اطلاعات با اهمیت در بورس

از آنجا که اطلاعات ارائه شده در عرضه اولیه مهم ترین عامل قیمت گذاری اوراق بهادار است و مستقیما بر خریداران تاثیر می گذارد، بنابراین افشای اطلاعات نقش بسیار پر اهمیتی را در بازار اولیه ایفا می کند.

تکلیف ناشران بورس به افشای اطلاعات بازار

شفافیت اطلاعاتی و دسترسی فعالان بازار بورس به اخبار و اطلاعات صحیح و به هنگام به عنوان یکی از مهم ترین الزامات بازار سرمایه کارآمد است و مکانیزم های بهینه و نظارت موثر مسئولان و دست اندر کاران بازار سرمایه را می طلبد. از این رو در سال های اخیر قانون افشای اجباری اطلاعات در بسیاری از کشور ها به تصویب رسیده است. در ایران قانون بازار اوراق بهادار با توجه بسیار قانونگذار به مباحث شفافیت و اطلاع رسانی همراه بوده، به گونه ای که فصل پنجم این قانون مشتمل بر ۶ ماده و ۲ تبصره به اطلاع رسانی در بازارهای اولیه و ثانویه اختصاص یافته است. همچنین موادی از فصل سوم قانون نیز به وظیفه ناشر در خصوص افشای اطلاعات در بازار اولیه می پردازند نظر به اهمیت این مسئله در دو قسمت تکلیف ناشران به افشای اطلاعات بازار بورس را به ترتیب در بازار اولیه و ثانویه اطلاعات با اهمیت در بورس بررسی می کنیم.

افشای اطلاعات در بازار اولیه

پذیره نویسی اوراق بهادار حدود چهل درصد از تامین مالی شرکت ها را تشکیل می دهد و بازار اولیه مکانی برای عرضه اولیه و عمومی اوراق بهادار و تامین مالی شرکت ها می باشد. بخش عمده فرایند عرضه اولیه، آماده سازی بیانیه ثبت و انجام فرایند راستی آزمایی با همکاری مدیران شرکت، مشاوران مالی و حقوقی و از همه مهمتر شرکت های تامین سرمایه می باشد.

فصل سوم قانون اطلاعات با اهمیت در بورس بازار ایران، به بازار اولیه اختصاص یافته است. مطابق ماده ۲۰ این قانون عرضه عمومی اوراق بهادار در بازار اولیه منوط به اخذ مجوز یا به عبارتی ثبت اوراق نزد سازمان بورس اوراق بهادار است و هدف از آن حصول اطمینان از رعایت مقررات قانونی، مصوبات سازمان و شفافیت اطلاعاتی است. بدین منظور ناشر موظف است تقاضای ثبت اوراق بهادار را همراه با بیانیه ی ثبت و اعلامیه پذیره نویسی جهت اخذ مجوز عرضه عمومی به سازمان تسلیم نماید (ماده ۲۲ قانون بازار). اطلاعاتی که لازم است از طریق بیانیه ثبت ارائه شوند، مطابق دستورالعملی که به موجب تبصره ماده ۲۲ قانون بازار با عنوان دستور العمل ثبت و عرضه عمومی اوراق بهادار به تصویب شورای بورس و اوراق بهادار رسیده است، تعیین شده اند. مسئولیت صحت این اطلاعات با ناشر است لیکن شرکت تامین سرمایه، حسابرس ، ارزشیاب و مشاوران حقوقی ناشر که در تایید این اطلاعات نقش داشته اند نیز مسئول می باشند (ماده ۴۳ قانون بازار). در این میان شرکت تامین سرمایه به عنوان مشاور عرضه مسئولیت سنگین تری دارد.

عرضه اولیه اولین فرصت موسسان و سرمایه گذاران ابتدایی هر شرکت برای ارزیابی ارزش سهامشان می باشد. گاهی بر خلاف انتظار متعارف به دلیل تعارض منافع سهامداران و شرکت تامین سرمایه که غالبا نقش متعهد پذیره نویسی را ایفا می کند، نتیجه ارزشگذاری سهام پایین تر از قیمت واقعی است و لذا فرایند راستی آزمایی اهمیت دو چندانی پیدا می کند.

از آنجا که اطلاعات ارائه شده در عرضه اولیه مهم ترین عامل قیمت گذاری اوراق بهادار است و مستقیما بر خریداران تاثیر می گذارد، بنابراین افشای اطلاعات نقش بسیار پر اهمیتی را در بازار اولیه ایفا می کند.

افشای اطلاعات در بازار ثانویه

بازار ثانویه بازاری است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه در آن مورد داد و ستد قرار می گیرد. شفافیت اطلاعاتی در این بازار موجب اعتماد سرمایه گذاران می باشد و عاملی است برای ورود اشخاص به بازار اولیه و تسهیل تامین مالی شرکت ها چرا که این دو تاثیر مستقیمی بر ارزش گذاری دارایی های شرکت، تعیین قیمت تعادلی سهام و حجم معاملات سهام شرکت ها دارد.

در ایران ماده ۴۵ قانون بازار، مهم ترین ماده ای است که ناشران را مکلف به افشای اطلاعات بازار بورس می نماید. این ماده مقرر می دارد: هر ناشر که مجوز انتشار اوراق بهادار خود را از سازمان دریافت کرده است، مکلف است حداقل اطلاعات زیر را طبق دستور العملی اجرایی که توسط سازمان تعیین خواهد شد به سازمان ارئه نماید:

۱-صورت های مالی سالانه حسابرسی شده؛

۲-صورت های مالی میان دوره ای، شامل صورت های مالی شش ماهه حسابرسی شده و صورت های مالی سه ماهه؛

۳-گزارش هیات مدیره به مجامع و اظهار نظر حسابرس؛

۴-اطلاعاتی که اثر با اهمیتی بر قیمت بهادار و تقسیم سرمایه گذاران دارد.

تکلیف ناشرانی که اوراق بهادار منتشر کرده اند

بر خلاف مقررات قبلی در بازار سرمایه از جمله آیین نامه افشای اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس مصوب ۱۳۸۱ شورای بورس، به موجب صدر ماده ۴۵ نه فقط شرکت های پذیرفته شده در بورس بلکه هر شرکتی (اعم از بورسی و غیر بورسی) که مجوز انتشار اوراق بهادار خود را از سازمان دریافت کرده مکلف به انتشار اطلاعات می باشد.

دامنه ناشران موضوع این ماده توسط بند الف ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه شامل کلیه ی اشخاصی که تا کنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده اند می شود. در این قانون اینگونه ناشران مکلفند حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ انتشار اوراق، نسبت به ثبت نزد سازمان اقدام نمایند لیکن عدم ثبت مانع از اجرای تکالیف قانونی ناشر نیست و الزامات ماده ۴۵ یکی از این تکالیف قانونی است.

بند ۱۲ ماده ۱ قانون بازار، ناشر را شخص حقوقی معرفی می کند که اوراق بهادار را به نام خود منتشر کرده است. لذا با توجه به تعریف اوراق بهادار در بند ۲۴ همان ماده علاوه بر ناشرین سهام (سهام شرکت های سهامی عام)، ناشر اوراق مشارکت، صکوک و سایر اوراق بهادار قابل معامله که ممکن است متعلق به شرکت سهامی عام نباشند، مشمول اطلاق این ماده خواهند بود تنها استثنای موجود، ناشران اوراق بهادار معاف از ثبت می باشند که توسط ماده ۲۷ قانون بازار احصا شده اند.

در صدر ماده به دستور العمل اجرایی که توسط سازمان تعیین خواهد شد اشاره شده که این دستور العمل در سوم مرداد ۱۳۸۶ با عنوان ((دستور العمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان)) به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده و در آن علاوه بر تعیین مصادیق اطلاعاتی که باید افشا شوند، زمان بندی و نحوه انتشار اطلاعات همچنین مصادیق اطلاعات مهم بیان گردیده است. مطابق این دستورالعمل ناشر موظف است اطلاعات را در مهلت مقرر، مطابق فرم های مورد نظر سازمان که به تایید دارندگان امضای مجاز رسیده باشد، به سازمان ارسال و همزمان به طرقی که سازمان تعیین می کند جهت اطلاع عموم منتشر نماید.

مسئولیت ناشر ناشی از نقض اصل شفافیت بازار

اطلاعات افشا شده از سوی ناشر باید قابلیت اتکا داشته و به دور از جانبداری منتشر شود. لذا اطلاعات افشاء شده از سوی ناشر که فاقد ارزش استنادی بوده یا پس از تاثیر مثبت و یا منفی آن بر بازار و پس از مهلت های مقرر قانونی منتشر شود و یا با واقع منطبق نباشد، مطلق نباشد همانند مطلق عدم افشاء به شمار می رود (ماده ۵ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات)

نقض تکالیف قانونی ناشر، تقصیر وی را تشکیل می دهد.ناشر ممکن است مرتکب سه نوع تقصیر شود:

• تقصیر ناشی از عدم افشای اطلاعات؛
• تقصیر به واسطه افشای اطلاعاتی خلاف واقع و گمراه کننده؛
• تقصیر در خودداری از افشای به موقع اطلاعات.

با توجه به اهمیت اصل شفافیت بازار و افشای اطلاعات، دو نوع ضمانت اجرا برای نقض آن متصور است.

جواب سوالات باشگاه کارگزاری آگاه

نحوه ثبت نام در کارگزاری آگاه و جواب سوالات باشگاه آگاه (کد معرف CR3655)

افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب در بورس،به چه معناست؟

اطلاعات در بازار سهام یکی از مهمترین متغیرهای تاثیرگذار روی قیمت و ارزش سهم می باشد. همه روزه اتفاقات جدیدی در شرکت ها رخ می دهد و میزان تاثیر این اتفاقات می تواند متفاوت باشد. مثلا ممکن است انبار یک شرکت سهامی آتش بگیرد و موجب خسارت شود، همه ی سهامدارن باید سریعا از این اطلاعات با خبر شوند. و یا اینکه ممکن است یک شرکت سهامی قراردادی بسیار سود ده منعقد کند. این اطلاعات هم باید سریعا منتشر شود و در دسترس سهامدارن قرار بگیرد. موارد بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که افشای اطلاعات آنها ضروری می باشد. با توجه به این ضرورت، اطلاعات بایستی طبقه بندی مختلفی داشته باشد تا به راحتی بتوان گروه و یا درجه ی اهمیت آن را تشخیص داد . بنابراین طبق این طبقه بندی ها دو گروه اصلی اطلاعات در بازار سهام وجود دارد

اطلاعات با اهمیت گروه (الف) شامل:

تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیت شرکت

شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده

بهره برداری از طرح ها و پروژه های جدید
اعلام اعسار یا ورشکستگی شرکت

نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده

نتایج شرکت در مناقصه یا مزایده

انعقاد، فسخ و یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم

کشف منابع و یا ذخایر قابل توجه

هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب

نقل و انتقال دارایی‌های ثابت شرکت

تحصیل سهام شرکت دیگر در هر یک از موارد ذیل:

۱- مبلغ خرید بیش از ۵ درصد دارایی‌های شرکت در صورت‌های مالی سال قبل باشد

۲- ناشر بیش از ۵ درصد سهام شرکت (بورسی یا فرابورسی) دیگر را خریداری نماید

واگذاری سهام شرکت دیگر در هر یک از موارد ذیل:

۱- مبلغ واگذاری بیش از ۵ درصد دارایی‌های شرکت در صورت‌های مالی سال قبل باشد

۲- ناشر بیش از ۵ درصد سهام شرکت (بورسی یا فرابورسی) دیگر را واگذار نماید

تغییرات بااهمیت در عملکرد شرکت های تحت کنترل

تغییر سهامدار عمده

اعلام وقوع حوادث غیر مترقبه

درخواست خروج از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس مربوطه

خرید، واگذاری، اخذ، فسخ و تغییرات مجوز فعالیت، امتیاز تجاری یا علائم تجاری

تأثیرات با اهمیت اطلاعات با اهمیت در بورس ناشی از تغییرات ارزی (قیمت ارز)

دریافت یا پرداخت کمک‌های نقدی یا غیر نقدی بیشتر از ۵ درصد سرمایه شرکت

پذیرش یا انتقال اوراق در بازارهای بین المللی

برگشت بیشتر از ۵ درصد از محصولات شرکت بر اساس مبلغ فروش آخرین سال مالی

دریافت مجوز تغییر بیشتر از ۱۰ درصد در قیمت فروش محصولات یا خرید مواد اولیه

تغییر در برآوردهای حسابداری

اطلاعات با اهمیت گروه (ب) شامل:

برگزاری مناقصه یا مزایده

شرکت در مناقصه یا مزایده

افشای معاملات موضوع ماده ۱۲۹ اصلاحیه قانون تجارت یا معاملات با سایر اشخاص وابسته

پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی

دعاوی مهم مطروحه له یا علیه شرکت

تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات

تغییر وضعیت مشتریان یا عرضه‌کنندگان عمده شرکت

برنامه انتشار اوراق بدهی

پیشنهاد پرداخت سود یا تغییر سیاست تقسیم سود

توثیق یا فک رهن دارایی‌ها

ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی

تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه

توثیق، مسدود کردن، آزادسازی یا فک رهن سهام ناشر متعلق به سهامدار عمده که عضو هیئت مدیره است.

کاهش تاخیر در ارائه اطلاعات با اهمیت با راه اندازی سامانه پیامکی اطلاع رسانی

سازمان بورس که نقش نهاد ناظر بر شرکت ها را ایفا می کند دو وظیفه افزایش سطح شفافیت و نقدشوندگی را دنبال کرده که راه اندازی سامانه پیامکی برای مدیران از جمله این اقدامات است.

به گزارش پایگاه خبری با اقتصاد، حسن امیری معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در همایش بزرگ ناشران اوراق بهادار گفت: درچندماه گذشته، دستور العمل تغییر در مکانیزم توقف و بازگشایی نمادها در بازار اجرا شده و این موضوع تحولات مهمی را برای ناشران و سهامداران به وجود آورده است. آمارها نشان می دهد که سازمان بورس و اوراق بهادار توانسته در این حوزه به موفقیت های نسبی مهم و ملموسی دست یابد.

امیری بیان کرد: در این مدت، برخی از اقدامات سازمان بورس به ارکان مختلف بازار تفویض شده است و در زمینه بازگشایی و توقف نمادها، نظارت بورس و فرابورس قابل تقدیر است.

وی خطاب به ناشران بورسی گفت: ناشران اگر تصور میکنند اطلاعات با ارزشی وجود دارد و در فرم ها درج نشده است، اطلاعات را به سازمان بورس منعکس کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.

عضو هیات مدیره سازمان بورس ادامه داد: نهاد ناظر علاوه بر اقدامات انضباطی، سامانه پیامکی را برای درج اطلاعات ناشران طراحی کرده است که برای اعضای هیات مدیره و مسئولان شرکت ها اطلاعاتی را مبنی بر مهلت افشا اطلاعات ارسال می کند.اطلاعات با اهمیت در بورس

وی افزود: این موضوع باعث شد تاخیر در افشای اطلاعات کاهش قابل توجهی داشته باشد. در این زمینه شاهد هستیم که از زمان راه اندازی این پیامک ها، تاخیر در ارایه اطلاعات بسیار کمتر شده است.

امیری بیان کرد: سرعت ارایه اطلاعات در بازار سرمایه رشد داشته است، که باید از این بابت از ناشران تشکر ویژه شود. امروزه به طور میانگین ۲۰نماد متوقف داریم که برخی از آن ها مربوط به توقف نماد به علت برگزاری مجامع است و فقط ۱۰ نماد هستند که به صورت بلندمدت متوقف شده اند.

وی ادامه داد: نهاد ناظر هیچ تمایلی ندارد که نماد یک شرکت تحت احتیاط بازگشایی شود، از همین رو در مدت اخیر موضوع را مد نظر قرار دادیم که اطلاعات به طور کامل افشا شوند و نماد تحت احتیاط باز نشود.

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه در مسیر خدمات زیر ساختی بازار سرمایه فعالیت های بسیاری داشته است. به دلیل اینکه دارایی های مردم در این شرکت نگه داری می شود اعتمادی که باید در این شرکت وجود داشته باشد با هیچ چیز قابل مقایسه نیست.

سه اقدام مهم در بازار سرمایه

حسن امیری با اشاره به سه اقدام مهم این شرکت به سامانه سجام اشاره کرد و گفت: پروژه سجام می تواند کمک بزرگی به نهاد ناظر به منظورشناسایی افراد بازار سرمایه باشد.

وی افزود: یکی دیگر از مهمترین اقدامات شرکت سمات مربوط به برگزاری مجامع الکترونیک است. اگر بتوانیم در این زمینه به اهداف مدنظر برسیم پیشرفت قابل ملاحظه ای در کاهش زمان بندی و برگزاری مجامع صورت می گیرد.

عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به لزوم توزیع سود یکپارچه سهام شرکت ها گفت: این موضوع، از دیگر اقدامات مهم سازمان بورس به شمار می رود که با همکاری سپرده گذاری مرکزی در حال نهایی شدن است. اگر سمات در این زمینه اعلام آمادگی کند و زیرساخت های لازم به وجود بیاید، ناشرین موظف میشوند فرایند توزیع سود سهام خود را از طریق سمات انجام دهند.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش بیان کرد: آخرین اقدام سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه تحولات در قوانین مربوط به حاکمیت شرکتی است. طی یک ماه و نیم گذشته جلسات متعددی با حضور افراد از بخش های مختلف بازار برگزار شده است.

امیری در ادامه خبر داد: دستورالعمل و پیش نویس اولیه، نهایی شده و فراخوان عمومی در سایت سازمان بورس نیز قرار داده شده است.

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس همچنین در زمینه اقدامات نهادناظر در خصوص کاهش زمان ثبت افزایش سرمایه گفت: در این راستا سامانه پیامکی راهاندازی شده که به مدیرعامل و مدیرمالی شرکت، به صورت پیامکی از روند پروسه افزایش سرمایه اطلاع داده می شود. این امر کمک می کند تا سرعت ارائه اطلاعات و در نهایت بهبود کلی فرآیند افزایش سرمایه را شاهد باشیم.

افشای اطلاعات بااهمیت در دو سرمایه‌گذاری و یک لیزینگی

شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی و شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن دو سرمایه‌گذاری بودند که امروز دست به افشای اطلاعات با اهمیت زدند.

اقتصاد آنلاین- مریم علیزاده؛ در "وصنعت" شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن قسمتی از سهام دو زیرمجموعه خود یعنی کارگزاری بانک صنعت و معدن و شرکت صرافی صنعت و معدن را از طریق مزایده واگذار خواهد کرد.

از شرکت کارگزاری بانک صنعت و معدن سه میلیون و 152هزار سهم معادل 26درصد سهام خود را به قیمت پایه 8/10 میلیارد تومان و از شرکت صرافی صنعت و معدن معادل 14.99درصد سهام خود را از طریق مزایده واگذار خواهد کرد.

در نماد "وبانک" نیز شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی در راستای واگذاری شرکت‌ها در راستای اجرای بند 16 و 17 "قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری" 30شرکت از زیرمجموعه‌های خود را از طریق بورس اوراق بهادار تهران و مزایده عمومی واگذار نماید. شرکت‌های بورسی که نماد "وبانک" تصمیم به واگذاری آن‌ها را دارند عبارتند از "پتروشیمی شازند"، " توسعه صنایع بهشهر"، "سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع سیمان"، "سرمایه‌گذاری توسعه ملی"، "ایران ترانسفو"، "گروه صنعتی بازر"، "دوده صنعتی پارس" و "سرمایه‌گذاری مسکن" در تاریخی که متعاقبا اعلام خواهند شد واگذار می‌شود.

اما در واسپاری ملت، شرکت طی قراردادی که با خودروسازی سایپا در تاریخ اول بهمن ماه جاری انجام داده متعهد به پرداخت 100 میلیارد تومان در قبال خرید خوردو به سایپا شده است. همچنین در این نامه شفاف‌سازی، "ولملت" اعلام کرده است درآمد حاصل از عملیات لیزینگ از محل دریافت اقساط تسهیلات، عمدتا در سال مالی 97 قابل شناسایی است. ضمنا شناسایی سایر درآمدهای عملیاتی به میزان سهم تحقق آن‌ها در سال‌های 96 و 97 انجام خواهد شد.

انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط

بطور خلاصه 7 وضعیت نماد در بورس داریم: 1) مجاز، 2) ممنوع، 3) ممنوع – متوقف، 4) ممنوع – محفوظ 5) مجاز – متوقف، 6) مجاز – محفوظ، 7) مجاز – مسدود. وضعیت نماد بورسی بیانگر وضعیت معامله سهام شرکت موردنظر است. برای مثال وضعیت ممنوع – متوقف بیانگر توقف معاملات سهام و عدم امکان ثبت سفارش است. در این آموزش بورس به واکاوی انواع وضعیت نمادهای بورسی ، مفهوم این وضعیت‌ها به همراه دلیل و شرایط آنها می‌پردازیم.

نحوه اطلاع از وضعیت نماد در بورس

ابتدا به بررسی نحوه مطلع شدن از وضعیت نماد بورسی، دلایل قرارگیری در آن وضعیت و شرایط لازم برای تغییر وضعیت را آموزش می‌دهیم. با مراجعه به صفحه هر نماد در سایت TSETMC و از قسمت “وضعیت” می‌توانید نوع وضعیت نماد بورسی موردنظرتان را مشاهده کنید.

مطابق شکل زیر با کلیک روی زبانه “تغییر وضعیت” می‌توانید از تغییر وضعیت نماد بورسی مطلع شوید. برای مثال در تاریخ 26/11/1399 نماد بورسی فملی ابتدا در ساعت 8 صبح، وضعیت مجاز – متوقف و سپس در ساعت 9:46 به وضعیت مجاز – محفوظ تغییر کرده است. نهایتا با تغییر وضعیت نماد به وضعیت مجاز، روند معاملات سهام طبق روال عادی از سر گرفته شده است.

برای مطلع شدن از دلیل توقف نماد بورسی می‌توانید به قسمت “پیام ناظر” در صفحه نماد بورسی مراجعه کنید. برای مثال مطابق شکل زیر، علت توقف نماد فملی در تاریخ 26/11/1399 تغییرات بیش از 20 درصد قیمت سهام بوده است.

مطابق شکل بالا در تاریخ 15/11/1399 ناظر بازار بخاطر افشای اطلاعات با اهمیت گروه (ب) نماد فملی را متوقف کرده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ اطلاعات دیگری در این قسمت منتشر نشده و صرفا دلیل توقف بصورت کلی بیان شده است. برای اطلاع از جزئیات توقف باید به سایت کدال مراجعه کنید. با جستجو نماد بورسی موردنظر در سامانه کدال، تمامی اطلاعیه‌های منتشر شده با جزئیات کامل در دسترس شما خواهد بود.

انواع وضعیت نمادهای بورسی

گاهی اوقات امکان معامله یک نماد بورسی وجود ندارد. حال اگر اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش کنید با پیغام “شما مجاز به ارسال سفارش نیستید!” روبه‌رو می‌شوید. پرسش اینجاست که تحت چه شرایطی وضعیت معامله سهام یک شرکت بورسی متوقف و ممنوع می‌شود؟ با توجه به شرایط مختلف، وضعیت نمادهای بورسی به 7 دسته تقسیم می‌شوند.

1. مجاز
2. ممنوع
3. مجاز – محفوظ
4. ممنوع – متوقف
5. مجاز – متوقف
6. ممنوع – محفوظ
7. مجاز – مسدود

بعضی از این وضعیت‌ها را شاید اصلا مشاهده نکنید. برای مثال وضعیت مجاز – مسدود یا ممنوع – محفوظ در کمتر از چند دقیقه یا چند ثانیه به وضعیت دیگری تغییر می‌کنند! در بین وضعیت نمادهای بورسی، سه وضعیت مجاز، مجاز – محفوظ و ممنوع – متوقف از اهمیت بالاتری برخوردار است. در ادامه با تشریح هر کدام از این وضعیت‌ها به بررسی دلایل و شرایط ادامه معاملات سهام در آن وضعیت خواهیم پرداخت.

وضعیت مجاز

امکان معامله سهام شرکت بصورت عادی برای همه معامله‌گران وجود دارد.

وضعیت ممنوع

امکان معامله سهام شرکت وجود ندارد! و هیچ معامله‌گری نمی‌توانید سفارش خرید و فروش برای این نماد بورسی ارسال کند. نکته مهم اینجاست که وضعیت ممنوع نهایتا تا پایان ساعت معاملاتی روز جاری به حالت مجاز تغییر وضعیت خواهد داد. در وضعیت ممنوع امکان معامله سهام بصورت موقت وجود ندارد و فرض بر بازگشایی نماد بورسی در همان روز معاملاتی است. البته امکان طولانی شدن این فرآیند و تغییر وضعیت از ممنوع به ممنوع – متوقف نیز وجود دارد. دلایلی مختلفی برای ممنوع شدن معاملات سهام یک شرکت بورسی وجود دارد که در ادامه این مقاله آموزشی توضیح خواهیم داد.

وضعیت ممنوع – متوقف

مهم‌ترین وضعیت در بورس همین وضعیت ممنوع – متوقف است. وقتی سهام یک شرکت وضعیت ممنوع – متوقف می‌شود معاملات متوقف شده و امکان ثبت سفارش در آن وجود نخواهد داشت. برخلاف وضعیت ممنوع، بازگشایی نماد بورسی در این وضعیت منوط به شرایط لازم به همراه شیوه بازگشایی مخصوص خواهد بود. ممکن است چندین روز یا چندین ماه و یا حتی چندین سال! نماد بورسی در وضعیت ممنوع – متوقف باشد. برای اطلاع از دلیل توقف معاملات سهام به قسمت “پیام ناظر” در صفحه آن نماد بورسی مراجعه کنید.

وضعیت ممنوع – محفوظ

وضعیت ممنوع – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است! در واقع وقتی ناظر بازار قصد بازگشایی یک نماد بورسی با وضعیت ممنوع – متوقف را دارد ابتدا وضعیت به ممنوع – محفوظ تغییر می‌کند. سپس چند دقیقه و یا چند ثانیه بعد، وضعیت مجاز – محفوظ می‌شود تا نماد بورسی آماده بازگشایی شود. دقت بفرمایید که در وضعیت ممنوع – محفوظ نیز امکان معامله و ثبت سفارش وجود ندارد.

وضعیت مجاز – متوقف

وضعیت مجاز – متوقف نیز یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است. نماد بورسی با وضعیت مجاز – متوقف، مجاز به معامله است اما امکان ثبت سفارش وجود ندارد! برای مثال به دلیل تغییرات قیمتی بیش از 20%، نماد بورسی توسط ناظر بازار به مجاز – متوقف تغییر وضعیت می‌دهد. سپس ناظر اعلام می‌کند که 60 دقیقه سفارش‌گیری انجام خواهد شد و بعد از آن دوباره معاملات به حالت عادی و مجاز تغییر خواهد کرد. نکته مهم این است که هم در وضعیت مجاز – متوقف و هم در وضعیت ممنوع – محفوظ امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – مسدود

در وضعیت مجاز – مسدود نیز مثل دو وضعیت قبلی امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – محفوظ در بورس

وضعیت مجاز – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز است و بیانگر بازگشایی نماد بورسی است. در این وضعین تمامی معامله‌گران مجاز به ثبت سفارش هستند اما تمامی سفارشات فعلا نزد ناظر بازار محفوظ است! در واقع در وضعیت مجاز – محفوظ هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود اما امکان ثبت سفارش وجود دارد. این وضعیت فرآیندی شبیه مزایده است که ناظر بازار با مکانیزم حراج قصد تعیین قیمت سهام را دارد.

بدین صورت که تمامی معامله‌گران در یک بازه 30 تا 60 دقیقه‌ای سفارشات خود را ثبت می‌کنند تا قیمت مطلوب بر اساس عرضه و تقاضا شناسایی شود. پس از شناسایی قیمت مطلوب توسط ناظر بازار، وضعیت به مجاز تغییر خواهد کرد. سپس معاملات با روال عادی از سر گرفته می‌شود. در مقاله بعدی بصورت مفصل مکانیزم حراج ناپیوسته را توضیح خواهیم داد.

دلایل توقف نمادهای بورسی و زمان بازگشایی

دلایل توقف معاملات در نمادهای بورسی را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.

1. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
2. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده (مثل افزایش سرمایه)
3. افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف (مثل اعلام ورشکستگی شرکت، نتیجه شرکت در مزایده و مناقصه، هر گونه تغییر در سودآوری و…)
4. افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب (مثل برگزاری یا شرکت در مناقصه یا مزایده، تغییر در تولید و فروش محصولات، واگذاری سهام و…)
5. تغییرات بيش از 20 درصدی قیمت
6. تغییرات قیمت بيش از 50 درصد

توضیحات کامل‌تر را به مقاله بعدی موکول کردیم. در آن مقاله آموزشی به دلایل توقف نمادها، شرایط لازم برای بازگشایی، زمان بازگشایی و نهایتا مکانیزم حراج ناپیوسته و بازگشایی سهام در مرحله مجاز – محفوظ پرداختیم.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.