الگوهای کنترل ریسک


حسابرسی داخلی

واحدهای عملیاتی نخستین سطح این مدل هستند. این واحدها در محدوده تعیین‌شده برای پذیرش ریسک، مسئول شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک‌های مربوط به کسب و کار خود هستند. دومین سطح کنترل، شامل واحدهای پشتیبانی مانند واحدهای مدیریت ریسک، تطبیق، حقوقی، بازرسی، منابع انسانی، تأمین مالی، عملیات و فن‌آوری می‌شود. هریک از این واحدها، با برقراری ارتباط نزدیک با واحدهای عملیاتی، اطمینان حاصل می‌کنند که ریسک‌های موجود در سطح صف به شکل مناسب شناخته و مدیریت شده‌اند. واحدهای پشتیبانی به تعریف راهبرد، پیاده‌سازی رویه‌ها و سیاست‌های بانک و جمع‌آوری اطلاعات برای ایجاد نگرشی درباره ریسک در سطح کل بانک کمک می‌کنند..

طبق نظر کمیته بال (2015)، واحد مدیریت ریسک، مؤلفه ای کلیدی از سطح دوم دفاعی بانک است. این واحد مسئولیت پایش فعالیت­های ریسک پذیری را در سراسر بانک بر عهده دارد و به همین منظور لازم است از اقتدار کافی در درون سازمان برخوردار باشد.

واحد حسابرسی داخلی به منزله سطح سوم دفاعی در نظام کنترل داخلی به شمار می آید. حسابرسی داخلی، با ارزیابی کیفیت و اثربخشی کنترل داخلی، مدیریت ریسک، سیستم ها و فرآیندهای حاکمیتی بانک به هیأت مدیره و مدیریت ارشد در حفاظت از سازمان یاری می رساند.

ارتباط میان نظام کنترل داخلی و مدل 3 خط دفاعی

دستیابی به اهداف برای هیچ شرکتی به سهولت امکان پذیر نخواهد بود و همیشه عوامل تهدید کننده در این راه وجود خواهد داشت. بر این اساس با ارائه چارچوب کنترل داخلی کوزو(2013) و مدل الگوهای کنترل ریسک سه خط دفاعی منتشر شده توسط انجمن حسابرسان داخلی (2013) مدلی ترکیبی جهت تخصیص بهینه وظایف در سازمان ایجاد گردید.

در این مدل ترکیبی، تفاوت بین فعالیت های نظارتی و اطمینان بخشی به خوبی آشکار می گردد. عدم درک فعالیت های مزبور می تواند سبب سوء برداشت و گمراهی مدیران و در نهایت عدم تخصیص اثربخش وظایف و کاهش احتمال دستیابی به اهداف سازمان گردد.

چارچوب مدل کنترل داخلی در راستای دستیابی به اهداف سازمانی

یک سازمان، ماموریت و چشم اندازی را تصویب، استراتژی هایی را تعیین، اهداف مدنظر را مشخص و برنامه های لازم برای تحصیل آن ها را تدوین می نماید. اهداف ممکن است برای یک واحد تجاری به عنوان یک کل یا برای فعالیت های خاص درون آن تعیین گردند. هرچند، بسیاری از اهداف خاص یک واحد تجاری معین هستند، برخی از آن ها تا حد زیادی مشترک می باشند.

یک رابطه مستقیم بین اهداف، که عبارتند از آن چه که یک واحد تجاری جهت دستیابی به آن ها تلاش می کند، اجزاء که نشان دهنده آن چه برای دستیابی به اهداف مورد نیاز و لازم است و ساختار واحد تجاری وجود دارد. این ارتباط را می توان به شکل یک مکعب نمایش داد.

- سه طبقه اهداف در ستون ها نمایش داده شده اند.

- پنج جزء کنترل داخلی در ردیف ها نشان داده شده اند.

- ساختار سازمانی که نشان دهنده کل سازمان، بخش ها و شرکت های فرعی، واحدهای عملیاتی، یا وظایف شامل فرآیندهای کسب و کار از جمله فروش، خرید، تولید و بازاریابی و هرآنچه که کنترل داخلی با آن مرتبط می باشد، از طریق بعد سوم مکعب نمایش داده شده است.

هرجزء کنترل داخلی در رابطه با هر سه طبقه اهداف کاربرد دارد. برای مثال، جذب، توسعه و نگهداشت افراد با صلاحیت که توانایی اجرای کنترل داخلی را دارند جزئی از محیط کنترلی به هر سه طبقه اهداف مربوط می شود.

کنترل داخلی یک فرآیند پویا، تعاملی و یکپارچه است. برای مثال ارزیابی ریسک نه تنها بر محیط کنترلی و فعالیت­های کنترلی اثرگذار بوده، بلکه ممکن است نشان دهنده نیاز به تجدید نظر در الزامات واحد تجاری در مورد اطلاعات و ارتباطات، یا فعالیت های نظارتی آن نیز باشد.

در راستای اجرای نظام مدیریت ریسک وکنترل داخلی می توان از مدل سه خط دفاعی به شرح زیر استفاده نمود؛

خط سوم دفاعی

خط دوم دفاعی

خط اول دفاعی

حسابرسی داخلی

کنترل مالی

اندازه گیری کنترل های داخلی

مدیریت کنترل

امنیت

مدیریت ریسک

کیفیت

بازرسی

تطبیق

چارچوب مدل سه خط دفاعی در راستای استقرار نظام کنترل داخلی

ساختار فوق به شفاف شدن نقش ها و مسئولیت های هر فردی در درون سازمان کمک می نماید. زمانی که سازمان ساختار مزبور را تشکیل دهد و هریک به طور اثربخش عمل نماید، انتظار می رود هیچ فعالیت مضاعف و زائدی باقی نماند و هیچ فعالیت مهمی بدون مسئول نباشد. این ساختار برای پشتیبانی از چارچوب کنترل داخلی دارای انعطاف است. وظایف درون هر یک خط می تواند در هر سازمانی متفاوت باشد.در همین راستا برخی وظایف می تواند در امتداد خطوط دفاعی با یکدیگر ترکیب شود.

بنیان ساختار اشاره شده در بالا بر این اساس است که سه گروه (خط دفاعی) برای مدیریت اثربخش ریسک و کنترل ضروری هستند. هریک از این سه خط نقش جداگانه ای در چارچوب حاکمیتی سازمان ایفا می کند. زمانی که هریک از این سه خط، مسئولیت خود را به طور اثربخش ایفا نماید احتمال موفقیت سازمان در دستیابی به اهداف افزایش می یابد.

الگوی مدیریت ریسک در پروژه‌های B‌O‌T، توسعه‌ی چهارچوب مفهومی محدوده ـمنافع

نگرانی از عدم مدیریت صحیح ریسک‌ها، مهم‌ترین مانع توسعه‌ی پروژه‌های B‌O‌T است. در این نوشتار، با بررسی تفصیلی مطالعات قبلی و تجربیات پروژه‌های اجراشده در آسیای جنوب شرقی، الگویی برای مدیریت ریسک‌های B‌O‌T ارائه
شده است؛ تا ریسک‌های تمامی مراحل یک پروژه‌ی B‌O‌T را پوشش دهد و منافع تمام ذی‌نفعان را متعادل کند. الگوی پیشنهادی با توسعه‌ی ساختاری مفهومی مبتنی بر موازنه‌ی محدوده ـمنافع، ابزاری روش‌مند برای شناسایی ریسک‌ها
از دیدگاه عوامل متفاوت، تخصیص متعادل ریسک‌ها، انتخاب و حتی توسعه‌ی ابزارهای واکنش به ریسک را در اختیار تصمیم‌گیران قرار می‌دهد؛ تا با کمک آن روند آماده‌سازی پروژه را کوتاه‌تر و کم هزینه‌تر کنند. پیاده‌سازی این مدل در یک پروژه‌ی خاص، آن چنان‌که در این نوشتار الگوهای کنترل ریسک برای پروژه‌های نیروگاهی ایران انجام شده است، برای افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و بخش عمومی به روش B‌O‌T ساختاری مطمئن فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

I‌N‌T‌E‌G‌R‌A‌T‌E‌D R‌I‌S‌K M‌A‌N‌A‌G‌E‌M‌E‌N‌T M‌O‌D‌E‌L F‌O‌R B‌O‌T P‌R‌O‌J‌E‌C‌T‌S: D‌E‌V‌E‌L‌O‌P‌I‌N‌G T‌H‌E S‌C‌O‌P‌E-I‌N‌T‌E‌R‌E‌S‌T C‌O‌N‌C‌E‌P‌T‌U‌A‌L F‌R‌A‌M‌E‌W‌O‌R‌K

نویسندگان [English]

  • G. Khazaeni
  • M. K‌h‌a‌n‌z‌a‌d‌i
  • A. Afshar

D‌e‌p‌t. o‌f C‌i‌v‌i‌l E‌n‌g‌i‌n‌e‌e‌r‌i‌n‌g I‌r‌a‌n U‌n‌i‌v‌e‌r‌s‌i‌t‌y o‌f S‌c‌i‌e‌n‌c‌e a‌n‌d T‌e‌c‌h‌n‌o‌l‌o‌g‌y

I‌n r‌e‌c‌e‌n‌t d‌e‌c‌a‌d‌e‌s, m‌a‌n‌y d‌e‌v‌e‌l‌o‌p‌i‌n‌g c‌o‌u‌n‌t‌r‌i‌e‌s h‌a‌v‌e i‌n‌v‌i‌t‌e‌d p‌r‌i‌v‌a‌t‌e i‌n‌v‌e‌s‌t‌o‌r‌s t‌o d‌e‌v‌e‌l‌o‌p i‌n‌f‌r‌a‌s‌t‌r‌u‌c‌t‌u‌r‌e p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s. B‌O‌T i‌s a m‌o‌s‌t p‌o‌p‌u‌l‌a‌r w‌a‌y f‌o‌r p‌r‌i‌v‌a‌t‌e-p‌u‌b‌l‌i‌c p‌a‌r‌t‌n‌e‌r‌s‌h‌i‌p t‌h‌a‌t e‌n‌c‌o‌u‌r‌a‌g‌e‌s p‌r‌i‌v‌a‌t‌e f‌i‌n‌a‌n‌c‌e w‌h‌i‌l‌e t‌h‌e o‌w‌n‌e‌r m‌a‌i‌n‌t‌a‌i‌n‌s s‌t‌r‌a‌t‌e‌g‌i‌c c‌o‌n‌t‌r‌o‌l. H‌o‌w‌e‌v‌e‌r, i‌m‌p‌r‌o‌p‌e‌r a‌l‌l‌o‌c‌a‌t‌i‌o‌n o‌f r‌i‌s‌k‌s b‌u‌i‌l‌d‌s s‌e‌r‌i‌o‌u‌s b‌a‌r‌r‌i‌e‌r‌s a‌g‌a‌i‌n‌s‌t d‌e‌v‌e‌l‌o‌p‌m‌e‌n‌t o‌f B‌O‌T p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s. D‌u‌e t‌o m‌u‌l‌t‌i‌p‌a‌r‌t‌y i‌n‌v‌o‌l‌v‌e‌m‌e‌n‌t, l‌a‌r‌g‌e i‌n‌v‌e‌s‌t‌m‌e‌n‌t, l‌o‌n‌g t‌e‌r‌m c‌o‌n‌c‌e‌s‌s‌i‌o‌n a‌n‌d t‌h‌e i‌n‌f‌l‌u‌e‌n‌c‌e‌s o‌f n‌a‌t‌i‌o‌n‌a‌l f‌a‌c‌t‌o‌r‌s; r‌i‌s‌k m‌a‌n‌a‌g‌e‌m‌e‌n‌t w‌i‌t‌h‌i‌n a B‌O‌T p‌r‌o‌j‌e‌c‌t i‌s v‌e‌r‌y c‌o‌m‌p‌l‌i‌c‌a‌t‌e‌d. I‌t i‌s, t‌h‌u‌s, t‌h‌e s‌u‌b‌j‌e‌c‌t o‌f m‌a‌n‌y
s‌t‌u‌d‌i‌e‌s. H‌o‌w‌e‌v‌e‌r, a‌n i‌n‌t‌e‌g‌r‌a‌t‌e‌d m‌o‌d‌e‌l f‌o‌r r‌i‌s‌k m‌a‌n‌a‌g‌e‌m‌e‌n‌t i‌s r‌a‌r‌e‌l‌y r‌e‌p‌o‌r‌t‌e‌d i‌n t‌h‌e l‌i‌t‌e‌r‌a‌t‌u‌r‌e r‌e‌v‌i‌e‌w. I‌n a‌n i‌n‌t‌e‌g‌r‌a‌t‌e‌d m‌o‌d‌e‌l, e‌a‌c‌h p‌h‌a‌s‌e o‌f r‌i‌s‌k m‌a‌n‌a‌g‌e‌m‌e‌n‌t (i.e. i‌d‌e‌n‌t‌i‌f‌i‌c‌a‌t‌i‌o‌n, a‌l‌l‌o‌c‌a‌t‌i‌o‌n a‌n‌d r‌e‌s‌p‌o‌n‌s‌e o‌f r‌i‌s‌k‌s) i‌s d‌e‌v‌e‌l‌o‌p‌e‌d b‌a‌s‌e‌d o‌n a p‌r‌i‌o‌r p‌h‌a‌s‌e a‌n‌d a d‌e‌f‌i‌n‌e‌d g‌u‌i‌d‌e‌l‌i‌n‌e d‌e‌r‌i‌v‌e‌d f‌o‌r d‌i‌f‌f‌e‌r‌e‌n‌t d‌e‌c‌i‌s‌i‌o‌n m‌a‌k‌e‌r‌s t‌h‌r‌o‌u‌g‌h p‌r‌o‌j‌e‌c‌t a‌c‌c‌o‌m‌p‌l‌i‌s‌h‌m‌e‌n‌t. F‌u‌r‌t‌h‌e‌r‌m‌o‌r‌e, m‌o‌s‌t o‌f t‌h‌e‌s‌e s‌t‌u‌d‌i‌e‌s d‌o n‌o‌t c‌o‌v‌e‌r a‌l‌l s‌c‌o‌p‌e‌s o‌f t‌h‌e p‌r‌o‌j‌e‌c‌t a‌n‌d c‌o‌n‌s‌i‌d‌e‌r t‌h‌e c‌o‌n‌f‌l‌i‌c‌t‌i‌n‌g i‌n‌t‌e‌r‌e‌s‌t‌s o‌f p‌r‌o‌j‌e‌c‌t p‌a‌r‌t‌i‌c‌i‌p‌a‌n‌t‌s. T‌h‌e‌r‌e‌f‌o‌r‌e, t‌h‌e‌i‌r r‌e‌s‌u‌l‌t‌s d‌o n‌o‌t e‌s‌t‌a‌b‌l‌i‌s‌h a c‌o‌m‌p‌r‌e‌h‌e‌n‌s‌i‌v‌e a‌n‌d
b‌a‌l‌a‌n‌c‌e‌d f‌r‌a‌m‌e‌w‌o‌r‌k.

I‌n t‌h‌i‌s p‌a‌p‌e‌r, a‌n i‌n‌t‌e‌g‌r‌a‌t‌e‌d m‌o‌d‌e‌l i‌s i‌n‌t‌r‌o‌d‌u‌c‌e‌d t‌h‌a‌t c‌o‌v‌e‌r‌s t‌h‌e e‌n‌t‌i‌r‌e s‌c‌o‌p‌e o‌f a B‌O‌T l‌i‌f‌e c‌y‌c‌l‌e a‌n‌d b‌a‌l‌a‌n‌c‌e‌s t‌h‌e i‌n‌t‌e‌r‌e‌s‌t‌s o‌f p‌r‌o‌j‌e‌c‌t p‌a‌r‌t‌i‌c‌i‌p‌a‌n‌t‌s w‌i‌t‌h d‌e‌c‌i‌s‌i‌o‌n‌s o‌f h‌o‌w r‌i‌s‌k‌s a‌r‌e i‌d‌e‌n‌t‌i‌f‌i‌e‌d a‌n‌d a‌l‌l‌o‌c‌a‌t‌e‌d o‌r r‌e‌s‌p‌o‌n‌d‌e‌d t‌o. T‌h‌e
p‌r‌o‌p‌o‌s‌e‌d m‌o‌d‌e‌l d‌e‌v‌e‌l‌o‌p‌s a c‌o‌n‌c‌e‌p‌t‌u‌a‌l f‌r‌a‌m‌e‌w‌o‌r‌k t‌h‌a‌t l‌i‌n‌k‌s t‌h‌e c‌o‌s‌t o‌f r‌i‌s‌k m‌a‌n‌a‌g‌e‌m‌e‌n‌t t‌o h‌o‌w i‌t c‌o‌v‌e‌r‌s t‌h‌e s‌c‌o‌p‌e o‌f t‌h‌e p‌r‌o‌j‌e‌c‌t a‌n‌d t‌h‌e i‌n‌t‌e‌r‌e‌s‌t‌s o‌f p‌a‌r‌t‌i‌e‌s. T‌h‌i‌s m‌o‌d‌e‌l e‌n‌s‌u‌r‌e‌s t‌h‌e d‌e‌c‌i‌s‌i‌o‌n m‌a‌k‌e‌r t‌h‌a‌t t‌h‌e r‌i‌s‌k‌s a‌r‌e c‌o‌n‌t‌r‌o‌l‌l‌e‌d s‌a‌f‌e‌l‌y a‌n‌d w‌i‌t‌h m‌i‌n‌i‌m‌u‌m c‌o‌s‌t. A‌p‌p‌l‌y‌i‌n‌g t‌h‌e p‌r‌o‌p‌o‌s‌e‌d m‌o‌d‌e‌l t‌o a s‌p‌e‌c‌i‌f‌i‌c p‌r‌o‌j‌e‌c‌t, a‌s w‌e d‌i‌d f‌o‌r I‌r‌a‌n‌i‌a‌n p‌o‌w‌e‌r p‌l‌a‌n‌t‌s p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s, s‌i‌m‌p‌l‌i‌f‌i‌e‌s a‌t‌t‌r‌a‌c‌t‌i‌n‌g p‌r‌i‌v‌a‌t‌e i‌n‌v‌e‌s‌t‌m‌e‌n‌t a‌n‌d p‌u‌b‌l‌i‌c i‌n‌t‌e‌r‌e‌s‌t f‌o‌r c‌o‌n‌s‌t‌r‌u‌c‌t‌i‌n‌g i‌n‌f‌r‌a‌s‌t‌r‌u‌c‌t‌u‌r‌e p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s t‌h‌r‌o‌u‌g‌h B‌O‌T p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s.

U‌t‌i‌l‌i‌z‌i‌n‌g e‌x‌p‌e‌r‌t k‌n‌o‌w‌l‌e‌d‌g‌e t‌h‌r‌o‌u‌g‌h t‌h‌e D‌e‌l‌p‌h‌i m‌e‌t‌h‌o‌d, t‌h‌e p‌r‌o‌p‌o‌s‌e‌d m‌o‌d‌e‌l (a‌p‌p‌l‌i‌e‌d t‌o c‌a‌s‌e‌s o‌f p‌o‌w‌e‌r p‌l‌a‌n‌t B‌O‌T p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s o‌f I‌r‌a‌n a‌n‌d a g‌u‌i‌d‌e‌l‌i‌n‌e f‌o‌r r‌i‌s‌k m‌a‌n‌a‌g‌e‌m‌e‌n‌t; f‌r‌o‌m i‌d‌e‌n‌t‌i‌f‌i‌c‌a‌t‌i‌o‌n t‌o a‌l‌l‌o‌c‌a‌t‌i‌o‌n a‌n‌d h‌a‌n‌d‌l‌i‌n‌g o‌f r‌i‌s‌k‌s) i‌s
e‌s‌t‌a‌b‌l‌i‌s‌h‌e‌d. U‌t‌i‌l‌i‌z‌i‌n‌g t‌h‌e p‌r‌o‌p‌o‌s‌e‌d m‌o‌d‌e‌l, t‌h‌e o‌w‌n‌e‌r c‌a‌n c‌o‌m‌p‌r‌o‌m‌i‌s‌e o‌n r‌i‌s‌k a‌l‌l‌o‌c‌a‌t‌i‌o‌n a‌t l‌o‌w‌e‌r c‌o‌s‌t a‌n‌d t‌i‌m‌e a‌n‌d e‌n‌c‌o‌u‌r‌a‌g‌e t‌h‌e p‌a‌r‌t‌i‌c‌i‌p‌a‌n‌t‌s t‌o b‌e‌a‌r t‌h‌e h‌i‌g‌h‌e‌r l‌e‌v‌e‌l o‌f r‌i‌s‌k‌s, w‌h‌i‌l‌e t‌h‌e‌s‌e a‌r‌e t‌h‌e m‌a‌i‌n p‌r‌o‌b‌l‌e‌m‌s a‌g‌a‌i‌n t‌h‌e d‌e‌v‌e‌l‌o‌p‌m‌e‌n‌t o‌f B‌O‌T p‌r‌o‌j‌e‌c‌t‌s i‌n I‌r‌a‌n.

مدیریت ریسک یا قمار کسب و کار اینترنتی

مدیریت ریسک یا مدیریت بحران

برای درک بهتر مدیریت ریسک و رویکرد استراتژیک به موضوع ریسک باید ابتدا چند تعریف مهم رو با هم بررسی کنیم و تفاوت ریسک و بحران رو متوجه بشیم ، متاسفانه از این ۲ واژه بسیار در سطح عموم جامعه و هم در کسب و کار ها استفاده می شه اما عدم درک درست این مفاهیم باعث می شه مسیر اشتباهی رو بریم و یا درک سطحی از مفاهیم مدیریت در کسب الگوهای کنترل ریسک و کار داشته باشیم، فراموش نکنید هر گونه اطلاعات اشتباه و یا ناقص باعث ایجاد خطا در درک شما از واقعیت و یا پیش بینی مدیریتی شما خواهد شد که شاخص کلیدی تایین کننده موفقیت و یا عبور از شرایط الگوهای کنترل ریسک بد برای شماست و کسب و کارتون هست ، در واقع تصمیمات و اقدامات کلیدی صحیح و تخصصی شماست که نتیجه موفقیت کسب و کار شما رو در طول زمان رقم می زنه! برای همین که بسیار اهمیت داره درک صحیح و عمیق تری نسبت به مفاهیم اولیه که زیربنای اقدامات ثانویه هستند داشته باشیم ، خوب بریم سراغ تعاریف اصلی مدیریت ریسک و بحران

اگه تو هم از اون دسته افرادی هستی که حوصله متن های طولانی رو نداری ، هیچ اشکالی نداره ویدیو آموزشی این مقاله رو برات تهیه کردم ، اما باید قول بدی تا اخر ببینی و خوب یاد بگیریش، یادت نره برای افزایش درک صحیح و عمیق تر حتما نمودار های زیر رو بخون

تفاوت ریسک و بحران

از مدیریت ریسک تا مدیریت بحران

تعریف بحران : اتفاق های غیرقابل پیش بینی و یا پیش بینی نشده ای که در زمان حال رخ می دهد و عموما تاثیر منفی بر فرد یا مجموعه ( شرکت ، سازمان ، کشور …. ) دارد و نیاز به واکنش سریع ما دارد.

تعریف مدیریت بحران : مدیریت بحران یعنی واکنش و پاسخ مدیریت شده به بحران پیش آمده برای کمینه کردن و جلوگیری کردن از ضرر بیشتر و رفع آسیب به وجود آمده الگوهای کنترل ریسک تا حد ممکن.

تعریف ریسک : رویدادی در آینده گفته میشود که وقوع آن حتمی نیست و در صورت وقوع تاثیری مثبت یا منفی بر روند پروژه می گذاره . به ریسک هایی که تاثیر مثبت دارند ریسک مطلوب یا فرصت و به ریسک هایی که تاثیر منفی دارند ریسک نامطلوب یا تهدید گفته می شود.

تعریف مدیریت ریسک : برنامه ریزی و اجرای اقداماتی است که می توانند پیش از فرارسیدن زمان وقوع ریسک احتمال وقوع یا میزان تاثیر آن را بهبود دهند تا عدم قطعیت ها (احتمال ها) تحت کنترل باشند رو مدیریت ریسک می گیم.

جدول تفاوت های ذاتی و عملیاتی مدیریت ریسک و بحران

جدول مقایسه مدیریت ریسک و مدیریت بحران

پس می تونیم نتیجه بگیریم که بحران ها ریسک های غیر قابل پیش بینی بودند که ما نتونستیم پیش تر متوجهش بشیم و در دلش تحدید ها و فرصت ها رو پیدا کنیم پس برنامه واکنشی برای نداریم برای همین هست که در لحظه وقوع بحران باید سریعا یک ستاد و یا گروه الگوهای کنترل ریسک مقابله با بحران تشکیل بشه برای بررسی سناریو های پاسخگویی به شرایط موجود و گذر از بحران تا بازگشت به شرایط عادی!

البته فراموش نکنیم در سازمان ها ( زندگی فردی ، شرکت ها ، کشورها … ) عدم توانایی تشخیص ریسک ها و ضعف مدیریتی است که بحران ها ایجاد می شوند و همیشه بحران ها غیر قابل پیش بینی نیستند، با توجه به گسترش دانش تخصصی و حجم زیاد دیتا امروزه بسیاری از الگو های تکرار شونده و تجربی قابلیت پیش بینی رو دارند .

به همین دلیل که در اصل بعدی براتون باید بازه بازگشت رو توضیح بدم، اما قبلش بیاید باهم برای درک بهتر تفاوت بحران ها و ریسک ها چند مثال واقعی بزنیم!

مثال های بحران و مدیریت بحران در ایران :

اتفاقی که برای یکی از مسافرین اسنپ در یک سفر افتاد ، که راننده به دلیل بی حجابی مسافرش رو پیاده کرد در نتیجه عده زیادی از مشتریان اسنپ بسیار ناراحت شدند و شروع کردند به راه اندازی هشتگ #تحریم_اسنپ و یک حجم زیاد از خشم و عصبانیت در شبکه های مجازی برای اسنپ راه افتاد تا جایی که به دلیل کامنت ها منفی اسنپ در یک اقدام عجولانه بدونه پاسخگویی و توضیح در اینستاگرام شروع به بستن کامنت ها در چند پست آخر خود کرد، این بحران باعث شد صدمه زیاد به تصویر ذهنی از برند اسنپ و میزان وفاداری مشتریانش بخوره حتی در برخی امار ها در تهران ریزش ۱۰ تا ۳۰% رو در اون بازه زمانی تجربه کرد، هرچند در تویتر چندی بعد سعی کرد این مورد رو توضیح بده و ترجیح داد اجازه بده با گذشت زمان موضوع کم رنگ تر بشه! اما این یکی از مهم ترین مورد ایجاد یک بحران در یک کسب و کار بود و متاسفانه واکنش بد و غیر حرفه ای اسنپ نشان از بلوغ پایین سازمانی داشت در مواجه در این بحران.

مورد بعدی اتفاق جدید برای دیجی کالا بود ، که به صورت ناگهانی در بحران کرونا توسط دوربین شبکه ایران کالا گفته شد ۵ میلیون ماسک احتکار کرده و متخلف است ، این نیز یک نمونه مهم از بحران پیش امده برای یک سازمان بوده اما اینبار دیجی کالا از تمام ابزار های آنلاین استفاده کرد برای پخش پاسخ دیجیکالا به این بحران عموما

ویا تاثیر ناگهانی کرونا به محدودیت سفر ها و تمام شرکت های حوزه گرشگری از آژانس های هواپیمایی تا هتل ها و….

که باعث تعدیل نیرو بسیار و …. شد

و اما مثال های داخلی برای مدیریت ریسک در ایران :

دقیقا همین مورد کرونا برای همه کشور ها به جز چین یک ریسک بود ، چرا که پیش تر اطلاعت کافی از اتفاقات داخل چین داشتند و باید الگوهای کنترل ریسک با برنامه ریزی های پیش گیرانه میزان خسارت رو کاهش می دادند قبل از وقوع این اتفاق در کشور خودشان .

یا مثال دیگه مدیریت ریسک ، احتمال تحریم شدن واردات دارو از ۴ سال گذشته بود که باید شرکت های الگوهای کنترل ریسک وارد کننده تبدیل به فرصت می کردند و زیرساخت تولید داخل رو فراهم می کردند

و یا به طور مثال امضای تحریم ایران توسط امریکا در ۲ سال پیش بود که در پی اون رشد ۵۰۰% ارز و کالا های وابسته رو داشت البته در طی یک روند ۳ تا ۶ ماه سعودی که باز هم با پیش بینی این ریسک توان ایجاد فرصت و بهره وری فردی و سازمانی وجود داشت ! البته اکثر ریسک ها اگر زمان زودتری شناخته شوند قابلیت تبدیل شدن بیشتری به فرصت دارند لذا برای تشخصی ، برنامه ریزی و کنترل ریسک ها نیاز به یک تیم متخصص در حوزه های متفاوت درون سازمانی و تاثیر گذار دیگر خارج از سازمان دارید .

خوب بگذارید بازه تکرار ریسک ها رو بررسی کنیم، اکثر ریسک ها به دلیل ذات تکرار شوندگیشان در طول زمان یک نرخ تکرار شوندگی دارند که به معنای تعداد توالی و درصد تکرار وقوع اون ریسک گفته می شه! به طور مثال وقوع زمین لرزه ها فعال شدن اتشفشان ها به عنوان نمونه های قابل لمس طبیعی و همچنین تهدید های فصلی کسب و کار ها و یا شکست قیمت در زمان افزایش رقابت یا در یک پروژه مهم می توان از کار افتادن دستگاه های مهم در خط تولید و یا رفتن یک فرد کلیدی در سازمان رو بهش اشاره کرد، هرچقدر که ما توان بیشتری در مدیریت ریسک ها داشته باشیم مجموعه بهره وری بیشتری خواهد داشت و این با تنظیم سند ها و پروتوکل های رفتاری و اجرایی برای زمان ها وقوع ریسک ها هستند.

خوب بیاید یک نمودار مهم ریسک رو با هم بررسی کنیم ، ما برای اینکه بتونیم ریسک ها رو مدیریت کنیم پس از شناخت باید بتونیم اون ها رو اولیت بندی کنیم درسته؟ چون تا حالا باید متوجه شده باشید ریسک های بسیار زیادی زندگی فردی و سازمان شمارو تحدید می کنه و از اونجایی که می دونیم منابع ما محدود باید یک سیستم اولویت سنجی در ریسک ها داشته باشیم!

نمودار بازه تکرار و میزان تاثیر ریسک ها

خوب حالا با توجه به اینکه شما میزان تاثیر هر ریسک رو به چه میزان زیاد می دونید و احتمال بازگشت رو چقدر ارزیابی می کنید می تونید ریسک هاتون رو در نمودار بالا جایگذاری کنید هر چقدر بالا به سمت راست بودند در اولیت بالاتری قرار می گیرند برای رسیدگی هرچقدر پایین تر و چپ تر بودند اولیت کمتری برای رسیدگی و برنامه ریزی الگوهای کنترل ریسک دارند.

خوب قبل از اینکه چارچوب مدیریت ریسک رو یاد بگیریم باید یک مفهوم دیگه رو هم بفهمیم و اون تحلیل درست شرایط درون سازمان و بیرون سازمان هست برای اینکار متد ها و روش های زیادی وجود داره که من به چند موردش براتون شاره می کنیم ،

تحلیل درون سازمانی : SWOT (مطالعه روش تحلیل SWOT )

تحلیل شرایط بیرونی : PESTLE (مطالعه روش تحلیل PESTLE )

زمانی که شما تحلیل بیرونی به روش PESTLE رو آموزش می بینید یاد می گیرید که همه ریسک ها در یک دسته بندی قرار نمی گیرند ، دسته بندی ریسک ها کمک می کنه به درک بهتر اون ها و توانایی مشخص کردن و یافتن سریع تر اونها البته فراموش نکنید در هر ۲ تحلیل ذکر شده شما نیاز به قضاوت تخصصی ( تخصص و تجربه متخصصین اون حوزه ) دارید و کاری نیست که با قوه تخیل شما انجام بشه! درست مثل قضاوت یک پزشک متخصص.

هرچند برای الویت بندی ریسک ها پس از استخراج از روش های بالا روش های دیگری هم وجود داره مثل جدول میزان تاثیر و احتمال وقوع ریسک و البته روش های بسیار دیگری اما در نهایت ما بر اساس شاخص های مهم و تاثیر گذار در کسب و کار یا زندگی فردیمون باید به لیست ریسک ها و الویت بندی اون ها برسیم!

RMF یا چارچوب های مدیریت ریسک چیست ؟

Risk Management Framework همان الگوی ها و چارچوب های مدیریت ریسک هستند ، توالی های منطقی مدیریت ریسک رو بهش چهاچوب های مدیریت ریسک یا آر ام اف می گویند ، البته درنظر داشته باشید که در کلیت همه اون ها شبیه هم هستند در ترتیب و جزئیات کمی با هم متفاوت هستند، دسته بندی کردن اقدامات لازم برای اکثر ریسک ها و توالی این دسته بندی به نحوی که بهره وری رو افزایش بده رو ما یک چارچوب مناسب در نظر می گیریم! برای مثال چارچوب مدیریت ریسک زیر

مدیریت ریسک و الگوی شمع‌های ژاپنی

در واقع ما با این روش محدوده دید خود را در بازار افزایش داده‌ایم و حرکت‌های بلندتری را در بازار رصد می‌کنیم. از محاسن این روش می‌توان دور شدن تریدر از هیجانات و نوسانات کاذب و کوتاه‌مدت بازار را نام برد.
پس در بخش مدیریت ریسک به‌طور خلاصه یاد ‌گرفتیم:
1 - ابتدا حداکثر ریسک قابل تحمل خود را در یک معامله از دو روش منطقی و احساسی مشخص کنیم. پس از تعیین نقاط ورود و خروج در بازار و تعیین میزان پیپ در حد ضرر حداکثر حجم معامله خود را طوری انتخاب کنیم که در صورت زیان‌ده بودن معامله و برخورد قیمت به حد ضرر میزان زیان ما از حداکثر ریسک معاملاتی تعیین شده بیشتر نشود.
۲ - حالت دوم این بود که پس از طی مراحل فوق به جای معامله با حداکثر ریسک حجم کمتری (مثلا ۳/۱) را برای معامله انتخاب کنیم. در این حالت می‌توانیم هنگام حرکت بازار خلاف جهت پیش‌بینی ما با افزودن به حجم موقعیت خود میانگین قیمت خرید خود را بهبود بخشید. زمان وارد شدن به سود را کنترل کنیم. البته در صورتی که هنوز روند کلی در جهت موقعیت ما بوده و حد ضرر کلی معاملات از حداکثر ریسک معاملاتی فراتر نرود.
3 - و حالت سوم اینکه پس از تعیین ریسک معاملاتی و نقاط ورود و خروج معامله‌گر به جای ورود با حداکثر حجم ممکن، حجم معاملاتی خود را کاهش داده و در عوض فاصله حد ضرر و سود خود را افزایش دهد. با این روش معامله‌گر در تایم فریم‌های بلند‌تر به تحلیل بررسی بازار می‌پردازد، حرکت‌های بلند را در بازار دنبال می‌کند، با افزایش حد ضرر احتمال برخورد با آن را کاهش می‌دهد و خود را از هیجانات و نوسانات کوتاه‌مدت بازار دور نگه می‌دارد.
شمع‌های ژاپنی و الگوهای آن
شمع‌های ژاپنی اصطلاحی است که برای نمودارهای قیمت در معاملات سهام و ارز به کار می‌رود و این اصطلاح از لحاظ تشابهی که این نمودارها با شمع دارند، انتخاب‌ شده است.
در ژاپن از صد‌ها الگوهای کنترل ریسک سال قبل استفاده از این نمودارها در معاملات برنج شروع‌ شده و بعدا به‌تدریج در سایر خرید و فروش‌ها تعمیم داده شده است. در سال‌های اخیر استفاده از شمع‌های ژاپنی به علت امتیازاتی که در مقایسه با سایر نمودارها دارند، مورد استقبال فراوان بنیادهای مالی سایر کشورها قرار‌گرفته و اکثرا از آنها در تحلیل‌های تکنیکی خود استفاده می‌کنند. اگر به نمودار هر یک از کالاها زوج ارزها یا سهام در هر مرحله زمانی نگاه کنیم آن‌را مرکب از تعدادی شمع که به ترتیب با اندازه‌ها و رنگ‌ها و صور مختلف نزدیک یکدیگر قرار ‌گرفته‌اند، مشاهده خواهیم کرد.
طرز قرار‌گرفتن این شمع‌ها کنار یکدیگر و همچنین طول و رنگ و اندازه بدنه و شکل کلی هر یک از آنان تا حدود زیادی وضعیت و تمایل حرکت سهم مورد نظر ما را در گذشته و حال و احتمالا در آینده روشن کرده و نمایان می‌سازد.
در حقیقت شکل‌های خاصی از شمع‌ها به علت تکرار زیاد آنها و حرکت خاص بازار بعد از این شمع‌ها در گذشته، به صورت یک الگوی ثابت برای تحلیل‌گران در بررسی روند بازار در آمده‌اند که در زیر به ذکر چند نمونه از آنها می‌پردازیم.


یادآوری: قسمت وسط هر شمع بدنه(Body) و دو شاخه بالایی و پایینی فتیله(Shadow - Tale)
گفته می‌شود نام شمع را بر اساس همین بدنه و فتیله روی این نمودار‌ها گذاشته اند. رنگ بدنه شمع‌های صعودی(+) روشن یا تو خالی و همرنگ پس‌زمینه و رنگ شمع‌های نزولی(-) تیره هست. میزان فاصله بین high و low نشان‌دهنده میزان نوسانات قیمت و قیمت بسته(Close) نشان‌دهنده وضعیت قیمت در انتهای بازه زمانی کندل است. مطلب دیگر اینکه اصولا قیمت close از اهمیت بیشتری نسبت به سه نقطه دیگر کندل برخوردار است و معیار محاسبه بسیاری از شاخص‌ها و نمودار‌ها قیمت بسته شدن کندل است.
چکش (Hammer)
به شمع‌های با بدنه کوتاه و سایه یا دم نسبتا بلند (حداقل دو برابر بدنه و بیشتر) در پایین بدنه گفته می‌شود. مانند شکل:

مقاله مدل تخصیص ریسک با استفاده از تئوری بازی ها

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر در شهریور ماه ۱۴۰۰ مقاله ای را از دکتر خزائنی با عنوان “مدل تصمیم گیری گراف برای تخصیص ریسک در قراردادهای طرح و ساخت، با استفاده از تئوری بازی ها” منتشر نموده است. هدف این مقاله ارائه یک مدل تصمیم گیری برای تسهیم ریسک های پروژه بین ذبنفعان می باشد.

پروژه های ساخت، درگیر حجم قابل ملاحظه ای از ریسک‌ها هستند که موجب می‌شود، توافق بر نحوه تخصیص ریسک ها بین عوامل بیشترین مدت زمان مذاکرات قراردادی را به خود اختصاص داده و در واقع شرط موفقیت پروژه شناخته می‌شود. به دلیل برداشت‌های متفاوت و منافع متضاد عوامل پروژه، مذاکرات تخصیص ریسک به منظور انتخاب تخصیص بهینه ریسک‌ها، فرآیندی دشوار و پر هزینه است.

در این مقاله با مدلسازی مذاکرات تخصیص ریسک در چهارچوب تحلیل حل اختلاف بر مبنای تئوری بازی ها، یک رویکرد تصمیم‌گیری بر مبنای مدل گراف برای حل مذاکرات قراردادی و انتخاب تخصیص ریسک بهینه توسعه داده شده است. در این رویکرد، با تحلیل رفتار بازیگران و تصمیم‌گیرندگان فرآیند تخصیص ریسک، اولویت های تصمیم‌گیری ذینفعان در قالب تحلیل هزینه – فایده هر تخصیص ریسک محاسبه شده و با پیش بینی حرکت های متقابل هر طرف برای کسب بیشترین منافع یا فرار بیشترین زیان، مدلی خاص برای دستیابی به تفاهم بین تصمیم‌گیرندگان به منظور توافق بر انتخاب تخصیص بهینه ارائه می‌شود.

مدل پیشنهادی در قالب یک برنامه نرم افزاری در محیط متلب پیاده سازی شده است و نتایج آن در یک پروژه موردی حوزه آب و نیرو مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. مدل پیشنهادی این مزیت حیاتی را دارد که بر خلاف مطالعات مشابه، صرفا عامل مسئول مدیریت ریسک را تعیین نمی کند بلکه اقدامات لازم برای رسیدن به تخصیص ریسک متعادل را بیان کرده و تبعات تصمیم را برای تصمیم گیرنده روشن می نماید.

این مقاله در شهریور ماه ۱۴۰۰ به صورت برخط در دسته مدیریت استراتژیک پروژه ها، مدیریت ریسک و مدیریت قراردادها ی ملی نشریه امیرکبیر منتشر گردیده است. برای دانلود اصل مقاله به زبان فارسی اصل مقاله ۲٫۳۵ MB و به زبان انگلیسی اصل مقاله [English] می توانید از لینک های ارائه شده استفاده نمائید.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.