بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی چه هستند؟

خلاصه :
پایه پولی در سال ۱۳۹۸ معادل 32 درصد رشد را تجربه کرده است. رشد پایه پولی در سال ۱۳۹۸ عمدتاً به دلیل افزایش خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی اتفاق افتاده است. در سال ۱۳۹۸ خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی 120 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که از این رقم 38 هزار میلیارد تومان (حدود 9 میلیارد دلار) ناشی از کاهش بدهی های خارجی بانک مرکزی (بازپرداخت بدهی های خارجی) بوده و 81 هزار میلیارد تومان (حدود 19 میلیارد دلار) بابت افزایش دارایی های خارجی بانک مرکزی حاصل شده است.
بدهی دولت به بانک مرکزی طی 11 ماه ابتدایی سال افزایش یافته، لکن در اسفندماه به دلیل تسویه تنخواه و همچنین افزایش موجودی حساب سپرده دولت نزد بانک مرکزی، شاهد کاهش 95 درصدی خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی نسبت به اسفندماه 1397 بوده ایم. از سوی دیگر شاهد کاهش بدهی بانک ها به بانک مرکزی به میزان 27 هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸ بوده ایم که مهم ترین علت آن افزایش پایه پولی از سایر محل ها و جدیت بانک مرکزی در تسویه اضافه برداشت ها بوده است. به عبارت دیگر بانک ها به دلیل افزایش ذخایر احتیاطی موجود در کل نظام بانکی، امکان استقراض از بازار بین بانکی و تسویه اضافه برداشت ها را پیدا کردند.
رشد پایه پولی سال ۱۳۹۸ با افزایش سهم سپرده دیداری بانک ها نزد بانک مرکزی همراه بوده است. سهم سپردههای دیداری بانک ها نزد بانک مرکزی (ذخایر اضافی) از پایه پولی در سال ۱۳۹۸ بیش از دوبرابر شده و سهم آن از پایه پولی از 2/7 درصد در پایان اسفند ماه ۱۳۹۷ به 6/2 درصد در پایان سال ۱۳۹۸ رسیده است. افزایش سهم سپردههای دیداری بهدلیل عدم تمایل بانک ها در انبساط فعالانه ترازنامه در شرایط رکودی و نااطمینانیهای موجود در اقتصاد و همچنین شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا اتفاق افتاده است. البته افزایش قابل توجه عرضه ذخایر (پایه پولی) نیز در وقوع این پدیده مؤثر بوده است.
نرخ رشد نقدینگی از ابتدای سال ۱۳۹۸ همچون نیم سال قبل، روند صعودی داشته و در پایان سال 1398 به بیشترین نرخ رشد در سال های اخیر رسیده است.
رشد بدهی بخش غیردولتی (عموماً مانده تسهیلات اعطایی) به شبکه بانکی در سال 1398، 7 واحد درصد کمتر از رشد کل نقدینگی بوده است. بررسی ها نشان می دهد روند ترکیب مصارف نقدینگی به نفع خالص دارایی خارجی تغییر کرده است.
براساس آمارهای بانک مرکزی سال ۱۳۹۸، شبکه بانکی به طور متوسط ماهیانه 7700 میلیارد تومان و روزانه 256 میلیارد تومان سرمایه از دست داده و بر عمق ناترازی اش افزوده شده است.
تنها بانک های تخصصی دولتی واجد حساب سرمایه مثبت هستند و بانک های غیردولتی با 77- هزار میلیارد تومان حساب سرمایه منفی، بیشترین ناترازی را بر شبکه بانکی تحمیل کرده اند. البته به نظر می رسد در صورتی که ارزشگذاری دارایی های بانک ها دقیق تر و نزدیک تر به واقعیت شود، حجم ناترازی شبکه بانکی بیشتر از این مقدار باشد.
اگرچه تسهیلات اعطایی بیشترین درآمد را برای بانک های بورسی ایجاد کرده و کانال اصلی درآمدی شبکه بانکی محسوب می شود، اما نتوانسته هزینه سود سپرده ها و جریمه اضافه برداشت بانک ها را پوشش دهد و درنهایت بانک های بورسی در نیم سال 1398 معادل 13 هزار میلیارد تومان زیان کرده اند.
نرخ سود بین بانکی در سال 1398 یک روند نزولی را طی کرده و در اسفند ماه 1398 به نرخ 18/34 درصد رسیده است. علت اصلی کاهش نرخ سود بین بانکی افزایش عرضه ذخایر در بازار بین بانکی است که درپی افزایش خالص ذخایر خارجی بانک مرکزی و افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی اتفاق افتاده است.
مانده تسهیلات اعطایی بانک ها در سال 1398 معادل 309 هزار میلیارد تومان و معادل 24 درصد افزایش یافته است. مقایسه رشد مانده تسهیلات با تورم تولیدکننده نشان می دهد که ارزش واقعی منابع مالی در اختیار بخش غیردولتی، کاهش یافته است.
تقویت حکمرانی حوزه ریال در جهت افزایش شفافیت و قابلیت رصد تراکنش های بانکی می تواند بدون تغییر قوانین فعلی، ضمانت اجرا و اثربخشی سیاست ها در حوزه های مختلف را، اعم از نظارت بر بانک ها و نرخ سود دریافتی و پرداختی آنها، مالیات بر درآمد اقشار مختلف و سایر مالیات های تنظیمی، مبارزه با فساد و پولشویی، حمایت از اقشار ضعیف، جلوگیری از سفته بازی در بازار دارایی ها اعم از ارز و مسکن و خودرو، پیشگیری از قاچاق کالا و. ، به شدت افزایش دهد؛ زیرا عمده فعالیت ها و تعاملات اقتصادی، مابه ازایی در تراکنش های ریالی دارد و از رصد و کنترل آن می توان آن فعالیت و تعامل اقتصادی متناظر را رصد و کنترل کرد.
تصویب بند «ح» تبصره «16» قانون بودجه سال 1398، ابلاغ آیین نامه اجرایی ماده (14) الحاقی به قانون مبارزه با پولشویی و ابلاغ دستورالعمل شفافیت تراکنش های اشخاص، سه رویداد مهم قانونی این حوزه در سال 1398 بوده است. مهم ترین اقداماتی که به منظور پیشبرد اهداف فوق، باید در سال 1399 دنبال شود، عبارتند از: الزام بانک مرکزی و بانک ها به عدم ارائه خدمت به حساب های فاقد شناسه یکتای شهاب، منوط شدن پرداخت وجه چک های عادی و رمزدار و کارسازی کلیه تراکنش های بین بانکی و درون بانکی (به استثنای تراکنش های مبتنی بر کارت) به اظهار «بابت» توسط پرداخت کننده در هنگام صدور دستور پرداخت، تمایز قائل شدن بین حساب های شخصی و تجاری (حساب مرتبط با فعالیت شغلی) اشخاص حقیقی و مستثنا شدن حساب های تجاری از محدودیت های حساب های شخصی.
در سال 1398 شاخص های گوناگون بازار سرمایه روند صعودی داشته است. شاخص کل بورس تهران کمی بیش از 187 درصد رشد و شاخص فرابورس ایران در همین زمان رشدی حدود 195 درصد داشته است. ارزش ریالی بازار سهام بورس تهران و فرابورس ایران طی سال 1398 افزایش قابل توجهی داشته است. درمجموع ارزش بازاری بورس تهران و فرابورس ایران که مجموع ارزش بازار سهام را تشکیل می دهد؛ حدود 226 درصد رشد داشته و از 865 هزار میلیارد تومان به 2456 هزار میلیارد تومان رسیده است.
در سال 1398 بیش از 100 هزار میلیارد تومان تأمین مالی از طریق انتشار اوراق مالی اسلامی صورت گرفته که سهم بخش غیردولتی (شهرداری ها و بنگاه ها) از این مبلغ تنها 12/41 درصد بوده است. نرخ اوراق بدون کوپن دولتی (اسناد خزانه) برابر با حدود 22 درصد و نرخ اسمی اوراق کوپن دار (صکوک) دولتی برابر با حدود 18 درصد بوده است که البته باید هزینه های مربوط به ارکان تعهد پذیره نویسی و بازارگردانی را به هزینه های تأمین مالی از طریق صکوک دولتی افزود. نرخ اوراق کوپن دار (صکوک) غیردولتی نیز حدود 18 درصد بوده است که با توجه به هزینه های مربوط به ارکان ضمانت، تعهد پذیره نویسی و بازارگردانی، هزینه تأمین مالی برای بنگاه های غیردولتی حدود 25 تا 27 درصد است.
سهام 23 شرکت در سال 1398 عرضه عمومی اولیه شده است که درمجموع بیش از 5300 میلیارد تومان برای این بنگاه ها از این طریق جذب منابع مالی صورت گرفته است. ارزش عرضه های عمومی اولیه در سال 1398 در مقایسه با سال 1397 حدود 174 درصد رشد کرده است. مشارکت در عرضه های عمومی اولیه نیز به شدت افزایش یافته است. در اولین عرضه عمومی اولیه سال 1398 که شرکت سرمایه گذاری صدر تأمین بود؛ حدود 427 هزار نفر مشارکت داشتند؛ اما در آخرین عرضه عمومی اولیه سال 1398 که سهام شرکت سرمایه گذاری کشاورزی کوثر بوده است؛ 1.675 میلیون نفر (حقیقی و حقوقی) یعنی حدود 4 برابر تعداد اولین عرضه اولیه سال 1398 شرکت کرده اند.
ارزش کل صندوق های سرمایه گذاری در پایان سال 1398 با 29 درصد افزایش به 194 هزار میلیارد تومان رسیده است که 183/2 هزار میلیارد تومان آن به صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت اختصاص داشته است. میزان سپرده گذاری و سرمایه گذاری در گواهی سپرده توسط صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، با شیب ملایمی درحال کاهش است و در انتهای سال 1398 به میزان 50/12 درصد رسیده است. با این حال لازم است تا صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت سهم بیشتری از سبد سرمایه گذاری خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت تخصیص دهند و سهم سپرده گذاری در بانک ها را کاهش دهند.

برچسب ها :

نقش ها :

جستجوی سریع

جزئیات گزارش

نظر شما

مرکز پژوهش ها

• درباره ما
• تماس با ما
• ساختار سازمانی
• دفاتر
• گزارش‌های کارشناسی
• اندیشکده‌های حکمرانی استانی
• اخبار
• گزارش تصویری
• بایگانی فصلنامه های مجلس و راهبرد
• کتب
• کتب الکترونیکی
• پژوهش نامه

سامانه قوانین

• طرح ها و لوایح
• قوانین و مقررات
• قانون اساسی ایران
• سیاست های کلی نظام
• سند چشم انداز
• تقویم تاریخ قوانین
• سامانه قوانین و مقررات

مجلس شورای اسلامی

راه‌های ارتباطی

آدرس مرکز: تهران خیابان پاسداران، روبروی پارک نیاوران(ضلع جنوبی)، پلاک 802

نگاهی به انواع بازار مالی و ویژگی‌های هریک از آنها

بازار مالی، بازاری است که افراد و مؤسسات می‌توانند اوراق بهادار، کالا و سایر دارایی‌های قابل‌تعویض را با قمیتی که توسط اصول ناب عرضه و تقاضا تعیین شده‌اند، با هم مبادله کنند. کار بازارها قرار دادن دو طرف، یعنی خریداران و فروشندگان در یک مکان است تا آنها بتوانند به‌سادگی یکدیگر را پیدا کنند؛ بنابراین معامله‌ی بین آنها را تسهیل می‌نمایند.

بازارهای مالی شاید به عنوان کانال‌هایی دیده شوند که از طریق آنها جریان وجوهِ قابل‌عرضه، از سوی عرضه‌کننده‌ای که دارایی‌های اضافی دارد به سوی یک متقاضی که کمبود وجه را تجربه می‌کند، هدایت می‌شود.

انواع مختلفی از بازارهای مالی وجود دارند و ویژگی‌های آنها به دارایی‌های مالی که مبادله می‌شوند و نیازهای شرکت‌کنندگان مختلف بازار بستگی دارد. انواع بازار مالی براساس ماهیت مبادلات و همچنین میزان رشد‌شان قابل‌تشخیص هستند.

حتما بخوانید:

بازار سرمایه

بازار سرمایه به افزایش سرمایه در طولانی‌مدت و معمولا در دوره‌ای بیش از یک سال، کمک می‌کند و شامل بازار اولیه و ثانویه است و می‌تواند به دو زیرگروه اصلی یعنی بازار اوراق قرضه و بازار سهام تقسیم شود.

• بازار اوراق قرضه با جمع کردن بدهی از طریق صدور و تبادل اوراق قرضه، سرمایه فراهم می‌کند.
• بازار سهام با اشتراک مالکیت یک شرکت از طریق صدور و تبادل سهام، سرمایه فراهم می‌کند.

بازار اولیه که به آن «بازار صدور جدید» هم گفته می‌شود، جایی است که اوراق بهاداری مثل سهام شرکت‌ها و اوراق قرضه‌‌ برای اولین بار و بدون استفاده از هرگونه واسطه‌ای مثل تبادل در فرآیند، معامله می‌شوند. وقتی که یک شرکت خصوصی تصمیم می‌گیرد تا به مؤسسه‌ی سهامی عام تبدیل شود، سهام خود را در جایی به نام عرضه‌ی اولیه‌ی عمومی صادر می‌کند و می‌فروشد. عرضه‌های اولیه‌ی عمومی فرآیندی شدیدا کنترل‌شده هستند که توسط بانک‌های سرمایه‌گذاری یا اتحادیه‌های صنفی مالیِ دلالان سهام تسهیل می‌شوند که طیف قیمت آغازین را تعیین می‌کنند و سپس بر فروش مستقیم آن به سرمایه‌گذاران نظارت می‌کنند.

بازار ثانویه یا «بازار پس از فروش» مکانی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهاداری که قبلا صادر شده‌‌اند همچون سهام‌، اوراق قرضه، سلف‌ها و حق فروش‌ها را به جای اینکه از شرکت‌های صادرکننده خریداری نمایند، از سرمایه‌گذاران دیگر می‌خرند. بازار ثانویه جایی است که در آن حجم بالایی از معامله و تبادل رخ می‌دهد و همان جایی است که وقتی مردم صحبت می‌کنند به آن «بازار سهام» می‌گویند. این بازار شامل بازار بورس نیویورک، بازار بورس سهام نِزدَک در آمریکا و تمام بازارهای معاملاتی اصلی می‌شود.

با این حال بعضی از سهام‌هایی که قبلا صادر شده‌اند در یک بورس فهرست نمی‌شوند، بلکه مستقیما بین دلالان و از پشت تلفن یا کامپیوتر مبادله می‌شوند. این سهام را سهام خارج از بورس یا «سهام فهرست‌نشده» می‌نامند. به‌طور کلی، شرکت‌هایی که به این شکل مبادله می‌کنند، شرایط لازم برای فهرست شدن در بورس را ندارند. چنین سهام‌هایی در تابلوی اعلانات خارج از بورس یا روی اوراق صورتی مبادله می‌شوند که یا توسط شرکت‌هایی با رتبه‌ی اعتباری ضعیف ارائه می‌شوند یا سهام‌هایی بی‌ارزش هستند.

بازار پول

بازار پول واحدهای اقتصادی را قادر می‌سازد تا با وام دادن و وام گرفتن‌های کوتاه‌مدت که معمولا زیر ۱ سال هستند، وضعیت نقدشوندگی خود را مدیریت کنند. این بازار، تعامل بین افراد و مؤسسات را با وجوه مازاد موقتی و طرف مقابل‌شان که کمبود وجه موقت را تجربه می‌کند، تسهیل می‌نماید.

هر فرد می‌تواند از طریق ابزار استانداردی که به آن «پول عندالمطالبه» گفته می‌شود، در دوره‌ی زمانی کوتاه پول قرض بگیرد. اینها وجوهی هستند که برای یک روز، از ساعت ۱۲ ظهر امروز تا ۱۲ ظهر روز بعد قرض گرفته شده‌اند و بعد از آن تبدیل به وام «عندالمطالبه» می‌شوند و می‌توانند هر زمانی مطالبه شوند. در بعضی از موارد، «پول عندالمطالبه» می‌تواند برای مدتی، حداکثر تا یک هفته قرض گرفته شود.

جدا از بازار «پول عندالمطالبه»، بانک‌ها و مؤسسات مالی دیگر از چیزی به نام «بازار بین بانکی» استفاده می‌کنند تا درطول مدت زمان طولانی‌تری، از یک شب تا یک سال، وجه قرض بگیرند. سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی و شرکت‌های بازرگانی کوچک‌تر در بازار بین بانکی شرکت نمی‌کنند. درحالی که بعضی از معاملات توسط بانک‌ها و به‌خاطر مشتریان‌شان انجام می‌شود، اکثر تراکنش‌ها زمانی رخ می‌دهد که یک بانک نقدشوندگی اضافی و مازاد وجه را تجربه می‌کند و بانک مقابل دچار کمبود نقدشوندگی شده است.

چنین وام‌هایی براساس نرخ بین بانکی ایجاد می‌شوند که نرخ سود است و برای وام‌های کوتاه‌مدت بین بانک‌ها مطالبه می‌شود. میانجیِ بین طرفین که واسطه نامیده می‌شود، یک قیمت پیشنهادی را با تفاوت بین دو طیفی که نماینده‌ی دامنه یا درآمد واسطه هستند، اعلام می‌کند. سود بین بانکی در لندن لیبور (نرخ پیشنهادی بین‌بانکی لندن) و لیبید (نرخ قیمت بین بانکی لندن) نامیده می‌شود. به همین ترتیب در پاریس پیبور، در فرانکفورت فیبور، در آمستردام ایبور و در مادرید میبور را داریم.

بازار تبادل ارز خارجی

بازار تبادل ارز خارجی، مبادلات خارجی را تشویق می‌کند و بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازار در جهان است که ارزش مبادله‌اش به‌طور متوسط روزی ۵ تریلیون دلار است. این بازار شامل ارزهای جهان است و هر فرد، شرکت یا کشوری می‌تواند در آن شرکت کند.

بازار کالا

بازار کالا مبادله در محصولات اولیه‌ای که حدودا در ۵۰ بازار کالای اصلی انجام می‌شوند را مدیریت می‌کند و در آن تراکنش‌هایی کاملا مالی به‌شکل فزاینده‌ای بیشتر از خریدهایی فیزیکی است که صورت می‌گیرند. کالاها معمولا در دو زیرگروه دسته‌بندی می‌شوند:

• کالاهای سخت مثل مصالحی که عموما استخراج می‌شوند؛ همچون طلا، نفت،‌ رزین،‌ آهن و غیره.
• کالاهای نرم که عموما محصولات اولیه‌ی کشاورزی هستند، مثل گندم، پنبه، قهوه، شکر و غیره.

بازار مشتقات

این بازار تبادل ابزارهای مالی مثل قراردادها و اختیارات خرید و فروش آتی را که برای کمک به کنترل ریسک مالی استفاده می‌شوند تسهیل می‌کند. این ابزارها اکثرا ارزش خود را از ارزش یک دارایی اساسی مشتق می‌کنند که می‌تواند به‌شکل‌های مختلفی مثل سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها یا رهن‌ها باشد. بازار مشتقات به دو بخش تقسیم می‌شود که ذاتی قانونی و ابزارهایی کاملا متفاوت برای تبادل دارند.

مشتقات بازار متشکل

قراردادهای استانداردی وجود دارند که در بازار معاملات آتی سازمان‌یافته مبادله می‌شوند. اینها شامل معاملات آتی، قرارداد اختیار معامله و قرارداد اختیار فروش می‌شوند. تبادل در چنین ابزارهای متحدالشکلی مستلزم یک پرداخت سپرده‌ی اولیه‌ی توسط سرمایه‌گذاران است که از طریق یک شرکت تسویه وجوه تعیین‌شده و هدفش از بین بردن ریسک برای هر دو طرف است تا تعهدات خود را مخفی نکنند.

مشتقات بازار فرابورس

آن دسته از قراردادهایی هستند که به‌شکل خصوصی درموردشان مذاکره شده و مستقیما بین دو طرف و بدون استفاده از خدمات واسطه‌ای مثل یک بورس، مبادله می‌شوند، اوراق بهاداری مثل بیع سلف،‌ معاملات سلف ارز، توافق‌نامه‌های نرخ بیع سلف، مشتقات اعتباری، اختیار معاملات غیرعادی و سایر مشتقات غیرعادی تقریبا همیشه به این شکل مبادله می‌شوند. این‌ها قراردادهایی سفارشی هستند که تا حد زیادی بدون کنترل باقی می‌مانند و برای خریدار و فروشنده انعطاف‌پذیری بیشتری در رسیدن به نیازهایشان فراهم می‌کنند.

بازار بیمه

این بازار به جابجایی ریسک‌های مختلف کمک می‌کند. بیمه برای انتقال ریسک یک ضرر از یک مؤسسه به یک مؤسسه‌ی دیگر، در ازای یک پرداخت، استفاده می‌شود. بازار بیمه مکانی است که در آن دو همتا، یک بیمه‌گر و یک بیمه‌شونده که بیمه‌گذار هم نامیده می‌شود، با هم ملاقات می‌کنند تا معامله‌ای با هم انجام دهند که ابتدائا توسط مشتری استفاده می‌شود تا مانع از ریسک یک ضرر نامطمئن شود.

بازارهای مالی

در اصطلاح « بازار » به مجموعه یا مکانی گفته می‌شود که در آن، افراد برای خرید و فروش کالا یا خدمات یا اطلاعات گرد هم می‌آیند. در واقع بازار یکی از نهادهای اقتصادی در یک جامعه به شمار می‌رود که در آن افراد خواهان دریافت کالا یا خدمات یا اطلاعات (خریدار) و بازارهای مالی چه هستند؟ ارائه دهنده کالا یا خدمات ، اطلاعات (فروشنده) و کالای درخواستی راحت تر یکدیگر را می‌یابند. در بازار باید مبنای واحدی برای داد و ستد بین افراد وجود داشته باشد.

همچنین بازار ممکن است به صورت عمومی باشد یا اختصاصی. برای مثال بازارهای مخصوص خرید پوشاک، بازار مخصوص لوازم خانگی و … را می‌توان در زمره بازارهای اختصاصی درنظرگرفت و بازاری متشکل از همه این بازارها را میتوان بازاری عمومی در نظر گرفت.

بر اساس نوع دارایی داد و ستد شده، بازارها را به دو دسته بازار کالا خدمات و بازارمالی تقسیم می‌کنند.

موضوع مورد مطالعه ما بازار مالی می ‌ باشد.

بازارمالی:

بازار مالی‌ به بازاری گفته می‌شود که در آن خرید و فروش دارایی ‌ های مالی و اوراق بهادار مانند: سهام ، بدهی ها ، اوراق قرضه، مشتقات ، ارزها و غیره صورت میگیرد .

بازارهای مالی به عنوان واسطه بین متقاضیان ( به طور کلی مشاغل ، دولت و …) و تأمین کنندگان ( به طور کلی سرمایه گذاران ، خانوارها و …) عمل می‌ کنند . این بودجه بین آنها اندوخته می شود و در تخصیص منابع محدود کشور کمک می‌ کند .

بازار مالی را نیز از چهار وجه قابل دسته ‌ بندی هستند:

الف) از حیث حقوقی:

• بازار بدهی : بازار بدهی بازاری است که در آن انواع ابزارهای بدهی مانند بدهی یا اوراق قرضه دولتی ، اوراق مشارکت و… بین سرمایه گذاران خرید و فروش می شود.در واقع شرکت ‌ های دولتی یا خصوصی در ازای دریافت وام برای تامین مالی خود، اوراق بدهی دراختیار پرداخت ‌ کنندگان وام قرار می ‌ دهند و از این طریق پرداخت ‌ کنندگان وام سود می ‌ برند.
• بازار سهام: بازار سهام بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران با ابزارهای سهام معامله می‌کنند. این بازار یکی از ارکان های اصلی بازار مالی است زیرا شرکت‌ها در آن به وسیله واگذاری سهام خود به سرمایه گذاران ( اعم از شرکت‌ها، نهادهای دولتی و خصوصی و افراد عادی و…)سرمایه خود را تامین می کنند.

ب) از حیث سررسید ابزار مورد معامله:

• بازار پول: بازار پول، بازاری است که در آن بازارهای مالی چه هستند؟ دارایی ‌ های پولی، مانند اوراق تجاری، سپرده‌ها، اسناد خزانه و … با سررسید یک سال معامله می‌شوند را بازار پولی گویند. این بازار معمولاً برای وجوه کوتاه مدت است (در واقع از نظر فیزیکی چنین بازار وجود ندارد و معاملات عمدتاً از طریق یک شبکه مجازی مثل نماور بازارهای مالی چه هستند؟ اینترنت تلفن و غیره انجام می ‌ گیرد). این نوع بازارها دارای ریسک پایین و نرخ بازده مناسبی هستند.
• بازارسرمایه: بازار سرمایه بازاری است که دارایی‌های مالی میان مدت و بلند مدت در آن معامله می‌شود. این بازار، بازاری است که در آن حداکثر مبادله پول اتفاق می‌افتد و به شرکت ها کمک می‌کند تا از طریق سرمایه خود، سرمایه صاحبان سهام و … به پول دسترسی پیدا کنند و همچنین به سرمایه‌گذاران فرصت سرمایه گذاری در سهام شرکت ها و عضویت در آن ها را می‌دهد.

بازار سرمایه خود به دو دسته بازار اولیه و بازار سبز ثانویه تقسیم می ‌ شود:

افزایش ۴۱ درصدی ارزش معاملات بازار گواهی بورس کالا

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در بازار گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران در هفته ای که گذشت، ١١ میلیون و 55 هزار و 3٣ ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش نزدیک ٣� ٢ میلیارد تومان دست به دست شد. ارزش معاملات هفته منتهی به ١٨ شهریور، نزدیک ٢١5 میلیارد تومان برای ١� میلیون و 6٣٣ هزار و ٩� ورقه بهادار مبتنی بر کالا بود.

همچنین در این مدت در بازار مالی بورس کالا، یک میلیون و ٣٩4 هزار و ٢� � اوراق گواهی سپرده سکه طلا در حالی دست به دست شد که این دارایی پایه ارزش بیش از ١٩٩ میلیارد تومان را ثبت کرد.

اوراق مبتنی بر طلا با کسب سهم 66 درصدی در ارزش معاملات، جایگاه نخست و با سهم ١٢ درصدی در حجم معاملات، رتبه سوم بازارهای مالی چه هستند؟ بازار را پس از سیمان و زعفران از آن خود کرد.

سیمان با ثبت معامله ٧ میلیون و 5� � هزار گواهی سپرده، رتبه نخست را از نظر حجم از آن خود کرد و ارزش معاملات این دارایی بیش از 5 میلیارد و ٧4� میلیون تومان شد. سهم این دارایی از حجم کل معاملات 6٨ درصد بود و از لحاظ حجم در جایگاه نخست ایستاد.

در هفته منتهی به ٢5 شهریور، یک میلیون و ٧55 هزار و ٣١٣ گواهی سپرده زعفران نیز به ارزش بیش از 6٣ میلیارد و ٩١ میلیون تومان دست به دست شد که این دارایی پایه، رتبه دوم در حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. سهم زعفران از حجم کل معاملات ١6 درصد و از ارزش کل معاملات ٢١ درصد برآورد شد.

ارزش معاملات 4� 5 هزار و 5٢� گواهی سپرده شیشه نیز از رقم ٣4 میلیارد تومان فراتر رفت و این دارایی توانست مقام سوم را از لحاظ ارزش بعد از سکه و زعفران از آن خود کند. این دارایی پایه، سهم ١١ درصدی را از لحاظ ارزش کل معاملات از آن خود کرد.

انواع بازارهای مالی و ۴ ریسک‌ احتمالی آن

در این مقاله از مکتب‌خونه، قصد داریم تا با انواع بازارهای مالی و ۴ ریسک‌ احتمالی آن در آن آشنا شویم تا دانش خود را در حوزه سرمایه‌گذاری افزایش بدهیم.

بازار مالی اصطلاحی است که به هرجایی که در آن خرید و فروشی صورت گیرد، اطلاق می‌شود. به‌طور کلی بازارهای مالی ، جایی است که امکان مبادله اوراق بهادار، کالا، طلا، سکه و دیگر موارد قابل معامله را، طبق قیمت‌‌گذاری‌هایی براساس اصول اقتصادی عرضه و تقاضا، به وجود می‌آورد.

بازارهای مالی کار خرید و فروش را برای افراد راحت کرده زیرا از این طریق می‌توانند یکدیگر را به راحتی پیدا کنند.

بازار بورس

بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی است که در آن اوراق بهادار، سهام شرکت‌ها، صندوق طلا خرید و فروش می‌شود. در این بازار شرکت‌های موفق مبالغ بالای پول نقد را جمع‌آوری کرده و در قبال آن سهامی از شرکت به افراد واگذار می‌شود.

سهام‌ها یعنی سهم مالکیت بر شرکت‌های صنایع عام که از طریق واسطه‌های بورس به خریداران فروخته می‌شود. با بالا رفتن درآمد شرکت‌ها سودی که نصیب سهام‌داران بورس می‌شود، افزایش می‌یابد.

این نکته را به‌ یاد داشته باشید که ورود به بورس آسان است، اما این که سهام چه شرکتی را می‌خرید خیلی مهم است و زمان زیادی می‌برد تا در این زمینه باتجربه و حرفه‌ای شوید. هرچند مشورت با مشاوران بورس و افراد موفق در بازار بورس به شما کمک شایانی می‌کند.

صندوق‌های تعاونی به شما این امکان را می‌دهد تا همزمان چندین سهم بورس را خریداری کنید. خریدن سهام از طریق صندوق‌های تعاونی بسیار راحت‌تر است نسبت به خرید فردی. از طرفی با کاهش نوسانات بازار تاثیر خوبی بر اقتصاد کشور خواهد داشت. اما باز هم نکته‌ مهم این است که باید بدانید که کدام صندوق‌ها را انتخاب کنید.

بازار اوراق قرضه

یکی از انواع بازارهای مالی اوراق قرضه است .وقتی سازمان‌ها احتیاج به وام‌های کلان داشته باشند، وارد بازار اوراق قرضه می‌شوند. با بالا رفتن قیمت سهام بورس قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد. اوراق قرضه انواع مختلفی دارد، مثلا اوراق بهادار دولتی، اوراق بهادار شرکت‌ها و اوراق قرضه شهرداری.

نکته مهم: اوراق بهادار دولتی و اوراق بهادار خزانه متفاوت هستند.

با پایین آمدن ارزش اوراق بهادار دولتی، ارزش اوراق بهادار خزانه بالا می‌آید تا جبران مافات کند. با بالارفتن ارزش اوراق بهادار خزانه، نرخ بهره وام نیز بالا می‌رود. بدترین حالت در بازارهای مالی زمانی است که با پایین آمدن ارزش اوراق بهادار دولتی ارزش پول ملی نیز پایین می‌آید. در نتیجه قیمت‌ها به صورت چشمگیری بالا می‌رود و در نهایت تورم به وجود می‌آید.

بازار کالا

در بازار کالا کارخانه‌ها با خرید و فروش مواد اولیه ریسک‌ها احتمالی در آینده را خنثی می‌کنند. به دلیل نوساناتی که در قیمت برخی کالاها مثل نفت، ذرت و طلا وجود دارد، بسیاری از کارخانه‌ها قیمت‌های مشخصی را تعیین نمی‌کنند.

سهام برخی از این شرکت‌ها عمومی است و برخی از سرمایه‌گذاران فقط به فکر سود هستند و به تعداد دفعاتی که کالاها حمل‌ می‌شوند، اهمیتی نمی‌دهند.

نفت در اقتصاد کشور ما بسیار مهم و تاثیرگذار است. همانطور که می‌دانید در حمل و نقل، ساخت پلاستیک، محصولات صنعتی و تولید گرما مصرف می‌شود. حال شرایطی را در نظر بگیرید که قیمت نفت بالا می‌رود،

این افزایش قیمت در عرض یک هفته بر روی قیمت بنزین تاثیر می‌گذارد. اگر قیمت بنزین و نفت بالا بماند تاثیرش را تا حداکثر ۱ ماه دیگر بر مواد خوراکی می‌بینید. نرخ کالاها آینده تعیین‌کننده قیمت نفت است.

بازار طلا

با وجود نوساناتی که در چندساله اخیر در بازار طلا مشاهده می‌شود، تبدیل سرمایه راکد به طلا و سکه امری عاقلانه به نظر می‌رسد. به جز صرافی‌ها و طلافروشی‌ها راه دیگری برای تهیه طلا و سکه وجود دارد که به نسبت مناسب‌تر و کم‌خطرتر است. می‌توانید در بورس طلا بخرید.

صندوق طلا

افراد با داشتن کد بورسی قادر به انجام معاملات در این بخش هستند. مبالغ سرمایه‌گذاری شده در این بخش به معاملات طلا در بورس اختصاص داده می‌شود. فعالیت اصلی صندوق طلا، سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که بخش اعظم منابع صندوق برای خرید گواهی سپرده طلا خرج می‌شود.

بخش دیگر نیز در بازار مشتقات سکه طلای بور کالا سرمایه‌گذاری می‌شود. همانطور که گفته شد با داشتن کد بورسی می‌توانید در معاملات صندوق طلای بورس شرکت کرده و اقدام به خرید طلا، سکه و دیگر مشتقات آن کنید.

برای خرید از این صندوق باید تعداد سفارشاتتان را ضرب‌در ۱۰ کنید یعنی هر ۶ سکه معادل ۶۰ سفارش است. چهار صندوق طلای بورسی در حال حاضر فعال هستند به نام‌های طلا، گوهر، عیار و زر.

۴ ریسک احتمالی سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی

ممکن است در طی پروسه سرمایه‌گذاری هرکاری بازارهای مالی چه هستند؟ که مشاوران امن و درست می‌دانند را انجام دهید و خیالتان راحت باشد. اما به این نکته توجه کنید که هیچ سرمایه‌گذاری بدون ریسک نیست. برای این‌که بتوانید از راه سرمایه‌گذاری بر ثروتتان بیفزایید، باید خطرات زیادی را بپذیرید چراکه سرمایه‌گذاری کردن در حساب بانکی با سود بالا سرمایه‌گذاری بازارهای مالی چه هستند؟ محسوب نمی‌شود.

اگر قصد دارید تا در بازه زمانی طولانی‌تر به ثروتتان بیفزایید باید خطر بیشتری نسبت به پس‌انداز کردن پولتان در بانک بپذیرید.

خطرات بازار

خطرات در بازار بسیار گسترده و متنوع است. اگر در بازار بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اید و سهمی را با قیمتی پایین‌تر (که البته با این‌ کار امنیت سرمایه‌تان تامین نمی‌شود) خریده‌اید باید تمامی شرایطی را که در کشور بر روی آن تاثیر می‌گذار، بپذیرید.

حتی ممکن است شرایط بازار جهانی نیز بر سهام شما تاثیر بگذارد. ریسک‌های بازار همچنین به اوراق بهادار، شرکت‌های کوچک و محصولات نیز مربوط می‌شود.

هر اتفاقی در بازار اعم از سقوط بازار یا کاهش ارزش‌ها بر سرمایه‌ها تاثیر می‌گذارد حتی اگر میزان سرمایه شما تغییری نکرده باشد. گاهی هم بازار از مد پیروی می‌کند، مثلا در سال‌های متمادی سرمایه‌گذاری بر املاک یکی از بهترین انواع سرمایه‌گذاری بود که بقیه مردم هم به این‌کار تشویق می‌شدند اما در نهایت باعث شد قیمت املاک افزایش پیدا کند.

بعد گذشت مدتی شما متوجه می‌شوید که ارزش مالی خانه‌تان پایین آمده با وجود این‌که مواد و مصالح به کار رفته در ساخت ساختمان هیچ تفاوتی نکرده‌است.

ریسک عدم پرداخت

ریسک عدم پرداخت به کیفیت بنیادین سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود و بیشتر در سرمایه‌گذاری‌هایی که در شرکت‌های کوچک انجام می‌گیرد یا اوراق بهادار دیده می‌شود. وقتی اوراق بهادار شرکت یا شهرداری را خرید می‌کنید قطعا منتظر دریافت رسیدی هستید که به شما ضمانت دهد.

معمولا مقداری که به شما وعده می‌دهند بیشتر از مقداری است که حساب‌های سپرده به شما می‌دهند. اما ممکن است با ریسک عدم پرداخت مواجه شوید. اگر شرکت ورشکست شده باشد یا شهرداری بخاطر مشکلات مدیریتی ورشکست شود شما نمی‌توانید پولی را که وعده داده شده پس بگیرید.

معمولا حقوق مستمری سرمایه‌ای با ثبات برای دوران پس از بازنشستگی در نظر گرفته می‌شود. اما توجه کنید که همچنان ریسک عدم پرداخت وجود دارد. ممکن است شرکت شما برای زمان بازنشستگی حقوقی در نظر گرفته باشد اما پس از نوسازی امورات تمام مزایایی که به شما وعده داده بودند، کنسل شود. دولت نیز انواعی از بیمه را برای شرکت‌ها در نظر گرفته که حقوق مستمری پرداخت می‌کند. اما این بیمه‌ها پرداخت حقوق را ضمانت نمی‌کند.

ریسک تورم

برنامه‌ریزهای مالی فرض را بر این می‌گذارند که تورم حدودا ۳ تا ۴‌ درصد است. این کار باعث می‌شود تا برنامه‌ریزها و سرمایه‌گذاران بتوانند به راحتی مقدار واقعی سودی را که دریافت می‌کنند، محاسبه کنند.

اگر نرخ تورم را ۳ درصد و ۱ درصد سود در نظر بگیریم شما در سال ۲ درصد ضرر کرده‌اید. نرخ تورم بر میزان واقعی مبلغ بازگشتی تاثیر می‌گذارد.

در شرایط دیگری، در بازه زمانی خاصی ممکن است در نتیجه تورم قیمت اجناس در بازارهای مالی بالا برود (زمانی این اتفاق می‌افتد که تورم بالای ۳ درصد باشد) . زمانی که کشور وارد دوران تورم شدید شده، سرمایه‌گذاری بر حساب پس انداز و منتظر پیشنهادات جدید بانک چیزی جز شکست و بی ارزش شدن پولتان به همراه نخواهد داشت.

وقتی قیمت یک گالن شیر معادل ۲۵ دلار و یک گالن بنزین ۳۰ دلار و بلیت سینما ۷۵دلار خیلی سخت می‌شود زندگی راحتی داشت، با درآمد سابق و قیمت‌های جدید.

ریسک اصول اخلاقی

برای این موضوع سرمایه‌گذاری بر حقوق مستمری، قرارداد بیمه، مقرری‌های سالانه یا هر سرمایه‌گذاری بلندمدت را در نظر بگیرید. مقرری‌های سالانه بهترین مورد هستند.

اگر پرداخت‌های سالانه فقط در زمان زندگی شما پرداخت شوند، مطمئن باشید هرگز سودی دریافت نخواهید کرد. یعنی اگر استراتژی سرمایه‌گذاری شما فقط متمرکز بر موارد بلندمدت باشد، بدانید که هرگز شانس این را نخواهید داشت که از سود دریافتی لذت ببرید.

ریسک‌ها همیشه وجود دارند مثلا اگر در دوران بازنشستگی تمام پولی را که سرمایه‌گذاری کرده‌اید خرج کنید، در خطر تمام شدن سرمایه‌تان قرار می‌گیرید.

زمانی بگذارید و روی انواع ریسک‌های مالی که در سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی ممکن است پیش بیاید، فکر کنید. در این مسیر شناخت بهتری از خودتان به‌دست خواهید آورد و خواهید دانست تحملتان در هنگام مواجهه با ریسک‌ها تا چه حد است.