چه نوع نظام ارزی در کشور اجرا می شود؟
دکتر داوود دانش جعفری در مطلب تازه خود با عنوان «مدیریت ارزی چه وقت معنا پیدا می کند؟» به تحلیل سه نوع نظام ارزی متفاوت در کشور پرداخته است.
وزیر سابق اقتصاد، در مطلب خود از سه نوع نظام ارزی متفاوت در کشور نام برده است که عبارتند از:
1. نظام ارزی ثابت
2. نظام ارزی شناور
3. نظام ارزی شناور مدیریت شده
وی در توضیح نظام های ارزی سه گانه می نویسد: در نظام ارزی ثابت، یک رابطه ثابت بین ارزش پول ملی و ارزهای خارجی تعریف می شود. مثال: نظام ارزی کنونی در امارات یا عربستان یا حتی قبل از انقلاب اسلامی در ایران از نوع نظام ارزی ثابت بوده است.
در نظام های ارزی شناور، قیمت ارز بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. تفاوت دو نظام ارزی شناور و شناور مدیریت شده در میزان دامنه تغییرات مجاز نرخ ارز نهفته است. در نظام شناور کامل هیچ محدودیتی برای تغییر قیمت ارز وجود ندارد؛ یعنی هر روز ممکن است نرخ ارز بالا و پایین برود. این نظام هم اکنون در کشور های اروپایی، ژاپن، آمریکا و کانادا و . برقرار است.
در نظام شناور مدیریت شده دامنه تغییرات مجاز توسط بانک مرکزی تعریف می شود. به طور مثال اگر دامنه مجاز 5 درصد باشد یعنی اینکه هر وقت تغییرات قیمت ارز فراتر از 5 درصد باشد بانک مرکزی باید دخالت کند ولی پیش از آن کاری انجام نمی دهد.
دکتر دانش جعفری در بخشی از مطلب خود نوشته است: در سال های اخیر نظام شناور مدیریت شده در ایران مورد استفاده قرار گرفته است و به طور ضمنی دامنه تغییرات مجاز در حد 3 درصد تعریف شده است. سوال مهمی که در رابطه با انتخاب هر نوع نظام ارزی در کشور ها مطرح می شود این است که اصول حاکم بر تعیین نرخ ارز چیست؟
برای خواندن پاسخ این سوال و متن کامل یادداشت، اینجا را کلیک کنید.
تبیین عوامل اثرگذار بر انتخاب نظام ارزی در ایران و سایر کشورهای عضو اپک
انتخاب نظام ارزی از طریق اثرگذاری بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی می‌تواند نقش بسزایی در شرایط موجود و آینده هر جامعه‌ای ایفا نماید. از طرف دیگر عوامل اثر گذار بسیاری در انتخاب نظام ارزی موثر هستند. این مقاله به دنبال شناسایی و بررسی نوع اثرگذاری این عوامل بر انتخاب نظام نظام‌های ارزی در دنیا ارزی در ایران و کشورهای عضو سازمان اپک (OPEC) میباشد. به همین جهت از داده‌های دوره 1995 تا 2012 به ترتیب با استفاده از مدلهای پروبیت برای ایران و پروبیت پانل با اثرات ثابت برای کشورهای عضو اپک به برآورد روابط پرداخته شده است. نتایج حاصل از روابط برآورد شده نشان می‌دهد از بین تمامی عوامل اثر گذار، شامل عوامل ساختاری، کلان اقتصادی و مالی که در بسیاری از مطالعات نظری و تجربی مورد توجه قرار گرفته‌اند، مهمترین عامل در افزایش احتمال انتخاب نظام ارزی توسط کشورهای فوق متغیر ذخایر ارزی میباشد. نتیجه فوق می‌تواند از دو جهت قابل توجه باشد. به این معنا که اقتصادهایی با ذخایر بین‌المللی زیاد به علت آنکه این ذخایر می‌توانند به حفظ یک نرخ ارز ثابت کمک کنند، تمایل به انتخاب یک رژیم ارزی ثابت دارند. از سوی دیگر در کشورهای مورد بررسی تامین کسری بودجه دولت با افزایش نرخ ارز یکی از راه حلهای اتخاذ شده جهت جلوگیری از انباشت بدهی‌ها در بودجه‌های سالانه میباشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination of effective factors of exchange rate regime choice in Iran and other OPEC countries
نویسندگان [English]
- Mohammad Naser Sherafat 1
- Siavash Golzarian Pour 2
Selection of the currency system through various economic variables plays a significant role in the future of every society. In addition, many factors influence this choice of a country's currency. Therefore, in this paper we seek to identify and evaluate the impact of these factors on the choice of currency regime in Iran and member of OPEC.
In order to achieve experimental results, data from 1965 to 2012 related to Iran and the OPEC member countries are used and the equations are estimated by two different methods which are probit model and probit random panel model.The results indicate that the most important factor in increasing the probability of choosing a fixed currency system of these countries, is foreign reserves variable. In fact, this finding implies that whenever these countries have adequate reserves to meet its budgetary resources, exchange rate were fixed (Positive correlation between the foreign currency reserves and fixed exchange rate regime). On the other hand, whenever they’ve been faced with a shortage of foreign currency reserves, their exchange rate has been changed (Negative correlation between the foreign currency reserves and fixed exchange rate regime).
کلیدواژه‌ها [English]
- Exchange rate
- Currency System
- OPEC and Iran
مراجع
2- برخورداری، سجاد،(1391). سه نظریه برای نظام ارزی کشورهای نفتی و رژیم‌های ارزی، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره 136.
3- Aizenman, Joshua and Robert Flood, (1992).A نظام‌های ارزی در دنیا Theory of Optimum Currency Areas Revisited" IMF working paper 92.
4- Blundell-Wignall, A. and R.G. Gregory (1990). ‘Exchange Rate Policy in Advanced Commodity-Exporting countries: The Challenge for Smaller Industrial Countries, International Monetary Fund, Washington, D.C., pp. 224-271.
5- Domac, Ilker & Peters, Kyle & Yuzefovich, Yevgeny, (2001). "Does the exchange rate regime affect macroeconomic performance: evidence from transition economics," Policy Research Working Paper Series، the World Bank.
6- Edwards, S. and M. A. Savastano.(1999) “Exchange Rate in Emerging Economies: What do we Know? What do we Need to Know”, Working Paper 7228, NBER.
7- International Monetary Fund. (2008).Annual Report on Exchange Rate Arrangements and Exchange Restriction.
8- Kenen, P. B. (1969). The theory of optimum currency areas: An eclectic view, Monetary Problems of the International Economy. The University of Chicago Press.
9- Kydland, F. and E. Prescott. (1977).Rules Rather Than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plan. Journal of Political Economy, Vol. 85, pp. 473-490.
10- Rogoff, Ken., Assim Husain, Ashok Mody, Robin Brooks, and N. Oomes.(2004). Evolution and Performance of Exchange Rate Regimes, IMF Occasional Paper 229 (Washington D.C.: International Monetary Fund).
11- Sfia.D, Mohamed (2011). The Choice of Exchange Rate Regimes in the MENA Countries: A Probit Analysis, International Economics and Economic Policy,Vol 8, PP. 275-305.
12- Simwaka, Kisu. (2010).Choice of exchange rate regimes for African countries: Fixed or Flexible Exchange rate regimes?, Perspectives on African Currencies, School of Economics & Finance, University of KwaZulu-Natal, Durban, South Africa
13- Von Hagen, J and Zhou, J. (2002).De facto and Official Exchange Rate Regimes in Transition Economies. CEIS Working Paper WP B-13.
14- Hutchison, M. and C.E. Walsh.( 1992). Empirical evidence in the insulation properties of fixed and flexible exchange rates: The Japanese experience. Journal of International Economics, 32, pp. 241-263.
تبیین عوامل اثرگذار بر انتخاب نظام ارزی در ایران و سایر کشورهای عضو اپک
انتخاب نظام ارزی از طریق اثرگذاری بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی می‌تواند نقش بسزایی در شرایط موجود و آینده هر جامعه‌ای ایفا نماید. از طرف دیگر عوامل اثر گذار بسیاری در انتخاب نظام ارزی موثر هستند. این مقاله به دنبال شناسایی و بررسی نوع اثرگذاری این عوامل بر انتخاب نظام ارزی در ایران و کشورهای عضو سازمان اپک (OPEC) میباشد. به همین جهت از داده‌های دوره 1995 تا 2012 به ترتیب با استفاده از مدلهای پروبیت برای ایران و پروبیت پانل با اثرات ثابت برای کشورهای عضو اپک به برآورد روابط پرداخته شده است. نتایج حاصل از روابط برآورد شده نشان می‌دهد از بین تمامی عوامل اثر گذار، شامل عوامل ساختاری، کلان اقتصادی و مالی که در بسیاری از مطالعات نظری و تجربی مورد توجه قرار گرفته‌اند، مهمترین عامل در افزایش احتمال انتخاب نظام ارزی توسط کشورهای فوق متغیر ذخایر ارزی میباشد. نتیجه فوق می‌تواند از دو جهت قابل توجه باشد. به این معنا که اقتصادهایی با ذخایر بین‌المللی زیاد به علت آنکه این ذخایر می‌توانند به حفظ یک نرخ ارز ثابت کمک کنند، تمایل به انتخاب یک رژیم ارزی ثابت دارند. از سوی دیگر در کشورهای مورد بررسی تامین کسری بودجه دولت با افزایش نرخ ارز یکی از راه حلهای اتخاذ شده جهت جلوگیری از انباشت بدهی‌ها در بودجه‌های سالانه میباشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination of effective factors of exchange rate regime choice in Iran and other OPEC countries
نویسندگان [English]
- Mohammad Naser Sherafat 1
- Siavash Golzarian Pour 2
Selection of the currency system through various economic variables plays a significant role in the future of every society. In addition, many factors influence this choice of a country's currency. Therefore, in this paper we seek to identify and evaluate the impact of these factors on the choice of currency regime in Iran and member of OPEC.
In order to achieve experimental results, data from 1965 to 2012 related to Iran and the OPEC member countries are used and the equations are estimated by two different methods which are probit model and probit random panel model.The results indicate that the most important factor in increasing the probability of choosing a fixed currency system of these countries, is foreign reserves variable. In fact, this finding implies that whenever these countries have adequate reserves to meet its budgetary resources, exchange rate were fixed (Positive correlation between the foreign currency reserves and fixed exchange rate regime). On the other hand, whenever they’ve been faced with a shortage of foreign currency reserves, their exchange rate has been changed (Negative correlation between the foreign currency reserves and fixed exchange rate regime).
کلیدواژه‌ها [English]
- Exchange rate
- Currency System
- OPEC and Iran
مراجع
2- برخورداری، سجاد،(1391). سه نظریه برای نظام ارزی کشورهای نفتی و رژیم‌های ارزی، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره 136.
3- Aizenman, Joshua and Robert Flood, (1992).A Theory of Optimum Currency Areas Revisited" IMF working paper 92.
4- Blundell-Wignall, A. and R.G. Gregory (1990). ‘Exchange Rate Policy in Advanced Commodity-Exporting countries: The Challenge for Smaller Industrial Countries, International Monetary Fund, Washington, D.C., pp. 224-271.
5- Domac, Ilker & Peters, Kyle & Yuzefovich, Yevgeny, (2001). "Does the exchange rate regime affect macroeconomic performance: evidence from transition economics," Policy Research Working Paper Series، the World Bank.
6- Edwards, S. and M. A. Savastano.(1999) “Exchange Rate in Emerging Economies: What do we Know? What do we Need to Know”, Working نظام‌های ارزی در دنیا Paper 7228, NBER.
7- International Monetary Fund. (2008).Annual Report on Exchange Rate Arrangements and Exchange Restriction.
8- Kenen, P. B. (1969). The theory of optimum currency areas: An eclectic view, Monetary Problems of the International Economy. The University of Chicago Press.
9- Kydland, F. and E. Prescott. (1977).Rules Rather Than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plan. Journal of Political Economy, Vol. 85, pp. 473-490.
10- Rogoff, Ken., Assim Husain, Ashok Mody, Robin Brooks, and N. Oomes.(2004). Evolution and Performance of Exchange Rate Regimes, IMF Occasional Paper 229 (Washington D.C.: International Monetary Fund).
11- Sfia.D, Mohamed (2011). The Choice of Exchange Rate Regimes in the MENA Countries: A Probit Analysis, International Economics and Economic Policy,Vol 8, PP. 275-305.
12- Simwaka, Kisu. (2010).Choice of exchange rate regimes for African countries: Fixed or Flexible Exchange rate regimes?, Perspectives on African Currencies, School of Economics & Finance, University of KwaZulu-Natal, Durban, South Africa
13- Von Hagen, J and Zhou, J. (2002).De facto and Official Exchange Rate Regimes in Transition Economies. CEIS Working Paper WP B-13.
14- Hutchison, M. and C.نظام‌های ارزی در دنیا E. Walsh.( 1992). Empirical evidence in the insulation properties of fixed and flexible exchange rates: The Japanese experience. Journal of International Economics, 32, pp. 241-263.
نظام‌های ارزی: نرخ ارز شناور و نرخ ارز ثابت
به پول خارجی ارز گفته می‌شود. دولت‌ها برای تعیین نرخ ارز از نظام‌های نظام‌های ارزی در دنیا ارزی متفاوتی استفاده می‌کنند. نرخ ارز قیمت پول محلی در برابر ارزهای خارجی را نشان می‌دهد. وقتی نظام ارزی کشوری شناور است، یعنی نرخ ارز توسط عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود. یعنی دولت تعیین کننده نرخ ارز نیست و نرخ ارز می‌تواند به طور آزادانه تغییر کند.
آموزش فارکس – سه دوره اصلی نظام های ارزی: استاندارد طلا (۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴)، قرارداد برتون وودز (۱۹۴۵ تا ۱۹۷۱)، دوره بعد از برتون وودز (۱۹۷۱ تا به امروز)
نظام ارزی شناور
در نظام ارزی شناور، نوسانات بلندمدت ارز نشانگر قدرت اقتصاد داخلی و همچنین تفاوت نرخ بهره میان کشورهاست. با این حال نوسانات ارزی کوتاه‌مدت نشانگر شایعات، بحران‌ها، حدس و گمان سرمایه گذاران و میزان عرضه و تقاضای روزانه ارز است. اگر میزان عرضه پول محلی بیشتر از تقاضا باشد، ارزش پول محلی در برابر ارزهای خارجی تضعیف خواهد شد و اگر تقاضا برای پول محلی بیشتر از عرضه باشد، شاهد گرانی آن در برابر ارزهای خارجی خواهیم بود.
نوسانات شدید و کوتاه‌مدت ارز می‌تواند نتیجه مداخله بانک‌های مرکزی در بازار ارز هم باشد. در واقع حتی در نظام ارزی شناور هم بانک‌های مرکزی می‌توانند بر نرخ ارز تأثیر بگذارند. هر چند که اکثر اقتصادهای بزرگ دنیا از نظام ارزی شناور استفاده می‌کنند، اما اگر ارزش پول ملی بیش از حد بالا یا پایین بیاید، بانک‌های مرکزی و دولت‌ها وارد بازار خواهند شد. این یعنی نظام ارزی شناور به این معنی نیست که دولت در بازار دخالتی نخواهد داشت. بی‌ارزش شدن یا تقویت بیش از حد ارزش پول ملی می‌تواند بر اقتصاد آن کشور آسیب جدی وارد کند و علاوه بر تأثیر منفی آن بر بخش تجارت خارجی، کشور را در پرداخت بدهی‌های بین‌المللی ناتوان کند. در چنین شرایطی دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی با اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی سعی می‌کنند تا نرخ ارز را به تعادل برسانند.
نظام ارزی ثابت
در نظام ارزی ثابت، نرخ ارز را دولت تعیین می‌کند. در واقع دولت با تعیین قیمت پول ملی در برابر ارزهای خارجی، نرخ ارز را برای داد و ستد مشخص می‌کند. در این نظام ارزی دولت مجبور است برای حفظ نرخ تعیین شده، اقدام به خرید یا فروش پول محلی در برابر ارزهای خارجی کند.
در واقع در نظام ارزی ثابت، نرخ ارز بر اساس قیمت یک ارز خارجی مثل دلار یا بر پایه طلا تعیین می‌شود. هدف از نظام ارزی ثابت، حفظ نوسانات ارز در یک دامنه محدود و کوتاه است. در نظام ارزی ثابت، صادرکنندگان و واردکنندگان داخلی اطمینان بیشتری از نرخ آتی ارز دارند. همچنین نظام نظام‌های ارزی در دنیا ارزی باثبات به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا نرخ رشد تورم را پایین نگاه دارند و در عین حال با حفظ نرخ بهره پایین و اعطای تسهیلات پولی از بخش تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری حمایت کنند.
تاریخچه نظام‌های ارزی
کنفرانس برتون وودز که استاندارد پایه طلا را برای ارزها معرفی کرد، در ماه ژوئیه سال ۱۹۴۴ برگزار شد. ۴۴ کشور متحد در جنگ جهانی دوم در این کنفرانس شرکت کردند. در این کنفرانس علاوه بر معرفی نظام ارزی ثابت و پایه طلا، صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی هم تأسیس شد. طبق این سیستم ارزی، قیمت هر اونس طلا ۳۵ دلار تعیین شد و کشورهای حاضر در این کنفرانس هم ارزش پول ملی خود را به دلار تعیین و تثبیت کردند. کشورها این حق را داشتند که نرخ ارز خود را بین مثبت و منفی یک درصد تغییر دهند. این سیستم باعث شد تا دلار آمریکا به ارز رزرو جهانی تبدیل شود و بانک‌های مرکزی با تزریق دلار یا جمع‌آوری آن از بازار نرخ ارز را تثبیت کنند.
در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، مازاد ترازهای پرداخت آمریکا به کسری تبدیل شد. این یعنی آمریکا به سایر کشورهای جهان بدهکار بود و برای پرداخت این بدهی باید دلار چاپ می‌کرد. افزایش عرضه دلار آمریکا باعث می‌شد تا قیمت اونس طلا در برابر دلار آمریکا بالا رود. اما از آنجایی که قیمت طلا در برابر دلار آمریکا ثابت بود، سرمایه گذاران با ارائه دلارهای خود به بانک مرکزی آمریکا، طلای ارزان خریداری می‌کردند. این موضوع باعث خالی شدن ذخایر طلای بانک مرکزی آمریکا می‌شد. با وجود اینکه دولت‌ها اجازه داشتند به طور دوره‌ای نرخ ارز را تغییر دهند، اما این سیستم ارزی دیگر کارایی نداشت. در سال ۱۹۷۳ رئیس‌جمهور آمریکا این کشور را از نظام ارزی ثابت با پایه طلا خارج کرد و نظام ارزی آمریکا به نظام ارزی شناور تغییر یافت.
آموزش فارکس – این تصویر به خوبی روند تغییر و تحولات نظام های ارزی را در سرتاسر دنیا نشان می دهد. ۱۸۷۱ آلمان هم مثل انگلیس به نظام ارزی ثابت طلا ملحق شد. سایر اقتصاد های بزرگ هم چنین کاری کردند. ۱۹۱۴ شروع جنگ باعث لغو استاندارد طلا شد. ۱۹۲۳-۱۲۹۷ کشور ها نرخ ارز را دوباره بر پایه طلا تعریف کردند. ۱۹۲۹-۱۹۳۶ دوباره و به تدریج استاندارد طلا کنار گذاشته شد. ۱۹۴۴ قرارداد برتون وودز امضا شد و نظام ارزی ثابت تعریف شد. ۱۹۵۹، دوره کنترل نرخ ارز به پایان رسید. ۱۹۶۷-۱۹۷۳، برتون وودز لغو شد. ۱۹۷۹سیستم پولی اروپایی تاسیس شد. ۱۹۹۱ ایتالیا و انگلیس از سیستم پولی اروپایی خارج شدند. ۱۹۹۹ یورو متولد شد.
معایب نظام ارزی ثابت
کشورهای در حال توسعه معمولاً از نظام ارزی ثابت برای محدود کردن نوسانات کوتاه‌مدت ارز استفاده می‌کنند. این نظام ارزی به واردکنندگان، صادرکنندگان و سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا بدون نگرانی از نوسانات ارز به فعالیت خود ادامه دهند. با این حال نظام ارزی ثابت توانایی بانک‌های مرکزی در تعیین نرخ بهره را محدود می‌کند. تنظیم درست نرخ بهره برای رشد باثبات هر اقتصادی ضروری است.
همچنین در نظام ارزی ثابت، نرخ ارز نمی‌تواند توسط بازار به سطح تعادلی برسد. برای اینکه نظام ارزی ثابت واقعاً کارایی داشته باشد، دولت‌ها به ذخایر ارزی بزرگی نیاز دارند تا در صورت لزوم با عرضه یا جمع‌آوری پول از بازار، نرخ ارز را ثابت نگه دارند. علاوه بر این اگر دولت در تعیین نرخ ارز غیرمنطقی عمل کند، بازارهای غیر رسمی و موازی برای ارز ظاهر می‌شوند. اگر تفاوت نرخ ارز بین ارز دولتی و بازار موازی بیش از حد باشد، تمامی ذخایر ارزی بانک مرکزی به مرور زمان از بین خواهد رفت و در نتیجه ارزش پول ملی سقوط خواهد کرد. در واقع آسیب چنین اتفاقی خیلی بیشتر از نوسانات روزانه ارز در نظام ارزی شناور است.
به طور مثال در سال ۲۰۱۸ ایران بعد از سقوط ۸ درصدی ارزش ریال در یک روز، با تعیین نرخ ارز ۴۲ هزار ریالی برای هر دلار آمریکا سعی کرد تا از ارزش پول ملی محافظت کند. این در حالی است که پیش از این اقدام بانک مرکزی، نرخ ارز دولتی ۳۷ هزار ریال و نرخ ارز در بازار آزاد ۶۰ هزار ریال بود. تقریباً کمتر از یک سال بعد دولت نتوانست نظام ارزی ثابت را حفظ کند و در نتیجه رو به نظام ارزی شناور آورد و نرخ هر دلار آمریکا در ایران به محدوده ۱۳۰ هزار ریالی رسید.
نرخ ارز ، انواع نرخ ارز ، نظام ارزی ایران چیست؟
رخ ارز، قیمت پول رایج یک کشور بر حسب پول رایج کشوری دیگر میباشد. نرخ ارز، دو مولفه دارد: واحد پول داخلی و واحد پول خارجی؛ این نرخ می تواند یا به صورت مستقیم ویا غیرمستقیم بیان گردد. در مظنه مستقیم، قیمت واحد پول خارجی برحسب واحد پول داخلی بیان می شود.
در مظنه غیرمستقیم، قیمت واحد پول داخلی برحسب واحد پول خارجی محاسبه می شود. نرخ ارزی که واحد پول داخلی را به عنوان یکی از دو مولفه واحد پولی در خود جای نمیدهد، به عنوان واحد پولی متقاطع یا نرخ متقاطع شناخته میگردد. این نرخ همچنین به عنوان نرخ مظنه، نرخ ارز خارجی یا نرخ فارکس (forex) نیز شناخته می شود.
انواع نرخ ارز
نرخ ارز حقیقی
نرخ ارز حقیقی عبارت است از نسبت قیمت‌های خارجی به قیمت‌های داخلی بر حسب یک پول: R=\frac
که P و Pf به ترتیب سطح عمومی قیمت‌ها در داخل و خارج است و e همان نرخ ارز اسمی و ارزش نظام‌های ارزی در دنیا ریالی پول خارجی است.
نرخ ارز مؤثر اسمی
نرخ ارز مؤثر اسمی ارزش پول یک کشور را برحسب یک میانگین وزنی از پول سایر کشورها اندازه‌گیری می‌کند که در آن وزن‌ها انعکاس دهندهٔ سهم هر کشور در تجارت بین‌المللی این کشور میباشد. به همین دلیل به آن نرخ ارز با وزن تجاری هم می‌گویند.
نرخ ارز مؤثر حقیقی
نرخ ارز مؤثر حقیقی از تقسیم یک میانگین وزنی از قیمت سبد کالایی در کشورهای طرف تجاری بر حسب پول داخلی نسبت به قیمت آن در کشور به دست می‌آید.
تعیین نرخ ارز
در مدلهای اولیه نرخ ارز بر مبنای نظریهٔ برابری قدرت خرید(ppp) تعیین می‌شد و تنها عامل نوسانات نرخ ارز اسمی را قیمت کالاها می‌دانستند.
اما آنچه بدیهی است این است که عوامل گوناگونی بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند:
تراز پرداخت‌ها
هرگونه تغییر و تحول در تراز پرداخت‌ها تأثیر مستقیم روی نرخ ارز می‌گذارد. دارندگان ارز کشوری که تراز پرداخت‌هایش رو به کاهش است، آن را می‌فروشند و ارز معتبر دیگری را خریداری می‌کنند؛ بنابراین، عرضهٔ این ارز در بازار زیاد می‌شود و نرخ آن نسبت به ارزهای دیگر کاهش می‌یابد.
استقراض خارجی
هر اندازه کشوری بیشتر مقروض باشد نیازش به ارز خارجی برای پرداخت اصل و بهرهٔ بدهی‌ها بیشتر است. بنابر این، فشاری که روی ذخایر ارزی آن کشور وارد می‌شود، روی نرخ ارز آن کشور منتقل شده و آن را ضعیف می‌کند.
انتظارات برای آینده
ممکن است نرخ ارزها بر اثر پیش‌بینی‌هایی که نسبت به وضعیت آن‌ها می‌شود، تغییر کند. با وجود انتظار نرخ ارز قوی در آینده، صادرات به آن کالا به تأخیر خواهد افتاد تا زمانی که نرخ ارز کاملاً قوی شده و در هنگام تبدیل آن به پول کشور خودی با نرخ بهتری روبه روبوده و پول بیشتری دریافت گردد.
در صورت برابری نرخ تورم در هر دو کشور باید به شاخص قیمت‌های خرده‌فروشی و عمده‌فروشی توجه کرد تا وضعیت هر کشور مشخص شود.
سیاست‌های اقتصادی
سیاست‌هایی که‌بر نرخ ارز اثر می‌گذارند عبارت‌اند از: رشد معقول عرضهٔ پول، سیاست‌های مناسب مالی، خصوصیات دیپلماسی خارجی و فعالیت‌های نظامی، سرمایه‌گذاری در مقایسه با میزان نقدینگی.
نظام ارزی ایران
تک نرخی شدن ارز کاری بسیار مثبت، مؤثر و عامل مهم برای جلوگیری از مفاسد و رانت خواری است و اقتصاد ایران نیازمند ارز تک نرخی میباشد.
با اقدامات انجام شده از سال ۶۸، در فروردین ۷۲ برای اولین بار درایران ارز در اقتصاد تک نرخی شد که هفت ماه تداوم داشت.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۱، به منظور اصلاح نظام اداری کشور اقدام به اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز کرد و به نظام ارزی شناور مدیریت شده روی آورد. اما در عمل فقط نوسانات نرخ دلار آمریکا در یک محدوده، کنترل شد، و همه ساله بر قیمت دلار افزوده شد.
در سال ۸۹ به دلیل تورم زاید الوصف و رشد نقدینگی باز هم فاصله بین نرخ ارز دولتی و ارز آزاد ایجاد شد و باز هم شاهد ارز دونرخی و در نتیجه فساد بود. برای افزایش نرخ ارز می‌توان فوایدی همچون افزایش رقابت پذیری جهانی و افزایش صادرات را برشمرد، اما در مقابل روند دو نرخی بودن ارز به ضرر کشور است، و ارز دو نرخی موجب فساد است.
استراتژی معاملاتی در بورس ایران استراتژی معاملاتی در فارکس استراتژی معاملاتی رابرت ماینر استراتژی معاملاتی سپیدار استراتژی معاملاتی سهام استراتژی معاملاتی فارکس استراتژی معاملاتی گن
براساس سایت خبری خبرآنلاین در سه شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۳، بانک مرکزی نرخ فروش دلار در سال ۹۲ را اعلام کرد که بر اساس آن، نرخ دلار در بازار آزاد در پایان اسفندماه ۳۰۲۶ تومان، در پایان بهمن ماه ۲۹۵۰ تومان، در پایان دی ماه ۲۹۷۵ تومان، در پایان آذر ماه ۲۹۴۹ تومان، در پایان آبان ماه ۳۰۱۲ تومان، در پایان مهر ماه ۳۰۳۴ نظام‌های ارزی در دنیا تومان، در پایان شهریور ماه ۳۱۷۷ تومان، در پایان مردادماه ۳۱۸۰ تومان، در پایان تیرماه ۳۲۷۱ تومان، در پایان خردادماه ۳۵۷۹ تومان، در پایان اردیبهشت ماه ۳۵۴۶ تومان و در پایان فروردین ماه ۳۵۰۳ تومان بود.
همچنین در سال‌های ۹۲ و ۹۱ نیز میزان مابه التفاوت نرخ دلار رسمی با نرخ دلار آزاد «به ترتیب» برای هریک دلار حدوداً با اختلاف «۵۲۳ تومان» و هر یک دلار حدود «۲۱۷۴ تومان» می‌بود.
اکسپرت حرفه ای فارکس اکسپرت در فارکس اکسپرت رانگ کوتا اکسپرت رایگان فارکس اکسپرت سود ده فارکس اکسپرت سودده فارکس نظام‌های ارزی در دنیا اکسپرت فارکس
در سیاست اقتصادی حسن روحانی، به گزارش ارانیکو، هدف اعلامی از سوی مسئولان تک نرخی شدن ارز در بازار آزاد و بانک‌ها از ابتدای پاییز ۱۳۹۳ بوده است که البته مشخص نیست این هدف در چه نرخی عملی خواهد شد.
در آذر و دی سال ۱۳۹۵ طی یک ماه جهشی ۲۰ درصدی در نرخ ارز بازار آزاد ایران رخ داد. متخصصان این جهش را ناشی از چند فرض می‌دانند؛ اولین فرضی که مطرح است، افزایش ۵ درصدی قیمت جهانی دلار نسبت به سایر ارزهاست که می‌تواند در افزایش قیمت دلار در نظام‌های ارزی در دنیا نظام‌های ارزی در دنیا ایران هم تأثیر بگذارد. این قیمت از آذرماه سال ۹۳ تا آذرماه سال ۹۵، ۱۴ درصد افزایش داشته است.
استراتژی معاملاتی ماینر استراتژی معاملاتی همراه استراتژی های معاملاتی استراتژی های معاملاتی – آقای امام استراتژی های معاملاتی با بیشترین احتمال موفقیت استراتژی های معاملاتی بورس استراتژی های معاملاتی در بورس
فرض بعدی افزایش سفرها در روزهای تعطیلات ژانویه و کریسمس میباشد که باعث می‌شود تقاضا برای دلار افزایش یابد و این به افزایش قیمت دلار دامن می‌زند. فرض دیگری که بعضی از متخصصین مطرح می‌کنند، این است که دولت و بانک مرکزی، برای سنجش میزان کشش قیمت دلار در بازار، آن را رها کرده‌اند و برای کم کردن قیمت آن فشاری وارد نمی‌کنند تا بتوانند از این طریق، دلار را تک نرخی کنند.
علاوه بر این‌ها شرکت‌های زیادی هستند که با تقویم میلادی کار می‌کنند و با پایان یافتن سال میلادی مجبورند مقادیری ارز از کشور خارج کنند که این امر نیز موجب افزایش قیمت دلار در کشور می‌شود. در دی ماه ۱۳۹۶ قیمت دلار از ۴۴۰۰ تومان فراتر رفت که کارشناسان اقتصادی دلیل اصلی آن را مرتبط به عدم تحقق نظام رفع تحریم مرتبط با برجام می دانند.
نظام نرخ ثابت ارز
نظام نرخ ثابت ارز، (به انگلیسی: Fixed Exchange Rate System) یا نرخ واحد ارز، در این روش یک نرخ رسمی ثابت، برای واحد پول در مقابل ارزها اعلام و مورد حمایت قرار می‌گیرد. در این نظام، ثبات و اعتماد بالایی در مبادلات به وجود می‌آید. پذیرش و به کار بردن این سیاست پولی زمانی امکان‌پذیر است، که ذخایر ارزی و استاندارد طلای کشور، بالا و قابل ملاحظه باشد و وضع اقتصاد آن چنان باشد، که ارزها را به وسیله انگیزه‌های اقتصادی جذب کند.
همان گونه که ملاحظه می‌شود، نرخ ارز ثابت، همراه با کنترل دولت میباشد. نرخ ارز ثابت، همراه با کنترل دولت، به دو صورت خواهد بود. در یک شکل، دولت کنترل کامل بازار را در دست می‌گیرد و نظام آزاد مبادلات ارزی وجود نخواهد داشت و پول کشور غیرقابل تبدیل خواهد شد. در شکل دوم دولت از سیاست تثبیت نرخ ارز پیروی، اما ورود و خروج ارز، آزاد میباشد، در این صورت پول کشور قابل تبدیل خواهد بود.
نرخ ارز شناور
نرخ ارزی شناور یا نرخ ارزی نوسان‌دار روش تبادلات ارزی میباشد که نرخ خرید و فروش ارز هر کشور با توجه به بازار جهانی خرید و فروش ارز، و نرخ همان ارز در کشورهای دیگر امکان تغییر را دارد.
فرمول تعیین نرخ واقعی ارز
بانک‌های مرکزی در دنیا از جمله بانک مرکزی ایران براساس فرمول (Reelection rate) نرخ واقعی ارز را محاسبه می‌کند.
اجزای این فرمول که به اختصار RER نوشته می‌شود شامل e (نرخ اسمی ارز)، p (شاخص قیمت داخلی) و Pf (شاخص قیمت خارجی یا «آمریکا») است.
فرمول Reelection rate به شرح زیر است:
شاخص قیمت طرف خارجی (آمریکا) x نرخ اسمی ارز = نرخ واقعی ارز
این صورت در مخرج کسر که شاخص قیمت داخلی است تقسیم می‌شود.
اختلاف نرخ تورم داخلی و نرخ تورم طرف خارجی (آمریکا) از اختلاف PFْ – Pْ به دست می‌آید.
بر اساس این فرمول افزایش در شاخص قیمت در کشور طرف خارجی (در صورت افزایش کمتر شاخص قیمت داخلی) منجر به کاهش نرخ واقعی ارز می‌شود.
این محاسبات به صورت روزانه انجام میگردد به طوری که شاخص قیمت آمریکا و سایر کشورها به صورت روزانه توسط بانک‌ها مرکزی اعلام و نرخ برابری ارزها با همدیگر تعیین مبگردد.
بانک نظام‌های ارزی در دنیا مرکزی با منبا قراردادن این فرمول در صورت بیشتر بودن قیمت از نتیجه این فرمول سیاست‌های افزایشعرضه ارز به بازار را در دستور کار قرار داده است و در صورتی که نرخ ارز بازار از نتیجه فرمول کمتر باشد جانب عرضه ارز را کاهش خواهد داد.
دیدگاه شما