده و سرمایه گذارانی که در ابتدا سهم را خریداری کرده اند کم کم تقاضا برای سهم کاهش پیدا می کند.

در این هنگام می گویند که سهم، متعادل شده است. پس از این ماجرا، سرمایه گذاران با آن سهم نیز مثل سایر سهم های بازار برخورد می کنند.

از این به بعد رشد و افت قیمت سهم به عملکرد آن شرکت بستگی پیدا می کند. حتی اگر آن سهم به شکل هیجانی رشد کرده باشد، باز هم این احتمال وجود دارد که افت زیادی را تجربه کند.

چه زمانی بهترین وقت برای فروش عرضه اولیه است؟
عرضه اولیه سهام با حفظ منافع سرمایه گذاران باعث رونق بازار بورس و توسعه اقتصادی می شود. در واقع این عرضه، یک رابطه برد-برد را ایجاد می کند.

البته این بدان معنا نیست که سرمایه گذاران باید سهام تازه عرضه شده را برای مدت نامشخصی در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشند. از نظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونه ای تعیین می کنند تا شرکت کنندگان بتوانند از بازدهی 10 تا 20 درصدی بهره مند شوند.

در حقیقت، نمی توان در مورد زمان مناسب برای فروش سهام اولین عرضه نظر قطعی داد. چون این موضوع به عوامل مختلفی مانند نیاز شما به نقدینگی حاصل از این عرضه، خرید اولین عرضه به صورت اعتباری از کارگزار و در نتیجه تسویه حساب با آن و مواردی از این دست، بستگی دارد.

سهامداران می توانند از فردای روز عرضه، سهام خود را به فروش برسانند. اما برای دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، باید برخی موارد را در نظر داشته باشید:

• ارزیابی وضعیت فعلی و آینده شرکت عرضه شده در بازار بورس
• توجه به میزان بزرگی و کوچکی شرکت عرضه شده در بازار بورس
• مطالعه تحلیل بنیادی سهام عرضه اولیه در سایت های تحلیل گری و کانال های خبری کارگزاری ها
• بررسی رفتار سهامداران عمده در ایام معاملات سهم پس از اولین عرضه
• بررسی روند فعلی بازار بورس

بازار سهام مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر، دوره های متفاوتی از رکود، رشد، رونق و در نهایت نزول را تجربه می کند. این سیکل در طول زمان به صورت متوالی اتفاق می افتد.

اگر سهام یک شرکت در زمان رکود یا نزول بازار عرضه شود معمولا به دلیل خروج سرمایه، حجم تقاضا برای اولین عرضه افت پیدا می کند.

در چنین شرایطی به دلیل جو منفی حاکم بر بازار، تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین تر از دوران رونق خواهد بود. ولی در دوران رونق و صعود شدید بازار، قضیه برعکس است.

از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان دارد معمولا تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می شود. در نهایت، این موضوع می تواند برای مدتی باعث تشکیل صف های خرید سنگین در آن سهم شود.

یکی از مهم ترین نشانه های خروج از سهم تازه وارد به بازار، برچیدن صف های خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام می کنند، تعداد سهم محدودی نصیب هر کد معاملاتی می شود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام می کنند.

این ماجرا باعث می شود که تشکیل صف خرید به صورت روزانه انجام شود. شاید سهامدار عمده شرکت با عرضه سهم بتواند صف خرید را کوتاه تر کند اما این صف دوباره تشکیل می شود.

هنگامی که دیگر صف خریدی برای سهم باقی نماند و به تعادل برسد، می توان آن را نشانه ای برای فروش در نظر گرفت.