مزایاي اوراق صکوك چیست؟

این یک وبلاگ بورسی است که آخرین وقابع بورس تهران در طی چندین بار بروز رسانی در طول روز خدمت بینندگان وبلاگ ارائه می‌نماید. هر روز صبح از ساعت 8:30 تا ساعت 12:30 دیده بان بازار خدمت شما ارئه می‌گردد و در طول هفته با خدماتی متنوع شامل سبد طلایی، سهم سوپر طلایی، سهم نوسانی، سهم طلایی و . خدمت شما ارئه می‌گردد. این وبلاگ روزانه چندین بار با جدیدترین تحلیل های تکنیکال و بنیادی، آخرین خبرهای بورس و مطالب آموزشی بروز می گردد. برای ارتباط با ما فقط از آدرس [email protected] و یا لینک "ارتباط با ما" اقدام نمایید.

کارشناسی ارشد حسابداری"حمید اخوت نیا"

کاردانی-کاردانی به کارشناسی-کارشناسی ارشد-دکترا-مقالات و پایان نامه ها

صکوک چیست؟؟؟

در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکتهای اسلامی و یا شرکتهای اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی می‌باشند. در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال 2006 میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر50 میلیارد دلار عنوان شده است. کشورهای بحرین، مالزی، قطر مزایاي اوراق صکوك چیست؟ و آلمان به عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته شده‌اند. در حالت کلی می توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.
اصطلاح «صکوک» برگرفته از واژه عربي صکوک به معناي چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض مزایاي اوراق صکوك چیست؟ بدهي است و به طور معمول، به عنوان «اوراق قرضه اسلامي» تعريف مي شود. تمايزي که ميان اين دو تعريف از صکوک وجود دارد، اساسي و مهم است، چرا که با تاکيد بر اين تفاوت، هدف از به کارگيري صکوک به عنوان ابزاري جديد در بانکداري اسلامي، تقليد از اوراق قرضه مبتني بر مزایاي اوراق صکوك چیست؟ مزایاي اوراق صکوك چیست؟ بهره در بانکداري معمول نيست، بلکه ايجاد ابزاري ابتکاري است که منطبق بر قوانين شريعت اسلام باشد.
صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالي تعريف مي شود که بايد خود داراي ارزش باشد و نمي تواند براساس فعاليت هاي سفته بازي و سوداگرانه و در واقع فعاليت هايي که بدون خلق ارزش و کار صورت مي گيرند، سودآوري داشته باشد. اوراق بهادار صکوک منابع مالي را با پشتوانه ترازنامه و دارايي هاي فيزيکي شرکت هاي خاص جذب مي کنند.
استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال2002 در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود. که عبارتند از؛
(1) صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (2) صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود، (3) صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (4) صکوک صلم، (5) صکوک استصناع، (6) صکوک مرابحه، (7) صکوک مشارکت، (8) صکوک مضاربه، (9) صکوک نماینده سرمایه‌گذاری، (10) صکوک مزارعه، (11) صکوک مساقات، (12) صکوک ارائه خدمات، (13) صکوک حق‌الامتیاز.
از بین صکوک فوق‌الذکر تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.
در یک تقسیم بندی دیگر می‌توان صکوک را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان سهام و ابزار بدهی تقسیم نمود. صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه زیر مجموعه ابزار بدهی و صکوک مشارکت و مضاربه زیر مجموعه ابزار حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند.
یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده "صکوک اجاره" می‌باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است. ‌
جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی ضروری می‌باشد که عبارتند از بانی، واسط و امین.
بانی شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تأمین مالی آن را منتشر می‌شود و می‌تواند اقدام به اجاره‌ نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه‌گذاران نماید. واسط نهاد مالی است که صرفاً به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و انتشار صکوک اجاره تشکیل می‌شود. امین نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.
ریسک اوراق صکوک
ریسک مربوط به اوراق صکوک را به طریق مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. مهمترین ریسک‌هایی که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- ریسک از بین رفتن دارایی‌ها
- ریسک نرخ سود
- ریسک کاهش قیمت دارایی

مزایای اوراق صکوک
برخی از مزایای انتشار اوراق صکوک را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:
1- صکوک نقدینگی بانی را افزایش می ‌دهد
2- دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر‌نقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می شود.
3- با اینکه قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند.
4- از آنجا که صکوک با پشتوانه‌ي دارایی‌منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه‌ي تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد.یک راه دیگر کاهش هزینه‌ي تأمین مالی استفاده از افزایش اعتبار است.
5- صکوک با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار به توسعه‌ي بازار سرمایه کمک می‌کند.
6- چنانچه برای دادوستد اوراق صکوک یک بازار ثانویه فراهم می‌شود، آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌‌یابد.

تقديم به آقا امام رضا ( ع ) :
بين تموم عشقا گنبد طلا تو عشقه / بين تموم خوبا امام رضا رو عشقه
آقا خودم مي دونم دل تو رو شكستم / نون و نمك رو خوردم نمك دونو شكستم

معاملات بورس

در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکت‌های اسلامی و یا شرکت‌های اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی می‌باشند. صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود.

به گزارش صبحانه، در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال 2006 میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر50 میلیارد دلار عنوان شده است. کشورهای بحرین، مالزی، قطر و آلمان به عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته شده‌اند.

در حالت کلی می‌توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.

اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود.

تمایزی که میان این دو تعریف از صکوک وجود دارد، اساسی و مهم است، چرا که با تاکید بر این تفاوت، هدف از به کارگیری صکوک به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی، تقلید از اوراق قرضه مبتنی بر بهره در بانکداری معمول نیست، بلکه ایجاد ابزاری ابتکاری است که منطبق بر قوانین شریعت اسلام باشد.

صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می‌شود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند براساس فعالیت‌های سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، سودآوری داشته باشد.

اوراق بهادار صکوک منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌های فیزیکی شرکت‌های مزایاي اوراق صکوك چیست؟ خاص جذب می‌کنند.

استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال 2002 در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود که عبارتند از:

1.صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
2.صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود
3.صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
4.صکوک صلم
5.صکوک استصناع
6.صکوک مرابحه
7.صکوک مشارکت
8.صکوک مضاربه
9.صکوک نماینده سرمایه‌گذاری
10.صکوک مزارعه
11.صکوک مساقات
12.صکوک ارائه خدمات
13.صکوک حق‌الامتیاز

از بین صکوک بالا تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.

در یک تقسیم بندی دیگر می‌توان صکوک را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان سهام و ابزار بدهی تقسیم نمود.

صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه زیر مجموعه ابزار بدهی و صکوک مشارکت و مضاربه زیر مجموعه ابزار حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند.

یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده صکوک اجاره می‌باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است.

جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی ضروری می‌باشد که عبارتند از بانی، واسط و امین.

•بانی: شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تأمین مالی آن را منتشر می‌شود و می‌تواند اقدام به اجاره‌ نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه‌گذاران نماید.

• واسط: نهاد مالی است که صرفاً به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و مزایاي اوراق صکوك چیست؟ انتشار صکوک اجاره تشکیل می‌شود.

• امین: نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.

ریسک اوراق صکوک

ریسک مربوط به اوراق صکوک را به طریق مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. مهمترین ریسک‌هایی که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
1.ریسک از بین رفتن دارایی‌ها
2.ریسک نرخ سود
3.ریسک کاهش قیمت دارایی

مزایای اوراق صکوک

برخی از مزایای انتشار اوراق صکوک را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:

1- صکوک نقدینگی بانی را افزایش می ‌دهد

2- دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر‌نقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می شود.

3- با اینکه قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند.

4- از آنجا که صکوک با پشتوانه‌ی دارایی‌منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه‌ی تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد.یک راه دیگر کاهش هزینه‌ی تأمین مالی استفاده از افزایش اعتبار است.

5- صکوک با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار به توسعه‌ی بازار سرمایه کمک می‌کند.

6- چنانچه برای دادوستد اوراق صکوک یک بازار ثانویه فراهم می‌شود، آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌‌یابد.

تفاوت اساسی صکوک با اوراق قرضه مرسوم در بازارهای مالی

1- صکوک بیانگر مالکیت یک دارایی مشخص است در حالی که اوراق قرضه فقط حاکی از تعهد بدهی هستند. یعنی رابطه بین صادرکننده و خریدار اوراق قرضه رابطه وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که نرخ بهره وام هم ثابت است و این موجب ربا می‌شود.

2- دارایی موضوع اوراق صکوک از نظر شرعی باید مجاز و صحیح باشد. در حالی که در اوراق قرضه دارایی‌هایی که از نظر اسلام پذیرفته نیست نیز می‌تواند پشتوانه اوراق قرار بگیرد.

3- اعتبار اوراق قرضه به اعتبار صادرکننده یا ناشر آن وابسته است و با آن سنجیده می‌شود در حالی که اعتبار صکوک به ناشر بستگی ندارد بلکه به ارزش دارایی پشتوانه بستگی دارد.

4- فروش صکوک در بازار ثانویه فروش مالکیت یک دارایی است اما فروش اوراق قرضه فروش بدهی است.

5- در صکوک امکان افزایش اصل دارایی و در نتیجه ارزش خود ورقه صکوک وجود دارد در حالی که اصل بدهی در اوراق قرضه قابلیت افزایش ندارد.

این یک وبلاگ بورسی است که آخرین وقابع بورس تهران در طی چندین بار بروز رسانی در طول روز خدمت بینندگان وبلاگ ارائه می‌نماید. هر روز صبح از ساعت 8:30 تا ساعت 12:30 دیده بان بازار خدمت شما ارئه می‌گردد و در طول هفته با خدماتی متنوع شامل سبد طلایی، سهم سوپر طلایی، سهم نوسانی، سهم طلایی و . خدمت شما ارئه می‌گردد. این وبلاگ روزانه چندین بار با جدیدترین تحلیل های تکنیکال و بنیادی، آخرین خبرهای بورس و مطالب آموزشی بروز می گردد. برای ارتباط با ما فقط از آدرس [email protected] و یا لینک "ارتباط با ما" اقدام نمایید.

صکوک یا اوراق سلف چیست؟

صکوک یا اوراق سلف (Induction papers) برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط کشور بحرین منتشر شد. بحرین اولین کشور حوزه خلیج‌فارس بود که اقدام به انتشار اوراق دولتی به ارزش بیست‌وپنج میلیون دلار امریکا کرد، این اوراق سه‌ماهه و مطابق قوانین اسلامی بود و با عنوان صکوک سلم منتشر شد. صکوک و قرارداد سلف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده، بخشی از دارایی خود را در مقابل دریافت وجوه نقد به فروش می‌رساند. در این مقاله قصد داریم به توضیح اوراق سلف بپردازیم. با ما همراه باشید.

صکوک یا اوراق سلف چیست؟

قرارداد سلف (Induction papers) چیست؟

قرارداد سلف، قراردادی است که فروشنده جهت تامین مالی این قرارداد را می‌بندد. در حقیقت فروشنده از طریق قرارداد سلف، وجه موردنیاز خود را از خریدار می‌گیرد و در تاریخ مشخصی کالای مشتری را به او تحویل می‌دهد. بر طبق این قرارداد، کالاها باقیمتی پایین‌تر از قیمت نقدی، به مشتریان فروخته می‌شود.

فرض کنید مدیر کارخانه‌ای متوجه می‌شود در ماه‌های آینده نیاز به کالایی دارد، او می‌تواند آن کالا را از کارخانه‌ای که تولیدکننده آن کالاست و نیاز به وجه نقد جهت تکمیل کالا دارد، خریداری کند. این دو کارخانه قرارداد سلف میان خود می‌بندند و طی این قرارداد، خریدار پول خرید کالا را به‌طور کامل و نقد در موقع انعقاد قرارداد پرداخت می‌کند و معمولاً مبلغ پرداختی پایین‌تر از قیمت کالای تکمیل‌شده است.

انگیزه خریدار در قرارداد صکوک سلف چه می‌تواند باشد؟

• تأمین مواد اولیه موردنیاز
• اطمینان از قیمت خرید مواد اولیه باقیمت مناسب‌تر
• برنامه‌ریزی برای تولید و فروش

انگیزه فروشنده در قرارداد صکوک سلف چه می‌تواند باشد؟

• تأمین منابع مالی برای پوشش هزینه‌های تولید
• ‎‌اطمینان از فروش محصول بعد از تولید
• ‎‌برنامه‌ریزی برای تولید و فروش

محدودیت‌های صکوک یا قرارداد سلف

صکوک یا قرارداد سلف محدودیت‌هایی نیز دارد که مهم‌ترین آن، غیرقابل‌انتقال بودن آن است؛ یعنی خریدار این قرارداد باید تا زمان تحویل گرفتن کالا منتظر بماند. به‌نوعی می‌توان گفت که دارندگان قرارداد سلف با مشکل نقد شوندگی مواجه هستند و نمی‌توانند نسبت به نوسانات قیمت‌ها واکنش نشان دهند. علاوه بر این، هیچ بازار ثانویه‌ای هم برای معامله اوراق سلف وجود ندارد. برای رفع این مشکلات، قرارداد دیگری طراحی‌شده که پیش از رسیدن به سررسید می‌توان آن قرارداد را به افراد دیگری انتقال داد، به این قرارداد، قرارداد سلف موازی استاندارد گفته می‌شود.

قرارداد سلف موازی استاندارد چیست؟

جهت برطرف کردن محدودیت‌های قرارداد سلف، قرارداد سلف موازی استاندارد ایجاد شد. قرارداد سلف موازی استاندارد مانند قرارداد سلف است. با این تفاوت که دارنده یا خریدار قرارداد می‌تواند قبل از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری‌شده مزایاي اوراق صکوك چیست؟ را به شخص دیگری واگذار کند. قرارداد سلف موازی استاندارد از ابزارهای مالی بورس کالا است و قابلیت معامله در بازار ثانویه را نیز دارد.

مزایای قرارداد سلف موازی استاندارد:

1. امکان واگذاری قرارداد به شخصی دیگر
2. پرداخت اصل و سود (حداقل سود تضمینی) اوراق به سرمایه‌گذاران
3. تضمین نقد شوندگی اوراق به دلیل وجود بازار گردان‌ها
4. معافیت مالیاتی قراردادهای سلف

چه افرادی می‌توانند از اوراق سلف استفاده کنند؟

شرکت های تولیدی که با کسری بودجه و نقدینگی مواجه هستند معمولاً از این اوراق استفاده می‌کنند. پس عرضه‌‌کنندگان این اوراق، می‌توانند شرکت‌های تولیدی باشند. در مقابل عرضه‌کنندگان، متقاضیان و خریداران هستند. منظور از خریداران، سرمایه‌گذاران و افرادی است که منابع مالی جهت سرمایه گذاری دارند. این سرمایه گذاران می‌توانند افراد حقیقی یا حقوقی و شرکت ها باشند که به دنبال سود هستند. شما می‌توانید از طریق صفحه معاملاتی خود در کارگزاری این اوراق را خریداری کنید.

نقد شوندگی اوراق سلف موازی استاندارد

با توجه به این موضوع که همه مردم از این نوع اوراق استفاده نمی‌کنند، شاید این دیدگاه به وجود آید که این اوراق نقد شوندگی خوبی نداشته باشند اما نگران این موضوع نباشید، چون بازارگردان هایی وجود دارند که اگر شما قصد فروش اوراق خود را داشته باشید اما در آن زمان مشتری وجود نداشته باشد، بازارگردان این اوراق را از شما خریداری می‌کند مزایاي اوراق صکوك چیست؟ پس نگرانی در این مورد نداشته باشید.

کالاهای قابل‌انتشار در قالب اوراق سلف

1. اولین و مهم‌ترین ویژگی این است که باید قابلیت انتقال فیزیکی کالا وجود داشته باشد؛ مانند شمش فولاد، ورقه گرم فولاد، سنگ‌آهن، نفت و…
2. دومین مورد این است که این کالاها و دارایی‌ها محدودیت قیمتی نداشته باشند، یعنی از طریق دولت قیمت‌گذاری نشوند.

مراحل انتشار اوراق سلف موازی استاندارد

اگر شرکت یا تولیدکننده‌ای قصد داشته باشد یکی از دارایی‌های خود را در قالب قرارداد سلف جهت تأمین بودجه بفروشد، باید مراحل زیر را طی کنند. گام ۱: شرکت باید به یک نهاد مالی به‌عنوان مشاور و اخذ مجوزهای لازم مراجعه کند و ضمن عقد قرارداد و تهیه امید نامه، باید بازار گردان خود را هم مشخص کند. گام ۲: مشاور، به شرکت بورس کالا مراجعه می‌کند و مدارک لازم را جهت بررسی به آن‌ها تحویل می‌دهد. گام ۳: مشاور، تضمین موردقبول شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده می‌کند. گام ۴: درصورتی‌که در مراحل قبل مشکلی وجود نداشته باشد، مشاور جهت انتشار اوراق سلف موازی به بورس کالا مراجعه می‌کند.

اقدامات لازم برای خرید اوراق سلف موازی استاندارد

گام اول: مراجعه به کارگزاری و ثبت‌نام در سامانه سجام برای دریافت کد بورسی گام دوم: صدور کد بورسی یا سهامداری گام سوم: ارائه درخواست خرید به کارگزاری گام چهارم: خرید اوراق سلف موازی استاندارد

نتیجه‌گیری:

در این مقاله به زبان ساده با اوراق سلف آشنا شدیم. به‌صورت کلی اوراق سلف نوعی ابزار است که هر شخصی با توجه به نیاز خود می‌تواند به شکلی از آن استفاده کند. اگر شما کالایی تولید می‌کنید می‌توانید قبل از تولید، آن را به فروش برسانید و تامین مالی کنید و اگر هم نیاز به کالایی دارید که ممکن است در آینده قیمت آن بالا رود یا عرضه آن کم شود، می‌توانید از قبل با هزینه کمتر آن را تهیه کنید و در سررسید آن را داشته باشید. همچنین این اوراق برای سرمایه‌گذارانی که ریسک گریز هستند نیز مناسب است و می‌توانند بخشی از سبد سرمایه گذاری خود را به این اوراق اختصاص دهند. هر گونه سوالی در رابطه با اوراق سلف و یا همان صکوک دارید اینجا مطرح کنید با کمال میل پاسخگوی شما عزیزان خواهم بود.

مزایاي اوراق صکوك چیست؟

اصطلاح «صکوک» برگرفته از واژه عربي صکوک به معناي چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهي است و به طور معمول، به عنوان «اوراق قرضه اسلامي» تعريف مي شود. تمايزي که ميان اين دو تعريف از صکوک وجود دارد، اساسي و مهم است، چرا که با تاکيد بر اين تفاوت، هدف از به کارگيري صکوک به عنوان ابزاري جديد در بانکداري اسلامي، تقليد از اوراق قرضه مبتني بر بهره در بانکداري معمول نيست، بلکه ايجاد ابزاري ابتکاري است که منطبق بر قوانين شريعت اسلام باشد.

صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالي تعريف مي شود که بايد خود داراي ارزش باشد و نمي تواند براساس فعاليت هاي سفته بازي و سوداگرانه و در واقع فعاليت هايي که بدون خلق ارزش و کار صورت مي گيرند، سودآوري داشته باشد. اوراق بهادار صکوک منابع مالي را با پشتوانه ترازنامه و دارايي هاي فيزيکي شرکت هاي خاص جذب مي کنند.

استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال2002 در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود. که عبارتند از؛

(1) صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (2) صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود، (3) صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (4) صکوک صلم، (5) صکوک استصناع، (6) صکوک مرابحه، (7) صکوک مشارکت، (8) صکوک مضاربه، (9) صکوک نماینده سرمایه‌گذاری، (10) صکوک مزارعه، (11) صکوک مساقات، (12) صکوک ارائه خدمات، (13) صکوک حق‌الامتیاز.

از بین صکوک فوق‌الذکر تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.

در یک تقسیم بندی دیگر می‌توان صکوک را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان سهام و ابزار بدهی تقسیم نمود. صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه زیر مجموعه ابزار بدهی و صکوک مشارکت و مضاربه زیر مجموعه ابزار حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند.

یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده "صکوک اجاره" می‌باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است. ‌

جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی ضروری می‌باشد که عبارتند از بانی، واسط و امین.

بانی شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تأمین مالی آن را منتشر می‌شود و می‌تواند اقدام به اجاره‌ نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه‌گذاران نماید. واسط نهاد مالی است که صرفاً به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و انتشار صکوک اجاره تشکیل می‌شود. امین نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.

ریسک اوراق صکوک

ریسک مربوط به اوراق صکوک را به طریق مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. مهمترین ریسک‌هایی که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

- ریسک از بین رفتن دارایی‌ها

- ریسک نرخ سود

- ریسک کاهش قیمت دارایی

مزایای اوراق صکوک

برخی از مزایای انتشار اوراق صکوک را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:

1- صکوک نقدینگی بانی را افزایش می ‌دهد

2- دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر‌نقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می شود.

3- با اینکه قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند.

4- از آنجا که صکوک با پشتوانه‌ي دارایی‌منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه‌ي تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد.یک راه دیگر کاهش هزینه‌ي تأمین مالی استفاده از افزایش اعتبار است.

5- صکوک با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار به توسعه‌ي بازار سرمایه کمک می‌کند.

6- چنانچه برای دادوستد اوراق صکوک یک بازار ثانویه فراهم می‌شود، آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌‌یابد.

اوراق بدهی چیست؟

بسیاری از افراد برای خرید خانه، جهیزیه، ماشین و موارد دیگر اقدام به اخذ وام می‎کنند. موسسات مالی و شرکت‎ها نیز ممکن است برای گسترش فعالیت‎های خود و یا طرح‎های توسعه نیاز به مبلغی داشته باشند و برای تامین آن، وام اخذ کنند. حال شرایطی را در نظر بگیرید که بانک یا هر نهاد دیگری که یک شرکت برای اخذ وام به آن مراجعه می‎کند، توانایی تامین مبلغی را که آن شرکت درخواست می‎کند نداشته باشد. اینجاست که اوراق بدهی کاربرد دارند. در چنین شرایطی یک شرکت برای تامین منابع خود اقدام به انتشار اوراق قرضه یا اوراق بدهی می‎کند و آن را به افراد واگذار می‎کند. بر اساس این اوراق، نهاد یا شرکت صادر کننده متعهد می‏شود که در زمانی مشخص مبلغ معینی را به افراد دارای اوراق قرضه بپردازد. این نوع از اوراق بهادار می‎تواند یک منبع با ریسک پایین برای سرمایه‎گذاری باشد که در آن در زمان مشخص شده شما اصل پول و سود آن را از شرکت منتشر کننده این اوراق دریافت می‎کنید. این اوراق تنها نشان دهنده بدهی شرکت به شما و یا قرضی است که به شرکت داده‏اید و هیچ گونه حقی نسبت به مالکیت در آن شرکت برای شما ایجاد نمی‎کند.

شما با خرید این اوراق مبلغی را در اختیار طرف مقابل قرار می‎دهید و طرف مقابل نیز در دوره‎هایی مشخص سود معینی(نرخ آن ثابت است) را به شما پرداخت می‎کند. در عین حال اصل پول خود را نیز پس از مدتی که به آن تاریخ سررسید اوراق قرضه می‎گویند، از طرف مقابل دریافت می‎کنید.

مشخصات اوراق بدهی

1. سند بستانکاری: این سند، همان برگه‎ای است که به هنگام خرید اوراق قرضه از طرف صادرکننده آن به شما داده می‎شود و مانند یک رسید است که آن را در زمان سررسید باید به شرکت ارائه دهید تا اصل پول و سود آن به شما پرداخت شود.
2. ارزش اسمی:

اصل مبلغی که در زمان واگذاری اوراق پرداخت می‎کنید و در تاریخ سررسید آن را دریافت می‎کنید، ارزش اسمی نامیده می‎شود.

تاریخی که در آن شما می‎توانید با ارائه سند بستانکاری به نهاد صادر کننده اصل (ارزش اسمی) را دریافت کنید، تاریخ سررسید نام دارد.

اگر به هر دلیلی شما نخواهید تا تاریخ سررسید برای دریافت ارزش اسمی صبر کند، میتوانید سهم خود را در بازار و با قیمت روز به خریدار دیگری بفروشید.

به نرخ سودی که تا تاریخ سررسید و به صورت دوره ای( این دوره‎ها در اوراق مشخص شده‎اند) به دارندگان اوراق پرداخت می شود، نرخ سود اسمی می‎گوییم.

صادرکننده اوراق جهت ضمانت اوراق منتشره باید ملک یا ساختمانی را به عنوان وثیقه معرفی کند. وثیقه برای همه شرکت‎ها لازم نیست. اگر یک شرکت در صنعت خود یک شرکت معتبر به حساب بیاید و صورت‎های مالی مشخصی داشته باشد، نیازی به وثیقه نیست.

این ویژگی تنها در برخی اوراق قرضه خاص دیده می‎شود و همالنطور که از نامش پیداست، دارندگان اوراق به واسطه آن می‎توانند در برخی از تصمیمات شرکت نظر دهند و حق رای دارند.

1. امین دارندگان اوراق قرضه

به فردی که نقش واسطه بین صاحبان اوراق و صادرکننده آنها را دارد، امین دارندگان اوراق قرضه می‎گویند. در فروش‎های عمومی اوراق و زمانی که خریداران بسیار باشند، چنین فردی انتخاب می‎شود تا بر فعالیت‎های صادرکننده نظارت داشته باشد و از حقوق دارندگان محافظت کند.

انواع اوراق بدهی

اوراق قرضه

این اوراق بر اساس معیار های مختلفی از جمله نرخ بهره، سررسید، شدت قابلیت تبدیل و تسعیر(نوسانات)، دسته بندی می شوند.

بر اساس نرخ بهره، دو دسته اوراق قرضه داریم:

همانطور که از نامش پیداست، در دوره‎هایی که در اوراق مشخص شده است شما نرخ یا درصد ثابتی سود دریافت می‎کنید. اوراق قرضه رهنی و اوراق قرضه درآمدی از جمله اوراق با نرخ سود ثابت هستند.

دسته‎ای از اوراق قرضه وجود دارند که در دوره‎های معینی نرخ سود آنها مورد بازبینی قرار گرفته و سود پرداختی ممکن است در دوره‎های پرداخت سود، متفاوت باشد.

اوراق صکوک

در کشورهای مسلمان، این اوراق به نحوی جانشینی برای اوراق قرضه هستند هرچند در مزایاي اوراق صکوك چیست؟ این کشورها هر دو نوع اوراق در معاملات استفاده می‎شوند. اوراق صکوک در واقع اوراق قرضه اسلامی هستند. اوراق صکوک خود باید دارای ارزش بوده و پشتوانه مالی داشته باشد. این اوراق برای جلوگیری از ربا پدید آمده است. اوراق صکوک در واقع نشانی از مالکیت بر یک دارایی است در حالیکه اوراق قرضه تنها نشان دهنده طلبکار بودن دارنده از صادرکننده اوراق قرضه است. انواع متخلفی از اوراق صکوک وجود که تنها استفاده از تعدادی از آنها رواج دارد. شایان ذکر است که این اوراق همانند اوراق قرضه در بازارهای ثانویه قابل نقد شدن دارند.

در ادامه به بررسی انواعی از اوراق صکوک می‎پردازیم.

1. صکوک اجاره: به واسطه اوراق صکوک اجاره، دارنده به طور مشترک مالک قسمتی از یک دارایی معین است که منافع آن به موجب این قرارداد به شخص دیگری واگذار شده است. در چنین قراردادی وجود سه طرف لازم است: بانی، واسط و امین. انواع صکوک اجاره عبارتند از: اوراق اجاره تامین دارایی، اوراق مزایاي اوراق صکوك چیست؟ اجاره تامین نقدینگی، اوراق اجاره جهت تشکیل شرکتهای لیزینگ و اوراق اجاره رهنی.
2. اوراق سلف: از لحاظ مفهوم دقیقا برعکس نسیه است. در چنین قراردادی، منتشرکننده برای تامین منابع مالی تولید محصولات خود، اقدام به دریافت مبالغی از دارندگان اوراق سلف می‎کند و متعهد می‎شود در زمان معینی، محصولی را با شرایط مشخص شده تحویل دارندگان اوراق سلف دهد.
3. اوراق مشارکت: به موجب این اوراق، بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق شخص حقیقی یا حقوقی دیگری است، متعلق به دارنده اوراق بوده و تا سررسید مشخص شده برای اوراق، هر نوع تغییر ارزش دارایی متوجه دارنده اوراق مشارکت است. اوراق مشارکت خود دو دسته مزایاي اوراق صکوك چیست؟ هستند. این اوراق یا قابل تعویض با سهام هستند و یا قابل تبدیل به آن.

قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای آتی، قراردادهای مزارعه، اوراق مرابحه، اوراق قرض‎الحسنه، اوراق وقفی، اوراق منفعت، اوراق جعاله، اوراق استصناع، اوراق مضاربه، اوراق مساقات، اوراق مشتقه و قرارداد معاوضه سایر اوراق صکوک هستند.

اوراق گواهی سپرده

این اوراق خود دسته مزایاي اوراق صکوك چیست؟ هستند:

1. گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام: سپرده‎ای با مدت معین که در بانک افتتاح شده است و بانک گواهی‎ای با عنوان گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام صادر می‏کند.
2. گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص: سپرده‎ای که بانک به منظور تجهیز منابع و تأمین مالی طرح‌های جدید تولیدی، ساختمانی، خدماتی و نیز انجام طرح‌های سودآور با سررسید مشخص افتتاح می‎کند و گواهی‎ای با عنوان گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص صادر می‎کند.

انواع اوراق بدهی بر اساس صادر کننده

اوراق بدهی دولتی: دولت ها برای تامین منابع مالی مورد نیاز برنامه هایشان، پرداخت حقوق و تامین بودجه اقدام به صدور این اوراق می‎کنند. طبیعتا هر چقدر یک کشور ثبات بیشتری داشته باشد، اوراق بدهی مربوط به دولتش سرمایه گذاری امنتری به حساب می‎آید.

اوراق بدهی شهرداری: این اوراق به منظور تامین منابع مورد نیاز عملیات ها و پروژه های عمرانی تحت نظر شهر ها، کشور ها صادر می شود.

اوراق بدهی شرکتی: این اوراق توسط موسسات مالی وبه منظور تامین هزینه هایشان صادر می شود. ریسک این اوراق از اوراق دولتی بیشتر است و مالیات نیز به آن‎ها تعلق می‎گیرد اما سود بیشتری هم می توانند داشته باشند.

اوراق بدهی بر اساس زمان سررسید

1. اوراق کوتاه‎مدت که زمان سررسید آن‎ها حداکثر 5 سال است.
2. اوراق میان‎مدت که زمان سررسید آن‎ها بین 5 تا 10 سال متفاوت است.
3. اوراق بلند‎مدت که زمان سررسید آن‎ها حداقل 10 سال است.

مزایا و معایب سرمایه‎گذاری در اوراق قرضه

مزایا	معایب
ریسک بسیار پایین نسبت به سرمایه‎گذاری های مشابه	عدم حق رای به جز در انواع خاصی از اوراق
در صورت ورشکستگی شرکت صاحبان اوراق، در اولویت شرکت برای پرداخت بدهی قرار می‎گیرند	عدم کسب سود در صورت صعود قیمت سهام شرکت

چگونه در اوراق بدهی سرمایه‎گذاری کنیم؟

برای خرید اوراق بدهی باید نرخ سود سالیانه، ریسک نکول و ریسک نقدشوندگی را بررسی کنید.

ریسک نکول

ریسک نکول یعنی صادرکننده اوراق در تاریخ سررسید قادر به پرداخت ارزش اسمی یا همان اصل پول نباشد. ریسک نکول برای اوراق دولتی تقریبا صفر و برای شرکت‎ها بیشتر است. به همین دلیل علاوه بر اعتبار صادر کننده اوراق، باید ضامن اوراق را نیز در نظر داشته باشید.

ریسک نقدشوندگی

ریسک نقدشوندگی یعنی خریداری برای اوراق شما وجود نداشته باشد یا به سختی پیدا شود. در این مورد می‎توانید به حجم معاملات اوراق مورد نظر دقت کنید.

چگونه این اوراق را خریداری کنیم؟

• اگر دولت صادرکننده اوراق بدهی باشد، شما می‎توانید با مراجعه بانک اقدام به خرید این اوراق کنید.
• اوراق بدهی را در بازار بورس اوراق بهادار می‎توانید بخرید و این اوراق قابلیت معامله شدن قبل از تاریخ سررسید را دارند. اگر اوراق مشارکت در بازار پایه فرابورس عرضه شود، معاملات آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی و از طریق کارگزاری صورت می‎گیرد. اطلاعیه‌های پذیره‌نویسی اوراق قابل معامله در فرابورس، قبل از انتشار اوراق بر روی سایت فرابورس برای عموم منتشر می‌شود.
• خرید در میان دوره: این بدان معناست که شما بعد از پرداخت آخرین نوبت سود اقدام به خرید اوراق می‎کنید و علاوه بر ارزش اسمی، سود فاصله زمانی بین تاریخ خرید تا دوره آخری که سود پرداخت شده است را نیز می‎پردازید.
• راه دیگر این است که در صندوق‎های سرمایه‎گذاری موجود و معتبر، اقدام به سرمایه‎گذاری در تعدادی از این اوراق بکنید. این راه ریسک کمتر و در عین حال، سود و بازده کمتری دارد.

اگر شما کد بورسی دارید، می‎توانید به سایت شركت مديريت فناوری بورس تهران به نشانی www.tsetmc.com مراجعه کنید. سپس از بخش مشخص شده در تصویر، اوراق بدهی را انتخاب کرده و در کارگزاری خود اقدام به معامله آن کنید.

همچنین با مراجعه به سایت اخزا به نشانیwww.ifb.ir مراجعه کرده و اوراق مالی مختلفی که در این سایت وجود دارد را بررسی و برای خرید آن ها اقدام کنید.

سرمایه‎گذاری در اوراق بدهی یکی از راه‎های با ریسک پایین برای سرمایه‎گذاری است. اسناد خزانه اسلامی به راحتی در بورس اوراق بهادار قابل معامله هستند و شما تنها به کد بورسی و یک کارگزاری نیاز دارید تا این اوراق را معامله کنید. راه‎های دیگری نیز مانند پذیره‎نویسی اوراق مشارکت نیز در متن اشاره شد. سرمایه‎گذاری در بازارهای مالی مختلف یکی از راه هایی است که ریسک سیستماتیک شما را کاهش می‎دهد و از از دست رفتن سرمایه شما جلوگیری می‎کند.