معاملات فارکس ،شاخص صنعت چیست؟

شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟

بررسی مفهوم و تعریف شاخص و انواع شاخص بورس، می‌تواند برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده شود و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده پیش بینی کرد.

به گزارش نیکاکورپ، بررسی مفهوم و تعریف شاخص و انواع شاخص بورس که شامل : شاخص کل قیمت، شاخص هم وزن،شاخص بازده نقدی،شاخص قیمت و بازده نقدی،شاخص صنعت و شاخص مالی،شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر،شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، می‌تواند برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده شود و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده پیش بینی کرد.

شاخص چیست؟

شاخص (Index) در واقع یک معیار آماری می باشد که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نمایان می کند. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خرید و فروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد.

روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را. سهام داران بازار سرمایه می‌توانند؛ از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

به بیان ساده تر کلمه شاخص به معنای عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد.

انواع شاخص‌ بورسی در بورس تهران

در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های متفاوتی موجود است که سهامداران از آن ها برای سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام استفاده می‌کنند. انواع شاخص بورسی در بورس تهران عبارتند از:

شاخص کل قیمت
شاخص هم وزن
شاخص بازده نقدی
شاخص قیمت و بازده نقدی
شاخص صنعت و شاخص مالی
شاخص سهام آزاد شناور
شاخص بازار اول و بازار دوم
شاخص ۵۰ شرکت برتر
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنا و مفهومی را در بر دارند که براساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند.

شاخص کل قیمت (TEPIX)

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به آن شاخص کل هم می‌گویند، یکی از انواع شاخص بورس می باشد که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. توجه داشته باشید که شاخص کل، بیان کننده میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران نیست. بطور مثال وقتی گفته می‌شود که شاخص کل 10 درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان 10 درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.

همچنین در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است و شرکت های بزرگ که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک هستند. در واقع میتوان گفت شاخص کل نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند. تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.

بطور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است. در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد پس وقتی شاخص سود نقدی رو به افزایش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی بیشتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

اگر شاخص قیمت‌ها ۱ درصد رشد کند، یعنی میانگین قیمت‌های هر برگه سهم به طور میانگین ۱ درصد رشد داشته است. برای کسانی که می‌خواهند از خرید و فروش سهم در کوتاه‌ مدت سود بگیرند، شاخص قیمت‌ها از شاخص کل مهم‌تر است.

در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی ،همان شاخصی است که در رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص کل بورس تهران صحبت می‌شود. یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران می باشد این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به‌صورت کلی همه شرکت‌های بورسی به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت است. در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند که شاخص مالی نشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است.

نکته قابل توجه این است که می‌توان برای هریک از بخش‌های صنعت و مالی، شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت؛ به‌عنوان نمونه شاخص صنعت پتروشیمی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی را نشان می‌دهد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

به درصدی از سهام شرکت سهام شناور آزاد گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم شدند؛ قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است همچنین سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود. به بیان دیگر به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود. شاخص سهام شناور آزاد نمایانگر بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار می باشد و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد گذاشت.

شاخص بازار اول و بازار دوم

مؤلفه‌ های دسته بندی شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران شامل مواردی چون، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … انجام میگیرد. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شود.

شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

در ابتدا باید عنوان کنم که معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت‌ها و ارزش روز بازار سهم آنها تعیین می‌شود که شاخص بورس ۳۰ شرکت بزرگ میانگین تغییرات قیمت سهام این ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست می‌آید. اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها قطعا تاثیر زیادی بر شاخص کل و شاخص بورس داشته باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

تقریبا هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر از نظر بیشترین معاملات بازار در این مدت و قابلیت نقد شوندگی بالا در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد که نشان میدهد طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.

نکات مهمی درباره شاخص کل بورس که سرمایه‌گذاران باید بدانند

در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.

به گزارش سرویس کارو درآمد جی پلاس،‌ بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌های بورس، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.

شاخص کل TEDPIX

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی متناسب با وزن آن‌ها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشان‌دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی مانند صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.

اخبار مرتبط؛

شاخص کل هم‌وزن

برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت‌های بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به‌دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، به‌طوری‌که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود.

در شاخص کل هم‌وزن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص قیمت TEPIX

شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.

شاخص قیمت هم‌وزن

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکت‌های مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.

با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود و هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.

سایر شاخص‌های بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

شاخص صنعت چیست؟

[email protected]

آخرین مقالات

چهار شاخص مالی مهم برای نظارت بر عملکرد کسب‌وکار

مقدمه

در دنیای کسب‌وکار، همه به دنبال موفقیت و پیروزی هستند. اما منظور از موفقیت چیست؟ شاید از منظر یک بنیان‌گذار استارت‌آپی که خودش هم صاحب ایده بوده، در وهله اول دستیابی به اهداف عملکرد فنی محصول در اولویت باشد. دیگری ممکن است جذب سرمایه‌گذار را یک موفقیت بزرگ بداند. شاید هم مواردی همچون عرضه محصول نهایی به بازار و فروش بالای آن، یکی از المان‌های عمومی موفقیت در نظر مالکان کسب‌وکار نوپا باشد.

فارغ از نوع نگاه به موفقیت کسب‌وکار، تعریف برخی شاخص‌های کلیدی عملکردی ( KPIs ) برای رصد و نظارت بر کسب‌وکار و مسیر حرکت به سوی اهداف از پیش تعیین‌شده، بسیار مهم است. در میان این شاخص‌های مختلف، شاخص‌های مالی نقشی کلیدی ایفاء نموده و آینده کسب‌وکار به شدت به آن‌ها وابسته می‌باشد. از همین رو، در مقاله حاضر سعی شده تا چهار شاخص‌ کلیدی عملکرد مالی کسب‌وکار را به طور خلاصه معرفی کنیم.

شاخص کلیدی عملکرد چیست؟

یک « KPI »، معیاری برای رصد عملکرد کسب‌وکار و میزان موفقیت آن محسوب شده که بینشی مطلوب از قدرت مالی و عملیاتی شرکت فراهم می‌سازد. شاخص‌های کلیدی عملکرد، بر مبنای هر نوع داده اطلاعاتی که برای کسب‌وکار اهمیت دارد، از فروش محصول گرفته تا نرخ کلیک برای تبلیغات وب و یا حتی نرخ مصرف مواد اولیه، قابل تعریف می‌باشد. در مجموع، تعریف شفاف یک « KPI » و اندازه‌گیری دقیق آن، می‌تواند تصویر مفیدی از سلامت کسب‌وکار در مقاطع زمانی مختلف ارائه نماید. لازم به تأکید است، زمانی « KPI »ها کارآمدتر می‌شوند که از آن‌ها برای تجزیه و تحلیل روندها در طول زمان و سنجش پیشرفت اهداف یا مقایسه کسب‌وکار با سایر شرکت‌های مشابه استفاده شود.

شاید از خود بپرسید که کدام شاخص کلیدی عملکرد بهتر است؟ در پاسخ باید گفت، آن شاخصی برای کسب‌وکار شما کارآمدتر خواهد بود که امکان تشخیص نقاط قوت (کارهایی که به خوبی انجام می‌شوند) و نقاط ضعف (کارهایی که باید بهبود یابند) را فراهم نماید. به عبارت بهتر، معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت‌های مختلف، متفاوت است. از طرف دیگر، تعیین مفیدترین و معنی‌دارترین شاخص کلیدی عملکرد، بسیار چالش‌برانگیز بوده و در حالت کلی، این انتخاب به اهداف شرکت، مدل کسب‌وکار و فرآیندهای عملیاتی بستگی دارد. برخی از « KPI »ها تقریباً به‌طور عمومی (در تمامی کسب‌وکارها و به شکل جهانی) قابل اجرا می‌باشند. اما برخی دیگر هم به الزامات و شرایط خاص صنعت ارتباط می‌یابند. برای درک بهتر، این نکته را در نظر بگیرید که آمار فروش یا میزان درآمد، یک شاخص عمومی و رایج در تمامی سطوح است، اما وضعیت موجودی مواد اولیه بیشتر به صنایع تولیدی مرتبط می‌شود. در مقابل، مشاغل و کسب‌وکارهای خدماتی ممکن است در ارزیابی کارایی خود، بر عملکرد کارکنان و شاخص‌های مرتبط با آن متمرکز شوند. در نتیجه، برای کسب‌وکار خود بایستی مجموعه‌ای از « KPI »ها را انتخاب کنید که بیشترین مطابقت را با اولویت‌های تجاری و عملیاتی شما دارند.

شاخص‌های مالی؛ ابزاری برای ارزیابی دقیق عملکرد شرکت

شاخص‌های کلیدی عملکرد مالی، بخشی از معیارهای انتخابی هستند که به مدیران و متخصصان مالی در تجزیه و تحلیل کسب‌وکار و سنجش مسیر حرکت به سوی اهداف استراتژیک کمک می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای نظارت بر موفقیت شرکت‌ها و افزایش نرخ رشد آن‌ها، طیف گسترده‌ای از « KPI »های مالی قابل استفاده بوده که شناسایی و درک آن‌ها توسط کارآفرینان استارت‌آپی، اهمیت بسیار زیادی دارد.

در پاسخ به این‌که چرا معیارها و شاخص‌های مالی برای کسب‌وکار شما مهم هستند، باید به این نکته اشاره نمود که این شاخص‌ها، همانند نشانگرها و چراغ‌های هشداردهنده خودرو، مدیران کسب‌وکار را قادر می‌سازند تا بر روی تصویری بزرگ‌تر تمرکز نموده و با هدایت ایمن و هوشمندانه کسب‌وکار، هر گونه مشکل فوری را بدون درگیر شدن در جزئیات آن شناسایی نمایند. این داده‌های اطلاعاتی که همچون قطعات یک پازل پیچیده در کنار هم قرار می‌گیرند، مدیریت شرکت برای دستیابی به اهداف خاص را تسهیل می‌کند.

شاخص‌های مالی زیادی وجود دارد که عمدتاً بر مفاهیمی همچون سود، درآمد، هزینه‌ها یا سایر نتایج مالی تکیه می‌کنند. در حالت کلی، این شاخص‌ها را می‌توان در پنج گروه تقسیم‌بندی نمود:

1. شاخص‌های سودآوری ( Profitability KPIs )، مانند حاشیه سود خالص و ناخالص؛

2. شاخص‌های نقدینگی ( Liquidity KPIs )، مانند نسبت جاری (نسبت سرمایه در گردش)؛

3. شاخص‌های کارآمدی ( Efficiency KPIs )، مانند گردش موجودی و گردش حساب‌های دریافتنی؛

4. شاخص‌های ارزشیابی ( Valuation KPIs )، مانند سود هر سهم و نسبت قیمت به درآمد؛

5. شاخص‌های ارزش بازار حقوق صاحبان سهام ( Leverage KPIs )، مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام.

چهار شاخص مالی مهم برای کنترل بر عملکرد استارت‌آپ

استارت‌آپ‌ها هم مانند سایر کسب‌وکارها، اعم از شرکت‌ها و صنایع بزرگ یا شرکت‌های کوچک و متوسط تولیدی و خدماتی، نیازمند تعریف و به‌کارگیری شاخص‌های حداقلی برای نظارت بر عملکرد خود می‌باشند. این شاخص‌ها باید به نحوی تعریف شود که به اتخاذ تصمیمات تجاری آگاهانه و مفید کمک نموده، عملکرد مالی شرکت را روشن ساخته و امکان جستجوی منابع مالی را برای بنیان‌گذاران و مدیران فراهم آورد. اما در این میان، تعریف شاخص‌های پیچیده و مبتنی بر داده‌های اطلاعاتی خاص، آن هم در ابتدای راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید، کمی دشوار است. کارآفرینان نوپا به برخی شاخص‌های مالی ساده و سرراست نیاز دارند که هم به سادگی در دسترس بوده و هم تصویری کلی از وضعیت عملکردی شرکت برایشان مجسم نماید.

در ادامه، با چهار مورد از مهم‌ترین شاخص‌های مالی که استارت‌آپ‌ها با آن‌ها سروکار دارند، آشنا می‌شویم:

الف) جریان نقدینگی ( Cash flow ):

جریان نقدی یا میزان ورود و خروج پول از کسب‌وکار، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های عملکردی در حوزه مالی است. بن ریچموند ( Ben Richmond )، یک مدیر مالی ارشد در شرکت‌های فناور آمریکایی، از یک قیاس جالب برای این شاخص استفاده می‌کند. وی کسب‌وکار را به‌عنوان یک فراری شگفت‌انگیز و جریان نقدی را بنزین آن می‌داند: «اگر بنزین نداشته باشید، فراری شما چیزی جز یک وسیله تزئینی در گاراژ نخواهد بود».

اکثر نرم‌افزارهای حسابداری به شما این امکان را می‌دهند که جریان وجوه نقدی را به صورت خودکار ایجاد کنید. ریچموند می‌گوید، درک این‌که چقدر پول نقد در دست دارید، اولین قدم از بررسی وضعیت کسب‌وکار از منظر مالی است. در ادامه، قادر به ترسیم پیش‌بینی‌هایی برای آینده بوده و بر مبنای آن‌ها می‌توانید برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهید.

ب) سود ( Profit ):

کسب سود، هدف اصلی بسیاری از کسب‌وکارها است. گزارش سود و زیان در یک بازه زمانی مشخص، یکی از مفیدترین گزارشاتی است که می‌تواند عملکرد کسب‌و‌کار را به صورت خلاصه به شما نشان دهد.

مانند جریان وجوه نقدی، نرم‌افزارهای حسابداری قادر به تولید صورت سود و زیان نیز می‌باشند. پس از دریافت این گزارش، به منظور به حداکثر رساندن سود و کاهش هزینه‌های غیر ضروری، می‌توانید فرصت‌های پیش رو را شناسایی نموده و موفق‌ترین محصولات و خدمات خود را اولویت‌بندی کنید.

ج) حساب‌های پرداختنی ( Accounts Payable ):

این ضرب‌المثل رایج را در نظر بگیرید: «برای پول درآوردن باید پول خرج کنید». با نظارت و کنترل فعال بر حساب‌های پرداختنی خود (پولی که برای خریدهای اعتباری به فروشندگان یا تأمین‌کنندگان بدهکار هستید)، می‌توانید تعیین کنید که در چه زمان‌هایی، به چه مقدار پول نقد نیاز دارید.

شما باید مطمئن شوید که پول کافی برای ادامه کار و پرداخت به موقع به فروشندگان و تأمین‌کنندگان خود دارید. سالی مولینز تامپسون ( Sallie Mullins Thompson )، یک حسابدار رسمی که با صاحبان مشاغل کوچک و متوسط کار می‌کند، در این خصوص می‌گوید: «نداشتن نقدینگی کافی از درآمدهای تجاری برای انجام تعهدات مالی، یکی از مهم‌ترین دلایل شکست مشاغل و کسب‌وکارها است».

پرداخت به موقع (یا حتی زودهنگام)، به شما امکان می‌دهد تا رابطه خوب خود با شاخص صنعت چیست؟ تأمین‌کنندگان و . را حفظ کنید، از تخفیف‌های پرداخت احتمالی استفاده نموده و بر اعتبار تجاری خود بیفزایید. این امر، در جذب سرمایه‌های بعدی شما به شدت اثرگذار خواهد بود.

د) حساب‌های دریافتنی ( Accounts Receivable ):

کدام یک از فاکتورهای مالی شما مهم‌تر هستند؟ چقدر طول می‌کشد تا مشتریان این فاکتورها را پرداخت کنند؟ چه مقدار از پول نقد متعلق به شما، در فاکتورهای پرداخت نشده بلوکه شده است؟ پاسخ همه این سؤالات، در شاخص مالی حساب‌های دریافتنی مستتر است (پولی که مشتریان در قبال کالاها یا خدماتی که قبلاً تحویل گرفته‌اند، به کسب‌وکار شما بدهکار هستند).

پیگیری حساب‌های دریافتنی، دارای مزایای مشابهی با شاخص حساب‌های پرداختنی است. با تعیین یک تخمین واقع‌بینانه برای پرداخت فاکتورهای مشتریان (و اطمینان از این‌که آن‌ها به موقع بدهی خود را پرداخت می‌کنند)، می‌توانید جریان نقدینگی خود را بهتر مدیریت کرده و از ضررهای احتمالی جلوگیری کنید.

شاخص چیست؟ و انواع شاخص ها کدامند؟

شاخص چیست؟

هر فردی که کم و بیش اخبار بورس را پیگیری می کند تا به حال بارها و بارها شنیده است که مثلا شاخص بورس امروز با ۵۰۰ واحد رشد به ۷۵۰۰۰ واحد رسید و یا شاخص بورس تهران امروز ۱۰۰۰ واحد افت کرد.

شاخص چیست؟ و انواع شاخص ها کدامند؟ شاخص یا INDEX نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان شاخص صنعت چیست؟ می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد.

شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می باشدو وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیده هایی است که داری ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می توان تغییرات ایجاد شده در متغیر های معینی را در طول یک دوره بررسی نمود. از انواع شاخص میتوان شاخص کل، شاخص قیمت و شاخص هم وزن، شاخص مالی، شاخص صنعت و … اشاره کرد.

شاخص بورس

شاخص کل:

تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.

نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است که امحاسبه آن با فرمول لاسپیرز انجام می شود.

شاخص هم وزن:

شاخص هم وزن در سال 1393 در بازار بورس ایران به یک باره سر بر آورد تا در اختیار سرمایه گذاران فعال بازار بورس و سرمایه قرار گیرد تا در این فرآیند سرمایه گذاران بر پایه آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی با دقت نظر بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس و سرمایه بهترین تصمیم را بگیرند.

شاخص کل هم وزن، در واقع زیرمجموعه‌ای از شاخص کل است. درواقع شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل قیمت بدست آمده است

تفاوت شاخص هم وزن با شاخص بورس

تفاوت میان شاخص کل بورس با شاخص هم وزن در این مورد است که وزن شرکت ها در شاخص هم وزن چندان تأثیر گذار نیست و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود و تأثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص در واقع به یک میزان تأثیر خود را می نهد.

پس شاخص هم وزن میانگین بازدهی شرکت ها را با ضریب یکسان مورد محاسبه قرار می دهد و آن ها را در نمودار نشان می دهد. با آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی می توان از این اعداد و ارقام بیشتری بهره وری را داشت.

نکته دیگر اینکه در شاخص هم وزن تمام شرکت های بزرگ و کوچک یکسان و با یک دید در نظر گرفته می شوند. زمانی که شاخص هم وزن منفی است، بیانگر این مسئله است که بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رو به کاهش رفته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد، بیانگر رشد بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار است. این در حالی است که در شاخص کل بورس این احتمال وجود دارد که اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند، اما مثبت بودن چند شرکت بزرگ به تنهایی کافیست که شاخص کل بورس مثبت گردد و این برخلاف شاخص هم وزن است که بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها و نه بر اساس سرمایه بیشتر مثبت و منفی بورس نشان داده می شود؛ لذا شاخص هم وزن قابل اعتماد تر است.

فرمول لاسپیرز :

(ارزش جاری بازار سهام*تعداد سهام منتشره) تقسیم بر (ارزش پایه سهام*تعداد سهام در سال پایه)* عدد 100

شاخص قیمت

این شاخص نیز یکی از اصلی ترین شاخص های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در ۱ سال ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت ها در بورس در ۱ سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است.

تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد. در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شد. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگ تر باشد (سرمایه آن بیشتر باشد) تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.

شاخص صنعت

فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکت های صنعتی می باشد و برای هر صنعت به طور جداگانه محاسبه می گردد.

شاخص مالی

فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای سرمایه گذاری میباشد.

شاخص شرکت

فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل قیمت می باشد و برای هر شرکتی بطور جداگانه محاسبه می گردد و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را در بدو ورود 100 تعیین نموده اند.

شاخص 50 شرکت برتر یا tx-50 (به روش میانگین ساده)

معمولا هر سه ماه یکبار، 50 شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می گردند. شاخص tx-50 نشان دهنده میانگین قیمت سهام 50 شرکت برتر می باشد. محاسبه این شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز میباشد. به عبارتی در این محاسبه، تعداد سهام منتشره شرکت تاثیر داده نمیشود و تنها از جمع قیمت سهام 50 شرکت تقسیم بر تعداد آنها (تعدیل شده ) بدست می آید. ( این تعداد در اولین روز محاسبه یعنی ابتدای سال 1379 عدد 50 بوده که بعد ها به تدریج تعدیل شده) شاخص tx-50 نیز در موارد زیر باید تعدیل شود. یعنی عدد 50 در مخرج را باید به گونه ای تغییر داد تا تاثیر تفاوت قیمت بر شاخص به خاطر موارد زیر خنثی گردد.

مواردی که شاخص مذکور تعدیل میشود عبارتند از:

در صورت افزایش سرمایه به هر روشی (چه آورده و چه اندوخته)
ورود و خروج شرکتها از لیست 50 شرکت برتر در پایان هر سه ماه
تجزیه و تجمیع سهام

شاخص 50 شرکت برتر tx-50 (به روش میانگین موزون)

این شاخص نیز بوسیله تغییرات ارزش سهام 50 شرکت برتر محاسبه می شود ولی طرز محاسبه آن به روش میانگین موزون (روش لاسپیرز) می باشد و تعداد سهام منتشره شرکتها در محاسبه آن تاثیر گذار است.

محاسبه شاخص های مختلف بر اساس فرمول های قراردادی انجام می گیرد و هر شاخصی بنا بر داده ها و فرمول مورد استفاده می تواند گویای تغییرات خاصی باشد. لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها می باشد مابقی شاخص ها بنا بر نوع محاسبه و شرکتهایی که در آن مورد محاسبه قرار می گیرند باید تفسیر شوند. حال که تا حدودی با نحوه محاسبه شاخص های مختلف آشنا شدیم لازم است با توجه به اینکه سهام چه شرکتهایی در شاخص مورد نظر تاثیر گذار بوده اند تفسیر لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشیم.

شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟

شاخص چیست؟