انواع بازار سرمایه

انواع بازارهای فعال در بازار سرمایه ایران

در این مقاله به تشریح انواع بازارهای فعال در بازار سرمایه ایران خواهیم پرداخت. در پایان این مقاله شما به‌صورت کامل با انواع بازارها و نحوه کارکردشان آشنا خواهید شد. قبل از تعریف بازار بورس به تعریف کلمه بازار می‌پردازیم.

بازار بورس چیست؟

به مجموعه‌ خریداران و فروشندگان بالقوه و بالفعل که برای معامله کالا یا خدماتی دور هم جمع می‌شوند، بازار می‌گویند. در این بازارها هر نوع کالا، خدمات معامله می‌شود. بازارها می‌توانند به‌صورت فیزیکی یا بر روی بستر اینترنت بر پا شوند.

در دیدگاه عامه، بورس بستری است که امکان معامله اوراق بهادار را ممکن می‌سازد. در واقع هر فردی با هر مقدار سرمایه‌ای می‌تواند وارد بازار شده و با خرید اوراق بهادار در سود و زیان شرکت‌ها شریک شود.

وجود بورس چه مزایایی برای اقتصاد کشور دارد؟

• وجود بورس باعث جمع‌آوری سرمایه‌های خرد برای برنامه‌های توسعه‌ای کلان شرکت‌ها می‌شود؛
• شرکت‌های بورسی بدون نیاز به وام‌های بانکی می‌توانند با فروش سهام خود، سرمایه مورد نیازشان را تامین کنند؛
• سرمایه‌گذاری در بورس امنیت بالایی برای سرمایه‌گذاران دارد؛
• تمامی شرکت‌های بورسی مجبور به ارائه اطلاعات شفاف مالی هستند؛
• به کمک بورس امکان اعمال سیاست‌های مالی در اقتصاد کشور بسیار آسان است؛
• بورس می‌تواند تورم افسار گسیخته اقتصاد را کنترل کند؛

نکته قابل توجه این است که بورس فقط به معامله اوراق بهادار خلاصه نمی‌شود و یک بازار منحصربه‌فرد نیست، بلکه به 4 بازار زیر دسته تقسیم شده و در هر یک معاملات مختلفی انجام می‌شود.

زیرمجموعه‌های بورس ایران

بازار سرمایه ایران که ما به آن بورس می‌گوییم، دارای چند زیر مجموعه است که در ادامه به تشریح هر یک از بازارها خواهیم پرداخت.

اولین بازاری که در بازار سرمایه شروع به کار کرد بورس بود. ورود به بورس قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارد و به دو بازار اول و دوم تقسیم‌ می‌شود. هر شرکتی که بتواند عملکرد بهتر با شفافیت بالا داشته باشد در بازار اول معامله می‌شود. شرکتی که به‌درستی نتواند قوانین شفافیتی را به خوبی اجرا کند، به بازار دوم منتقل می‌شود. اگر شرکتی در بازار دوم هم عملکرد مناسبی نداشته باشد، از کل بازار اخراج می‌شود.

البته باید در نظر داشته باشید که شرکت‌های کوچک هر چقدر هم شفافیت بالا و عملکرد بهتری داشته باشند، نمی‌توانند در بازار اول معامله شوند؛ زیرا علاوه بر عوامل مهمی چون عملکرد و شفافیت، حجم شرکت‌ها، میزان سرمایه و تعداد کارکنان نیز در جایگاه آن‌ها تاثیرگذار است.

فرابورس

ورود شرکت‌ها به فرابورس بسیار آسان‌تر از ورود به بورس است. این بازار نیز به 5 زیردسته متفاوت تقسیم‌ می‌شود. فرابورس شامل بازار اول، بازار دوم، بازار سوم و بازار پایه است که خود بازار پایه نیز به سه بازار زرد، نارنجی، قرمز تقسیم می‌شود. این شرکت‌ها براساس سرمایه ثبت شده، حداقل سهام شناور و تعداد سهامداران دسته‌بندی می‌شوند.

البته لازم به ذکر است که دامنه نوسان در بازارهای مختلف فرابورس متفاوت بوده؛ برای مثال دامنه نوسان بازار پایه زرد 3 درصد، دامنه نوسان بازار پایه نارنجی 2 درصد و دامنه نوسان بازار پایه قرمز 1 درصد است.

معمولا شرکت‌های کوچک تمایل بیشتری برای ورود به فرابورس دارند؛ زیرا شرایط و قوانین ورود به این بازار آسان‌تر از بورس است.

در جدول زیر به‌صورت کلی تفاوت بورس، فرابورس و زیر مجموعه‌های آن را شرح داده‌ایم.

بورس کالا

بورس کالا نیز از اواسط سال 1386 شروع به کار کرد که در آن بجای اوراق بهادار، کالاهای خام و فرآوری نشده‌ای چون گندم، پنبه و سایر اقلام معامله می‌شود. از مزایای وجود بورس کالا شفافیت بالا و نظارت کامل نهادهای دولتی و بازرگانی بر روی قیمت اقلام است.

معامله در بورس کالا نیز مانند بورس و فرابورس است؛ با داشتن کد بورسی و ثبت‌نام در یکی از کارگزاری‌های معتبر کشور می‌توانید در این بازار معامله کنید.

در بورس کالا علاوه بر تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان مواد اولیه که برای دادوستد و تامین نیاز خود برای تولید محصولات اقدام به معامله می‌کنند؛ افرادی هستند که با نوسان‌گیری از افزایش قیمت فرآورده‌ها سود می‌برند.

بورس کالای ایران به چهار بازار کالای فیزیکی، فرعی، بازار مشتقه و بازار مالی تقسیم می‌شود.

در بازار فیزیکی محصولات شیمیایی، پتروشیمی، محصولات صنعتی، کشاورزی و معدنی معامله می‌شوند. بازار فرعی نیز دارای ساختاری بسیار شبیه به بازار فیزیکی است. با این تفاوت که در آن کالاهای فیزیکی که امکان عرضه در بازار فیزیکی را ندارند در بازار فرعی عرضه می‌شوند. شرایط پذیرش کالاها در بازار فرعی بسیار آسان‌تر از بازار فیزیکی است.

در بازار فیزیکی و فرعی، کالاها با ضوابط و شرایط خاصی پذیرفته شده و در یک فضای بسیار شفاف و رسمی کشف قیمت می‌شوند.

روش‌های معامله در بازار فیزیکی

مزایده: یک فروشنده وجود دارد و چند خریدار.

مناقصه: تعداد زیادی فروشنده وجود دارد و یک خریدار.

روش‌های معاملاتی مناقصه

نقد: مبلغ در زمان عقد قرارداد پرداخت شده و کالا تحویل داده می‌شود.

نسیه: کالا در زمان عقد قرارداد تحویل داده می‌شود، اما پرداخت وجه در سررسید مشخص در آینده پرداخت خواهد شد.

سلف: وجه معامله در زمان عقد قرارداد پرداخت شده و کالا در سررسید مشخص، تحویل داده می‌شود.

کشف پریمیوم: نرخ مابه‌التفاوتی مشخص می‌شود و طرفین قرارداد متعهد می‌شوند کالا را در قیمت نهایی معامله کنند.

در بازار مشتقه نیز کالایی در زمان حال خرید و فروش نمی‌شود؛ بلکه خریدار و فروشنده بر روی قیمت خاصی توافق کرده و کالا را پیش‌خرید یا پیش‌فروش می‌کنند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو صورت قراردادهای آتی و قرارداد اختیار معامله خرید و فروش وجود دارند.

در قرارداد آتی، کالاها با یک قیمت مشخص و حجم معامله معین معامله می‌شوند؛ اما در این بین هیچ کالا و پولی رد و بدل نمی‌شود.

قرارداد اختیار معامله نیز بر روی کالاهایی چون سکه، زعفران، پسته و زیره قابل انجام است. در این نوع قرارداد قیمت قطعی معامله در ابتدای معامله ثبت می‌شود؛ اما طرفین قرارداد این اختیار را دارند که معامله را انجام دهند یا نه.

بازار مالی نیز دارای سه زیر مجموعه صندوق‌های کالایی، گواهی سپرده کالایی، سلف موازی استاندارد است.

در بورس کالا چه کسانی حق معامله دارند؟

تمامی افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند در این بازار خرید و فروش کنند. فرایند ورود به بازار بورس کالا همانند فرایند ورود به بازار بورس اوراق بهادار است. برای انجام معامله باید به کارگزاری مراجعه کرده و کد معاملاتی (لینک به مقاله 3 نوع کد معاملاتی در بورس کالا) مختص خود را دریافت نمایید.

بورس انرژی

بورس انرژی نیز با داشتن ویژگی‌های شبیه به بورس کالا از اواخر سال 91 جهت معامله حامل‌های انرژی چون برق، نفت گاز و. ایجاد شد. از اهداف شکل‌گیری این بازار به انحصار زدایی، ایجاد انواع بازار سرمایه بازاری شفاف و کارآمد، نقد شوندگی بالا و افزایش رقابت می‌توان اشاره کرد.

بورس انرژی دارای دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه بوده که ویژگی‌های آن به شکل زیر است:

در بورس انرژی چه کسانی حق معامله دارند؟

در بازار داخلی فقط اشخاص حقوقی اجازه گرفتن کد و خرید از این بازارها را دارا هستند، اما در بازار بین‌الملل اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی با شرایط خاص، حق خرید از این بازار را دارند.

نتیجه‌گیری بازارهای فعال در بازار سرمایه

شناخت بازارهای فعال در بازار سرمایه و نحوه کارکرد آن‌ها می‌تواند به شما در سرمایه‌گذاری درست کمک کند. آیا تا به‌حال در بازارهای بورس کالا یا بورس انرژی سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟ تجربه خاصی از این بازارها دارید؟

بازار مالی چیست؟ انواع بازارهای مالی

همانطور که از نام آن مشخص است، بازارهای مالی مکانی برای مبادله یک دارایی مثل سهام، اوراق قرضه، ارز و ابزارهای مشتقه میباشد. این بازارها را با نام های مختلفی مثل بازار بورس و یا بازار سرمایه نیز میشناسند. اما در هر حال تمام این بازارها به یک مفهوم هستند.

به بیان ساده، بیزنس ها و سرمایه گذاران میتوانند از طریق بازارهای مالی، بیزنس خود را رشد دهند و به سود برسند.

برای اینکه دقیق تر این موضوع را بررسی کنیم، یک بانک را تصور کنید که در آنجا حساب پس انداز باز میکنیم. بانک میتواند از پول ما و سایر مشتریان استفاده کند و آن را به سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل وام بدهد(در ازاء بهره).

افرادی که در بانک پس انداز میکنند، بهره دریافت میکنند و سرمایه آنها رشد میکند. بنابراین در اینجا بانک بعنوان یک بازار مالی عمل میکند که عملکرد آن به نفع وام دهنده و وام گیرنده میباشد.

انواع بازارهای مالی:

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند و در هر کشور، یک نوع بازار مالی در اندازه متفاوت وجود دارد. بعضی از بازارها کوچک هستند اما بعضی از بازارها بزرگ میباشند و در سطح بین المللی شناخته شده هستند مثل بورس نیویورک(NYSE). در بازار بورس نیویورک روزانه تریلیون دلار معامله میشود. در ادامه انواع بازارهای مالی را با جزئیات کامل بررسی میکنیم:

۱-بازار سهام:

در بازار سهام ، سهم یا بخشی از یک شرکت را خرید و فروش میکنیم. یعنی هر سهم از یک شرکت، قیمتی دارد و در صورتی که عملکرد شرکت خوب باشد، قیمت هر سهم آن نیز زیاد میشود و افرادی که سهام آن شرکت را خریداری کرده اند، سود میکنند.

براحتی میتوانیم سهام بخریم اما نکته مهم این است که در چه شرکتی سرمایه گذاری کنیم و چقدر از کل سرمایه را در آن وارد کنیم. برای بررسی وضعیت بازار سهام، میتوانیم انواع شاخص را نیز تحلیل کنیم.

بنابراین نحوه سرمایه گذاری و کسب سود در بازار سهام بدین صورت است که ما سهام یک شرکت را در قیمت پایین میخریم و بعد از اینکه قیمت آن بالا رفت، آن را میفروشیم و از تفاوت قیمت سود میکنیم.

۲-بازار اوراق قرضه:

دولت و شرکت ها میتوانند از بازار اوراق قرضه استفاده کنند تا یک پروژه یا سرمایه گذاری را تامین مالی کنیم. در این بازار سرمایه گذاران، اوراق قرضه را میخرند و بعد از مدت مقرر، اصل سرمایه بعلاوه بهره را دریافت میکنند.

۳-بازار کالا:

در بازار کالا، معامله گران و سرمایه گذاران به خرید و فروش کالاها و منابع طبیعی میپردازند مثل نفت، طلا… پس این نوع کالاها نیز یک بازار مختص به خود را دارند چون قیمت انها ثابت نمیباشد و نوسانات روزانه دارد.

۴- بازار مشتقه:

در این بازار قراردادها و ابزارهای مشتقه معامله میشود که ارزش آنها بر اساس دارایی مربوط به قرارداد میباشد. برای مثال قراردادهای آتی و مابه التفاوت(CFD) جزء ابزارهای مشتقه هستند یعنی یک دارایی مستقل و جدا نمیباشد و صرفا یک قرارداد هستند که بر اساس دارایی مورد نظر، قیمتگذاری میشوند. مثل CFD انس طلا یا بیت کوین که در بازار فارکس معامله میشود.

یعنی شما با خرید بیت کوین در بازار فارکس، میتوانید همانند خرید آن در صرافی سود کنید ولی با این تفاوت که CFD آن را معامله کرده اید و نه خود بیت کوین را!

بهترین روش های سرمایه گذاری به صورت آنلاین

امروزه، با توجه به تورم موجود در کشور و همینطور همه‌گیری کرونا و افزایش چشمگیر بیکاری و کم‌کاری، اغلب مردم به دنبال شغل دوم و محلی برای سرمایه گذاری هستند. سرمایه گذاری آنلاین یا اینترنتی راهکار خوبی برای کسب درآمد به عنوان شغل دوم افراد می‌باشد. این سرمایه گذاری می‌تواند فیزیکی و ملموس مثل کالا، خانه و … باشد و یا غیرملموس مثل بورس و ارز دیجیتال و . باشد.
افراد باهوش نیز همیشه به دنبال راهی برای کسب درآمد در سریع‌ترین زمان ممکن هستند. سرمایه گذاری آنلاین راهی برای کسب درآمد در سریع‌ترین زمان و افزایش سرمایه در زمان کوتاه می‌باشد. در این مقاله، به انواع سرمایه گذاری‌های آنلاین در جهان پرداخته شده است.
همراهمان باشید با معرفی انواع سرمایه گذاری‌های آنلاین در جهان.

سرمایه گذاری آنلاین چیست؟

سرمایه گذاری، تبدیل وجوه مالی برای خرید دارایی به امید افزایش ارزش آن.

هدف از سرمایه گذاری، رشد و توسعه سرمایه خود و بهره‌مندی از منافع آن در آینده است. افراد ممکن است ثروت خود را در قالب سرمایه گذاری به مدت‌های طولانی نگهداری کنند و بعد از این مدت، از سود چشمگیری بهره‌مند شوند. نکته قابل توجه اینکه؛ سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف دارای تعابیر مختلفی می‌باشد.
به طور مثال؛ با پیشرفت و افزایش سرمایه شرکتها، سهامداران از سود و درآمد بیشتری برخوردار می‌شوند.

تعریف سرمایه‌گذاری از نظر وارن بافت: فرایند برنامه‌ریزی برای پول تا در آینده پول بیشتری نصیب شما شود.

انواع بازارهای سرمایه گذاری

به طور کلی، بازارهای سرمایه گذاری را می‌توان به دو دسته: 1. بازارهای با معاملات حضوری / 2. بازارهای با معاملات غیرحضوری (اینترنتی) تقسیم نمود. در دسته‌بندی زیر در قالب جدول به بررسی ویژگی‌های هر کدام از بازارهای حضوری و غیرحضوری پرداخته می‌شود.

1. ریسک‌پذیری جهت کسب سودی چند برابر سود بانکی

2. خرید و فروش غیرحضوری

3. کمک به ورود نقدینگی به صنعت کشور

1. ریسک بالای شکست استارت‌آپ

2. طولانی بودن زمان سودآوری

1. احتمال تغییر دستوری سود بانکی

2. ریسک‌گریزی و پایین بودن درصد سود حاصله

3. احتمال ورشکستگی موسسه و بانک

1. نیازمند سرمایه بالا جهت سود معقول

2. احتمال دستوری شدن بازار ارز

3. دخیل بودن عوامل غیراقتصادی مختلف در تعیین قیمت آن

1. نیازمند سرمایه بالا

2. رکود به دلیل قدرت خرید پایین مردم

3. ریسک نقدشوندگی

1. احتمال دستوری شدن بازار

2. دخیل بودن عوامل غیراقتصادی در تعیین قیمت آن

3. ریسک‌گریزی و مطمئن بودن سرمایه گذاری

1. ریسک‌گریزی و کسب سود کم اما مطمئن

2. خرید و فروش غیرحضوری

1. نیازمند انواع بازار سرمایه فضا برای انبارسازی

2. تابع نوسانات ارز و ریسک­‌های سیاسی

3. نیازمند سرمایه بالاجهت سود معقول

4. ریسک نقدشوندگی و خواب سرمایه

1. نوسانات شدید قیمتی روزانه

2. نداشتن پشتوانه لازم

3. ایجاد محدودیت از سمت دولت­ها به دلیل پولشویی و …

با توجه به ریسک‌های موجود در بازارهای مختلف، اشخاص باید اطلاعات و دانش کافی در ارتباط با بازاری که قصد سرمایه گذاری در آن را دارند کسب کنند. با استفاده از تحلیل می‌توان آینده بازارها را پیش‌بینی نمود. کسب سود به طور اتفاقی، شما را به یک سرمایه‌گذار موفق تبدیل نخواهد کرد. بنابراین، کسب دانش، اطلاعات و یادگیری، از شما یک فرد سرمایه‌گذار موفق می‌سازد.
در ادامه به بررسی هر یک از بازارهای سرمایه گذاری آنلاین می‌پردازیم.

انواع سرمایه گذاری آنلاین در جهان

امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی، گسترش اینترنت، شبکه‌های ارتباطی و … فرایند کسب و کار، پیشرفت چشمگیری داشته است. این امر، باعث کاهش اتلاف انرژی و افزایش بازدهی شده و فعالیت‌های جامعه نیز توسعه یافته است. خریدهای اینترنتی بدون مراجعه به فروشگاه‌ها، انتقال پول بدون مراجعه به بانکها و … از جمله امکاناتی است که تکنولوژی برای سهولت در تجارت فراهم آورده است.
دنیای سرمایه گذاری از این پیشرفت تکنولوژی بی نصیب نمانده است. کلیه بازارهای سرمایه گذاری از جمله بازار بورس اوراق بهادار، بازار ارز دیجیتال، اوراق مشارکت، آتی سکه و … کاملا به صورت آنلاین معاملات خود را انجام می‌دهند. در ادامه، به معرفی انواع بازارهای سرمایه گذاری آنلاین می‌پردازیم.

سرمایه گذاری آنلاین در بورس

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، پیشرفت تکنولوژی و غیرحضوری شدن کلیه امور، به انجام معاملات آنلاین بسیار کمک کرده است.
برای سرمایه گذاری در بورس نیز معاملات به صورت آنلاین و غیرحضوری انجام می‌گیرد. به این صورت که، نیازی به حضور در کارگزاریها برای ثبت نام نیست. برای اینکار، دریافت کد بورسی الزامی است که با ثبت نام در سامانه سجام و احراز هویت صورت می‌گیرد که هر دو به صورت کاملا غیرحضوری در سایت sejam.ir انجام می‌شود. برای ثبت نام در کارگزاریها نیز به صورت غیرحضوری در سایت کارگزاری منتخب ثبت نام انجام می‌شود.

اینکه، شما می‌توانید به صورت غیرحضوری کلیه امور مربوط به بورس را انجام دهید، دلیل بر عدم مراجعه شما به کارگزاریها نیست؛ بلکه مراجعه به کارگزاری برای برخی امور الزامی می‌باشد.

کد بورسی همانند کد ملی منحصر به فرد و شناسه‌ای برای انجام معاملات در بازار سرمایه می‌باشد. بنابراین، شما می‌توانید هر زمان بعد از دریافت کد بورسی به انجام معاملات آنلاین بپردازید. سرمایه گذاری در بورس و خرید سهام مالکیت شما را نسبت به بخشی از شرکت مورد نظر نشان می‌دهد. میزان سود شما در بازار سرمایه، بستگی به انتخاب بازاری دارد که شما در آن سرمایه گذاری کرده اید. با توجه به ریسک موجود در بازار سرمایه، قابلیت نقدشوندگی از مزایای این نوع بازار است. به این منظور که، شما هر زمان می‌توانید خواستار سرمایه‌تان شوید.

بازار مالی چیست و انواع آن کدام است؟

یکی از مهم ترین سوال های همه ما اینکه بازار مالی چیست و انواع بازار مالی کدام است؟ بازارهای مالی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی هرکشور هستند که وظیفه اصلی تامین مالی بنگاه های بزرگ را به دوش می کشند. هم چنین به تازگی شاهد شکل گیری بازارهای جدید مالی مانند بازار رمز ارزها هستیم. در آموزش فوق به معرفی بازارهای مالی و کارکرد آن پرداخته و در ادامه خواهیم گفت که انواع بازارهای مالی و سرمایه گذاری کدامند؟

بازار مالی چیست؟

بازار مالی چیست ؟ بازار مالی یا به انگلیسی Financial Market هر بازاری است که در آن معامله دارایی ها صورت می گیرد. به عنوان مثال بازار سهام که درآن سهام شرکت های مختلف داد و ستد می شود، یکی از انواع بازار مالی است. بازار های مالی برای هر اقتصاد روبه رشد و تکشورهای توسعه یافته، یک ابزار حیاتی برای عملکرد مناسب اقتصادی و تامین مالی بنگاه ها محسوب می شود.

اهمیت بازارهای مالی به قدری است که در بحران اقتصادی سال 2008 آمریکا همراه با رکود و سقوط سنگین بازارهای مالی، شاهد ایجاد مشکلات اساسی برای کشور آمریکاو اقتصاد جهانی بودیم.

وظیفه بازار مالی چیست؟

وظیفه اصلی بازار های مالی، تخصیص بهینه منابع مالی برای بنگاه ها و کسب و کارهای اقتصادی است. درواقع این بازار ها تجارت و کسب و کار را برای خریداران، فروشندگان، تولید کنندگان و تامین کنندگان را تسریع و تسهیل خواهد کرد.

بازارهای مالی از ابزارهای متعددی برای خرید و فروش تشکیل شده اند که بازار سهام فقط یکی از آن ها است. بازارهای دیگری مثل فارکس، اوراق مشتقه، کالاها و. از انواع دیگر بازار های مالی هستند.

مهم ترین خصوصیت بازارهای مالی، شفافیت بالای اطلاعاتی و معاملاتی است که آن را از بازارهای دیگر جدا می کند.

برای آشنایی با انواع و بازارهای مالی در ادامه همراه ما باشید.

انواع بازار‌های مالی چه هستند؟

انواع بازار مالی کدام هستند؟ برای درک مفهوم بازارهای مالی باید انواع بازارهای مالی را بشناسیم. همانطور که گفتیم انواع مختلفی از بازارهای مالی به تناسب ابزار و زمان سر رسید داریم که مهم ترین آن ها بازار سرمایه است.

در زیر انواع مختلف بازار های مالی را بررسی خواهیم کرد:

1.بازار سهام (Stock Market)

فراگیرترین بازار مالی، بازار سهام است. در بازار سهام به خرید و فروش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط معامله گران و شرکت های سرمایه گذاری پرداخته می شود. هم چنین از این بازار برای تامین سرمایه شرکت ها از طریق عرضه اولیه بخشی از سهام خودشان نیز استفاده می شود. بعد از عرضه اولیه سهام شرکت ها در بازاری که به نام بازار ثانویه شناخته می شود معامله شده و بین خریداران و فروشندگان دست به دست می شود.

معاملات بازار سهام در بازارهای تعیین شده ای انجام میگیرد که معروف ترین آن ها بورس و فرابورس هستند.

بازار سهام هر کشور از آن جهت حائز اهمیت است که معمولا سهام بزرگترین شرکت های هر اقتصاد در آن معامله شده و صورت های مالی و فاکتورهای بنیادی و عملکردی شرکت ها تحت قوانین بازار سهام منتشر می شود.که این انتشار صورت های مالی در پیش بینی وضعیت کلی اقتصادی کشورها نیز تاثیر گذار است.

2.بازار اوراق قرضه (Bond Market)

اوراق قرضه اوراقی هستند که سرمایه گذاران آن ها را خریده و بعد از مدت معین با بهره ای که از پیش تعیین شده پول خود را دریافت می کنند.

اوراق قرضه را می توان به نوعی یک مدل از وام دانست. که وام گیرنده اصل پول به اضافه بهره آن را در زمان مشخص پرداخت می کند. اصلی ترین نهادهایی که اوراق قرضه را منتشرکرده و از طریق آن ها به تامین مالی برای اجرای طرح ها و اهداف خود می پردازند: شهرداری ها، دولت ها و دیگر ارگان هایی که برای تامین مالی نیاز به انتشار اوراق قرضه دارند.

بازارهای اوراق قرضه همچنین تحت عنوان بازارهای بر پایه بدهی (Debt markets (Credit markets و یا بازارهای درآمد ثابت (Fixed – income markets) نیز شناخته می‌شود.

3.بازار‌های پولی

بازار پول چیست؟ در بازارهای پولی کالاهایی با نقدشوندگی بالا و سر رسیدهای کوتاه (معمولا کمتر از 1 سال) معامله می شوند.به دلیل نقدشوندگی بالا، امنیت سرمایه گذاری در این بازارها بسیار بالا بوده و به تناسب از بازدهی کمتری برخوردار هستند. عموم معاملات در بازار پولی بین نهادها و معامله گران با حجم کلان است.

4.بازار مشتقات (Derivative Market)

ابزار مشتقه قراردادهایی بین 2 (یا چند نفر) هستند که ارزش هر ورقه براساس کالای پایه تعیین می شود. کالای پایه می تواند یک کالای فیزیکی مثل زعفران، سهام شرکت ها و صندوق ها و یا بعضا شاخص ها باشد.

این اوراق به تنهایی فاقد ارزش هستند و ارزش ذاتی آن ها نشآت گرفته از ابزارهای مالی مانند اوراق قرضه (Bonds)، کالاها (Commodities)، ارزها (Currencies)، نرخ‌های بهره (Interest rates)، شاخص‌های بازار (Market indexes) و همچنین سهام (Stocks) است که روی آن معامله می شوند. به همین دلیل بجای اینکه معاملات مستقیم روی سهام شکل بگیرد، شاهد قراردادهای اختیار خرید و فروش و اهرمی هستیم.

5.بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign exchange)

بازار فارکس یکی از معروف ترین بازارهای مالی است که در آن مشارکت کنندگان به خرید و فروش و معامله گری روی جفت ارزها می پردازند. منظور از جفت ارز، نسبت دو ارز به همدیگر است.

به عنوان مثال جفت ارز EURUSD بیانگر نسبت ارزش یورو به دلار است. معامله گران در بازار فارکس روی بالا و پایین رفتن این نسبت (نوسان دلار نسبت به یورو) اقدام به معامله می کنند.

به دلیل فراگیری جهانی این بازار، یکی از نقدشونده ترین و بزرگترین بازارهای مالی است که حجم معاملات روزانه آن تا 500 میلیارد دلار نیز می باشد.

بازار فارکس از بانک‌ها (Banks)، شرکت‌های تجاری (Commercial Companies)، بانک‌های مرکزی (Central Banks)، شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری (Investment management firms)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری (Hedge funds)، کارگزاری‌های خرد فارکس (Retail forex brokers) و همچنین سرمایه‌گذاران تشکیل شده است.

6.بازار کالاها (Commodities Market)

بازار کالاها یا درکشور خودمان بورس کالا، بازاری است که تولید کنندگان مواد اولیه و کالا، محصولات خودرا به متقاضیان میفروشند. انواع کالاها از کشاورزی و صنعتی تا نفت و گاز در این بازارها مبادله می شوند.

7.بازار مستقیم (Over – the – counter Markets, OTC)

بازار OTC یا بازار مستقیم، یک بازار غیرمتمرکز بوده به گونه ای که هیچ مکان فیزیکی نداشته و دارایی های کوچک در آن مبادله می شوند.

در این بازار، فعالان اوراق بهادار را مستقیما و بدون حضور کارگزاران معامله می کنند. در برخی مراجع این نوع بازار هارا با نام فرابورس نیز ترجمه کرده اند. بازاری که شرکت های کوچک تر با ریسک مالی بیشتر حضور داشته و معامله کنندگان بدون نیاز به کارگزاران اقدام به خرید و فروش می کنند.

8.بازار رمزارزها (Cryptocurreny Market)

در طی چند سال گذشته شاهد ظهور و گسترش بازار جدیدی به نام بازار ارزهای دیجیتال بوده ایم. این بازار که از دارایی های دیجیتال غیرمتمرکز تشکیل شده و بر فناوری بلاک چین سوار است، هدف اصلی خودرا راحت کردن مبادلات و زندگی روزمره و حرکت به سمت نوآوری هایی مانند متاورس قرارداده است. از معروف ترین ارزهای دیجیتالی که درحال حاضر معامله می شوند، بیت کوین، اتریوم و تتر هستند.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

بازار آتی کالا بازاری است که در آن طبق قرارداد، فروشنده و خریدار یک کالا متعهد می‌شوند در سررسید معین (در آینده)، مقدار مشخصی از آن کالا را با استانداردهای از قبل تعیین‌شده و با قیمت توافق‌شده معامله کنند. به بیان دیگر تمامی توافق‌ها در زمان حال، اما معامله در زمان آینده صورت می‌گیرد.

بازار نقدی (Spot Market)

بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادر ایجاد شده است، بازار نقدی گفته می‌شود. در بازار نقدی، مبادله کالاها و پول بین فروشنده و خریدار در زمان حال صورت می‌گیرد، چنان‌که این امر در مقابل بازار آتی قرار دارد که در آن چنین مبادلاتی در تاریخ مشخصی در آینده رخ می‌دهد. بازار نقدی همچنین به‌عنوان بازار نقطه‌ای شناخته می‌شود، زیرا معاملات “در یک نقطه از زمان” انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر اساس ساختار سازمانی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی زیر تقسیم می شوند:

1- بازارهای رسمی یا همان بورس اوراق بهادار

2- بازارهای خارج از بورس که در قبل توضیح دادیم.

3- بازار سوم:

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

4- بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی یا همان انواع بازار مالی بر اساس ماهیت مبادلات به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

بازاری که در آن ابزارهایی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. اوراق بدهی خود انواع مختلفی مانند شرکتی، دولتی و بعضا شهری دارند که باتوجه به ماهیت صادر کننده گواهی ها تقسیم بندی می شوند.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. بازار سهام که خود زیر مجموعه بازار سرمایه نیز محسوب می شود یکی از بزرگترین بازارهای مالی است که سهام شرکت های کوچک و بزرگ پذیرفته شده در بورس مطابق با قوانین و مقررات آ« مورد معامله قرار می گیرد. بازار سهام خود متشکل از گروه ها و صنایع مختلف اقصتادی، معدنی و تولیدی است که دربرگیرنده چرخه اقتصادی یک کشور است.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

بازار سرمایه (Capital Market)

بازار سرمایه چیست

برای اینکه بدانیم بازار سرمایه چیست؟ باید به تعریف آن دقت کنیم. تعریف بازار سرمایه به طور خلاصه بازاری است که در آن دارایی های بلندمدت (با سررسید بیش از یک سال) معامله می شوند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. که این 2بازار اولیه و ثانویه، تقسیم‌بندی بازار سرمایه به لحاظ مرحله عرضه اوراق بهادار محسوب می شود.

البته بازار سرمایه در ایران با نام بازار بورس نیز شناخته می شود که به دلیل فراگیری آن، تشکیل شده از بازارهای بورس، فرابورس، کالا و انرژی است.

بازارهای سرمایه در کشور های مختلف( از جمله بازار سرمایه ایران) یکی از اصلی ترین اجزای اقتصادی هر کشور هستند که وظیفه تامین مالی و شفاف سازی شرکت ها و بنگاه های بزرگ هر کشور را به دوش می کشد.

تفاوت‌های بازار پول و بازار سرمایه در سررسید ابزارهای داخل آن است که در بازار پول کمتر از یک سال و در بازار سرمایه بیش از یک سال است.

ماجرای سقوط بازارهای مالی در بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸

در بحران اقتصادی که در سال 2008 ایجاد شد، اهمیت و نقش پر رنگ بازارهای مالی در اقتصاد هرکشور به خوبی حس شد. ریشه های این بحران از بازار اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن شکل گرفت و در ادامه با سفته بازی هایی که انواع بازار سرمایه در حوزه املاک شکل گرفت موجب بدتر شدن وضع شد.

سخن پایانی

در آموزش فوق به معرفی و تعریف بازار مالی که از مهم ترین بازار سرمایه گذاری نیز محسوب می شوند پرداختیم و انواع آن را به صورت کامل بررسی کردیم. هم چنین انواع بازار سرمایه که یکی از مهم ترین عناصر هر اقتصاد است را توضیح داده و کمک کردیم تا درک بازار مالی و مهم‌ترین کارکردهای بازار مالی برای شما راحت تر شود. هم چنین یکی از اصلی ترین کاربرد بازارهای مالی، شفافیت اطلاعاتی اقتصادهاست.

سرمایه گذاری در انواع بازار های مالی

انواع مختلفی از بازار های مالی ، با تنوعی از سرمایه گذاری ها و مشارکت کنندگان وجود دارد .

بازار های مالی را بر حسب انواع سرمایه گذاری ها ، سر رسید سرمایه گذاری ها ، انواع وام دهندگان و وام گیرندگان ، محل بازار و انواع مبادلات دسته بندی می نمایند .

در این قسمت متداول ترین تقسیم بندی های بازارهای مالی ارائه می شود .

بازار پول و سرمایه

بازار مالی از نظر سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته تقسیم می شود :

بازار پول :

این بازار ، بازار مطالبات کوتاه مدت (حداکثر تا یک سال) را شامل می شود . گرایش اصلی این بازار بر ابزاری است که بتوان به وسیله آن ، به سرعت وضعیت نقدشوندگی را تغییر داد . به همین علت است که در این بازار سرعت نقدشوندگی بالا بوده و نیاز های کوتاه مدت تا یک سال در آن تامین می شوند .

در عین حال ، نرخ بهره نیز در این بازار بیش از حد متعارف بوده و به دلیل ماهیت کوتاه مدت آن ، تبدیل وجوه جمع آوری شده به سرمایه مالی امکان پذیر نبوده و تنها برای تامین مالی عملیات تولیدی و تجاری پیش بینی نشده به کار می رود .

اشخاص حقیقی و حقوقی که در این بازار مشغول به کار هستند عبارتند از : کارگزاران اوراق بهادار دولتی ، بانک ها و سایر موسسات مالی .

بازار سرمایه :

بازاری است که ارتباط تنگاتنگی با پس انداز و سرمایه گذاری دارد و به مثابه یک واسطه مالی ، پس انداز واحد های اقتصادی دارای مازاد را به واحد های دارای کسری ، برای سرمایه گذاری انتقال می دهد .

به عبارت دیگر بازار سرمایه ، نقش هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را به عهده دارد .

در این بازار نیاز های بلند مدت ( معمولا بیش از یک سال ) تامین می شود . غالبا اینگونه وجوه به سرمایه تبدیل می شود و با ریسک همراه است .

از مهم ترین ابزار های بازار سرمایه ، در بازار های مالی پیشرفته ، می توان به انواع اوراق قرضه ، معاملات تاخت و اختیار معامله اشاره کرد که در بخش اوراق بهادار بازار سرمایه مورد بحث قرار گرفت .

بازار اولیه و بازار ثانویه

بازارهای مالی را از دید عمر ابزار مورد معامله می توان به بازار اولیه و بازار ثانویه دسته بندی کرد :

بازار اولیه( Primery Market ) :

مشخصه بازار اولیه این است که در آن ، شرکت کنندگان در بازار ( پس انداز کنندگان و سرمایه گذاران ) دارایی های مالی را مستقیما از منابع اولیه آن خریداری می کنند . بازار های اولیه ، واحد های اقتصادی را قادر می سازند که نیاز های مالی خود را از طریق مراجعه به عموم و انتشار سهام تامین می نمایند . با انتشار سهام قابل مبادله در بازار ، شرکت علاوه بر تامین منابع مالی مورد نیاز خود ، بازاری نیز برای معاملات سهام فراهم می سازد .

منابع مالی که از این طریق جمع آوری می شود شرکت را قادر می سازد تا منابع مورد نیاز خود را از طریق مناسب تری نسبت به شرکت های سهامی خاص تامین نماید . شایان ذکر است که استفاده از این مزایا ، هزینه هایی را در بر دارد . به این صورت که شرکت ، هزینه های مداومی را جهت اطلاع رسانی به سرمایه گذاران متحمل می شوند و همچنین هزینه هایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم به هنگام انتشار و عرضه سهام از نظر قانونی ، اداری ، حسابرسی و حق خرید سهام ، به عهده شرکت است .

بازار ثانویه( Secondary Market ) :

بازاری است که در آن ، معامله بر روی اوراق بهادار موجود ، که قبلا انتشار یافته اند صورت می گیرد . در این بازار قیمت ها بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می شود و شرایط لازم جهت تبدیل دارایی های مالی به وجه نقد ، فراهم می شود . درصورت نبود چنین بازاری ، نه تنها اکثر سرمایه گذاران تمایلی به خرید اوراق بهادار از خود نشان نمی دهند ،بلکه انتظار بازدهی نسبتا بیشتری به منظور پوشش ریسک ناشی از عدم نقد شوندگی دارایی های مالی خواهند داشت.

میزان توسعه یافتگی بازار ثانویه یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در رشد و کارایی بازار اولیه است در همین رابطه بازار بورس اوراق بهادار یکی از مهم ترین بازار های سرمایه و بازار ثانویه شناخته شده است . بازار ثانویه وقتی نقدشونده شناخته می شود که بتواند به سهولت شرایط مبادله میان خریداران و فروشندگان را به گونه ای فراهم نماید ، که بدون ایجاد تغییر زیادی در قیمت ، معاملات در قیمتی نزدیک به قیمت تعادل بازار ، انجام شوند .

بازار بورس و بازار خارج از بورس

از بعد قانونمندی و انضباط نظارتی بازار های مالی را به بازار های رسمی ( بورس ها ) و بازار های غیر رسمی ( بازار خارج از بورس ) تفکیک می نمایند.

بورس های اوراق بهادار سازمان یافته ، تشکیلات فیزیکی مشهود هستند که در برخی کشور ها یک یا چند بورس سازمان یافته فعالیت می کنند .

برای مثال از بورس های سازمان یافته در امریکا ، می توان به بورس نیویورک(NYSE) ، بورس آمریکا(AMEX) و بورس های منطقه ای همانند بورس فیلادلفیا و شیکاگو اشاره نمود .

بورس نیویورک با بیش از 200 سال قدمت ، بزرگ ترین بورس سازمان یافته دنیاست .

برای اینکه سهامی امکان مبادله در بورس سازمان یافته را داشته باشد ، بایستی مورد پذیرش بورس قرارگیرد . بورس ها بسته به شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور ها ، اقدام به تدوین شرایط پذیرش شرکت ها می نمایند . این شرایط عمدتا ویژگی های کمی و کیفی هستند که شرکت ها باید از ان ها برخوردار باشند و یا ان ها را رعایت کنند .

بازار خارج از بورس یا فرابورس ، یک سازمان مشاهده ناشدنی است که دربرگیرنده شبکه ای از کارگزاران و معامله گران در سرتاسر کشور است . غالبا بازار خارج از بورس شامل تسهیلاتی است که برای انجام مبادلات اوراق بهاداری که در بورس های سازمان یافته مبادله نمی شوند ، درنظر گرفته می شود . این تسهیلات متشکل اند از :